DOI article:
Dybała, Jerzy: Plac Litewski w Lublinie: dzieje zabudowy i założenia urbanistycznego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.36968#0137
PLAC LITEWSKI W LUBLINIE
O
dotychczasowy napływ szlachty i magnaterii — miasto zaczęło się wy-
ludniać. Charakterystycznym dla tego okresu stał się proces wycofywa-
nia kapitałów miejskich przez posiadającą tu swoje nieruchomości
szlachtę i przechodzenia większości pałaców w ręce bogatych mieszczan.
Znalazło to również odbicie w rejonie placu Litewskiego.
W 1801 roku zrujnowany pałac Szeptyckich (dawniej Lubomirskich
i Sanguszków) drogą licytacji stał się własnością byłego burmistrza Be-
niamina Finkę55, który odsprzedał go wojskowym władzom austriac-
kim56. Rozpoczęto odbudowę pałacu57 lecz zmiana sytuacji politycznej
nie pozwoliła na jej ukończenie.
W tym czasie zmienia swojego właściciela również część sąsiedniej
nieruchomości Czartoryskich. W r. 1805 ostatni z tego rodu dziedzic lu-
belskiego' pałacu, książę Adam Kazimierz Czartoryski, sprzedaje połud-
niową część posesji wraz z istniejącą tam kamienicą i kuźnią obywa-
telowi lubelskiemu Franciszkowi Rzepeckiemu58. Jak wynika z kontrak-
tu sprzedaży w rękach jego pozostała jeszcze ,,znacznieysza część placu
na którym stoi pałac murowany”.
Stan zabudowy Lublina z czasów zaboru austriackiego pokazuje nie-
wielkich rozmiarów plan miasta z ok. 1800 r.59 Nie widzimy tu poza
brakiem pałacu Potockich żadnych zmian tak w zabudowie, jak i for-
mie placu. Istotną informacją natomiast jest jego oznaczenie jako „targ
drzewny” 60. Nie mówi to wprawdzie nic o przekazanej tradycją nazwie
placu, określa natomiast po raz pierwszy jego funkcję. Można przypusz-
czać, że wykorzystanie tego terenu na cele handlowe może sięgać czasów
wcześniejszych — do czego predysponuje go położenie u zbiegu dwóch
starych traktów.
*
W 1809 r. Lublin znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego.
W tymże roku po przedłużeniu ul. Krakowskie Przedmieście brukowa-
nej tylko do klasztoru kapucynów, a więc do omawianego placu, wy-
konano chodnik prowadzący do koszar urządzonych w klasztorze do-
55 Summaryusz przywilejów jakie, kiedy i przez kogo miastu Lublinowi udzielo-
ne zostały do 1819 r. Bibl. Łop. w Lublinie rkps nr 146.
56 Kurzątkowski, jw. s. 14.
57 Tamże.
oS Kontrakt sprzedaży kamienicy w Lublinie między X. Czartoryskim a Rze-
peckim 1805 r. Bibl. Łop. rkps nr 1383.
59 Plan der Kbniglichen Kreisstadt Lublin in West Gallicien. AGAD — KRSW
3659.
Według oryginału „Holzmarkt”.
O
dotychczasowy napływ szlachty i magnaterii — miasto zaczęło się wy-
ludniać. Charakterystycznym dla tego okresu stał się proces wycofywa-
nia kapitałów miejskich przez posiadającą tu swoje nieruchomości
szlachtę i przechodzenia większości pałaców w ręce bogatych mieszczan.
Znalazło to również odbicie w rejonie placu Litewskiego.
W 1801 roku zrujnowany pałac Szeptyckich (dawniej Lubomirskich
i Sanguszków) drogą licytacji stał się własnością byłego burmistrza Be-
niamina Finkę55, który odsprzedał go wojskowym władzom austriac-
kim56. Rozpoczęto odbudowę pałacu57 lecz zmiana sytuacji politycznej
nie pozwoliła na jej ukończenie.
W tym czasie zmienia swojego właściciela również część sąsiedniej
nieruchomości Czartoryskich. W r. 1805 ostatni z tego rodu dziedzic lu-
belskiego' pałacu, książę Adam Kazimierz Czartoryski, sprzedaje połud-
niową część posesji wraz z istniejącą tam kamienicą i kuźnią obywa-
telowi lubelskiemu Franciszkowi Rzepeckiemu58. Jak wynika z kontrak-
tu sprzedaży w rękach jego pozostała jeszcze ,,znacznieysza część placu
na którym stoi pałac murowany”.
Stan zabudowy Lublina z czasów zaboru austriackiego pokazuje nie-
wielkich rozmiarów plan miasta z ok. 1800 r.59 Nie widzimy tu poza
brakiem pałacu Potockich żadnych zmian tak w zabudowie, jak i for-
mie placu. Istotną informacją natomiast jest jego oznaczenie jako „targ
drzewny” 60. Nie mówi to wprawdzie nic o przekazanej tradycją nazwie
placu, określa natomiast po raz pierwszy jego funkcję. Można przypusz-
czać, że wykorzystanie tego terenu na cele handlowe może sięgać czasów
wcześniejszych — do czego predysponuje go położenie u zbiegu dwóch
starych traktów.
*
W 1809 r. Lublin znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego.
W tymże roku po przedłużeniu ul. Krakowskie Przedmieście brukowa-
nej tylko do klasztoru kapucynów, a więc do omawianego placu, wy-
konano chodnik prowadzący do koszar urządzonych w klasztorze do-
55 Summaryusz przywilejów jakie, kiedy i przez kogo miastu Lublinowi udzielo-
ne zostały do 1819 r. Bibl. Łop. w Lublinie rkps nr 146.
56 Kurzątkowski, jw. s. 14.
57 Tamże.
oS Kontrakt sprzedaży kamienicy w Lublinie między X. Czartoryskim a Rze-
peckim 1805 r. Bibl. Łop. rkps nr 1383.
59 Plan der Kbniglichen Kreisstadt Lublin in West Gallicien. AGAD — KRSW
3659.
Według oryginału „Holzmarkt”.