DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bryła, Agnieszka: Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce średniowiecznej: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37082#0172
170
AGNIESZKA BRYŁA
lwów w liczbie dwudziestu czterech, znajdujące się w kościołach parafialnych
lub innych miejscach niezwiązanych z zakonem cystersów. Są to rzeźby
w kolegiacie p.w. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dob-
rym Mieście (il. 9), w muzeum klasztornym Ojców Bernardynów w Leżajsku
(il. 10), w kościele parafialnym p.w. Pocieszenia NMP w Borku Wielkopol-
skim oraz w kościele p.w. NMP i św. Wawrzyńca w Koźminie Wielkopol-
skim.
Lwy koprzywnickie i sulejowskie datowane są przez niektórych badaczy
na XIII w.3, aczkolwiek w pozycjach katalogowych spotkać można lapidarne
informacje wskazujące na rzeźby jako na wytwory XVII-wiecznej snycerki4 *.
Na ich średniowieczną proweniencję wskazują analogie stylistyczne w sztuce
polskiej i zachodnioeuropejskiej''1. Podobnie w wypadku rzeźb szczyrzyckich
kwestia czasu wykonania do dziś pozostaje hipotetyczna: w literaturze nauko-
wej lwy datowane są na XV w.6, w pozycjach katalogowych natomiast przy-
pisuje się im XVII-wieczny czas powstania7. Rzeźby znajdujące się w Kra-
kowie-Mogile i Lądzie, mimo cechującego je wielkiego stylistycznego podo-
bieństwa, także datowane są różnie: krakowskie - na XIV/XV w.8, lądzkie
3 W. Łuszczkiewicz, Opactwo Sulejowskie - zabytek architektury XIII w.,
SKHSP 1(1879), s. 3-24; tenże, Kościół i reszty klasztoru cysterskiego w Koprzywni-
cy. Przyczynek do dziejów romańszczyzny w Polsce, SKHSP 3(1888), s. 57; M. S o k o-
1 o w s k i, Sprawozdania z Posiedzeń Komisyi Historyi Sztuki za czas od 1 stycznia do
31 grudnia 1908 r., SKHSP 11(1915), s. 226; ks. M. R o g o z i ń s k i. Zabytki średniowiecz-
nego snycerstwa, Poznań 1937, s. 32; K. Białoskórska, Imago leonis. Drewniane
rzeźby lwów z XIII w. z opactw cysterskich w Koprzywnicy i Sulejowie. Funkcja i treści ideo-
we, w: Cystersi w społeczeństwie Europy Środkowej, red. A. M. Wyrwa, Poznań 2000,
s. 581-623.
4 KZSP, t. III. Woj. kieleckie, z. 3, pow. opoczyński, red. J. Łoziński, B. Wolff, Warsza-
wa 1958, s. 55; tamże, z. 11, pow. sandomierski, Warszawa 1962, s. 26.
3 H. i M. S c h m i d t, Die vergessene Bildersprache christlicher Kunst. Ein Fiirer zum
Verstendnis der Tier-Engel-und Mariensymbolik, Munchen 1984, s. 84, il. 27; H. V. D e b i-
d o u r, Le bestiaire sculpte clu moyen age en France, Strasbury 1961, s. 98, il. 115;
M. W a 1 i c k i, Rzeźba późnoromańska, jej rozkwit i schyłek w XIII wieku, w: Sztuka polska
przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, red. M. Walicki, Warszawa 1971, s. 216,
il. 685; T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Śląska Opolskiego. Od średnio-
wiecza do końca w. XIX, Kraków 1974, s. 72.
6 B i a 1 o s k ó r s k a, dz. cyt., s. 616.
7 KZSP t. I. Woj. krakowskie, z. 7, pow. limanowski, red. J. Dudkiewicz, Warszawa 1951,
s. 16; R. Ś 1 u s a r e k, Lwy ze stall, w: Cystersi w Szczyrzycu: historia i kultura. Katalog
wystawy, tamże, Nowy Sącz 2000, s. 38.
8 B i a 1 o s k ó r s k a, dz. cyt. s. 616.
AGNIESZKA BRYŁA
lwów w liczbie dwudziestu czterech, znajdujące się w kościołach parafialnych
lub innych miejscach niezwiązanych z zakonem cystersów. Są to rzeźby
w kolegiacie p.w. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dob-
rym Mieście (il. 9), w muzeum klasztornym Ojców Bernardynów w Leżajsku
(il. 10), w kościele parafialnym p.w. Pocieszenia NMP w Borku Wielkopol-
skim oraz w kościele p.w. NMP i św. Wawrzyńca w Koźminie Wielkopol-
skim.
Lwy koprzywnickie i sulejowskie datowane są przez niektórych badaczy
na XIII w.3, aczkolwiek w pozycjach katalogowych spotkać można lapidarne
informacje wskazujące na rzeźby jako na wytwory XVII-wiecznej snycerki4 *.
Na ich średniowieczną proweniencję wskazują analogie stylistyczne w sztuce
polskiej i zachodnioeuropejskiej''1. Podobnie w wypadku rzeźb szczyrzyckich
kwestia czasu wykonania do dziś pozostaje hipotetyczna: w literaturze nauko-
wej lwy datowane są na XV w.6, w pozycjach katalogowych natomiast przy-
pisuje się im XVII-wieczny czas powstania7. Rzeźby znajdujące się w Kra-
kowie-Mogile i Lądzie, mimo cechującego je wielkiego stylistycznego podo-
bieństwa, także datowane są różnie: krakowskie - na XIV/XV w.8, lądzkie
3 W. Łuszczkiewicz, Opactwo Sulejowskie - zabytek architektury XIII w.,
SKHSP 1(1879), s. 3-24; tenże, Kościół i reszty klasztoru cysterskiego w Koprzywni-
cy. Przyczynek do dziejów romańszczyzny w Polsce, SKHSP 3(1888), s. 57; M. S o k o-
1 o w s k i, Sprawozdania z Posiedzeń Komisyi Historyi Sztuki za czas od 1 stycznia do
31 grudnia 1908 r., SKHSP 11(1915), s. 226; ks. M. R o g o z i ń s k i. Zabytki średniowiecz-
nego snycerstwa, Poznań 1937, s. 32; K. Białoskórska, Imago leonis. Drewniane
rzeźby lwów z XIII w. z opactw cysterskich w Koprzywnicy i Sulejowie. Funkcja i treści ideo-
we, w: Cystersi w społeczeństwie Europy Środkowej, red. A. M. Wyrwa, Poznań 2000,
s. 581-623.
4 KZSP, t. III. Woj. kieleckie, z. 3, pow. opoczyński, red. J. Łoziński, B. Wolff, Warsza-
wa 1958, s. 55; tamże, z. 11, pow. sandomierski, Warszawa 1962, s. 26.
3 H. i M. S c h m i d t, Die vergessene Bildersprache christlicher Kunst. Ein Fiirer zum
Verstendnis der Tier-Engel-und Mariensymbolik, Munchen 1984, s. 84, il. 27; H. V. D e b i-
d o u r, Le bestiaire sculpte clu moyen age en France, Strasbury 1961, s. 98, il. 115;
M. W a 1 i c k i, Rzeźba późnoromańska, jej rozkwit i schyłek w XIII wieku, w: Sztuka polska
przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, red. M. Walicki, Warszawa 1971, s. 216,
il. 685; T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Śląska Opolskiego. Od średnio-
wiecza do końca w. XIX, Kraków 1974, s. 72.
6 B i a 1 o s k ó r s k a, dz. cyt., s. 616.
7 KZSP t. I. Woj. krakowskie, z. 7, pow. limanowski, red. J. Dudkiewicz, Warszawa 1951,
s. 16; R. Ś 1 u s a r e k, Lwy ze stall, w: Cystersi w Szczyrzycu: historia i kultura. Katalog
wystawy, tamże, Nowy Sącz 2000, s. 38.
8 B i a 1 o s k ó r s k a, dz. cyt. s. 616.