DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Goossens, Jean: Types de pèlerinages au moyen âge: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37082#0228
226
JEAN GOOSSENS
5. Pielgrzymki „pośmiertne” i pielgrzymki „zastępcze”
W okresie średniowiecza te typy pielgrzymek rozpowszechniały się coraz bardziej i przyj-
mowały rozmaite formy. Odbywano pielgrzymki w zastępstwie osób, które nie mogły wziąć
w nich udziału, pielgrzymowano też, by spełnić wolę zapisaną w testamencie, w tym wypadku
pielgrzymki poświęcone były za duszę testatora.
6. Krytyki pielgrzymki
G. Constable w przyczynku Opposition to Pilgrimage in the Middle Ages ukazał negatywne
strony pielgrzymek. W okresie obejmującym całe średniowiecze niektóre kategorie pielgrzymek
były źle odbierane. Krytykowano na przykład udział kobiet, gdyż mogły ulec pokusom ze
strony pielgrzymujących mężczyzn. W pielgrzymkach brali niekiedy udział również awanturni-
cy. Pod osłoną pielgrzymek przemieszczali się heretycy. Taką okazję stworzył dla katarów z
Langwedocji jubileusz obchodzony w Rzymie w 1300 r., kiedy to udawali się do Lombardii
aby spotkać współwyznawców. Podobny cel przyświecał heretykom lombardzkim biorącym
udział w pielgrzymkach do Saint-Jacques-de Compostella. Do grup pielgrzymujących dołączali
się różni włóczędzy, żebracy, aby korzystać z gościnności klasztorów, przywilejów, jakich nie
szczędzono pielgrzymom podczas długiej podróży. Krytycznie wypowiadali się teologowie,
także część hierarchii kościelnej. Zdaniem Winclifa, Jana Husa, Erazma pielgrzymki sprzyjały
zabobonom. Inni (np. Mikołaj z Clamange) uważali, że pielgrzymki stawały się okazją do czy-
nów karygodnych, a Tomasz a Kempis zapewniał, że tylko nieliczni u celu podróży odzys-
kiwali zdrowie. Krytyki przybrały na sile w XVI w., wraz z reformacją. Praktyka pielgrzymek
odżyła w czasach kontrreformacji.
Fenomen średniowiecznych pielgrzymek ukazuje jedność w różnorodności. Rozmaite moty-
wy, formy, odległości do pokonania łączył pobożny cel przyświecający wszystkim grupom
społecznym. Te aspekty średniowiecznych pielgrzymek przetrwały do dnia dzisiejszego.
Streściła Jadwiga Kuczyńska
Słowa kluczowe: pielgrzymki, pobożność, relikwie, pokuta.
Key words: pelerinage, devotion, reliąue, penitence.
JEAN GOOSSENS
5. Pielgrzymki „pośmiertne” i pielgrzymki „zastępcze”
W okresie średniowiecza te typy pielgrzymek rozpowszechniały się coraz bardziej i przyj-
mowały rozmaite formy. Odbywano pielgrzymki w zastępstwie osób, które nie mogły wziąć
w nich udziału, pielgrzymowano też, by spełnić wolę zapisaną w testamencie, w tym wypadku
pielgrzymki poświęcone były za duszę testatora.
6. Krytyki pielgrzymki
G. Constable w przyczynku Opposition to Pilgrimage in the Middle Ages ukazał negatywne
strony pielgrzymek. W okresie obejmującym całe średniowiecze niektóre kategorie pielgrzymek
były źle odbierane. Krytykowano na przykład udział kobiet, gdyż mogły ulec pokusom ze
strony pielgrzymujących mężczyzn. W pielgrzymkach brali niekiedy udział również awanturni-
cy. Pod osłoną pielgrzymek przemieszczali się heretycy. Taką okazję stworzył dla katarów z
Langwedocji jubileusz obchodzony w Rzymie w 1300 r., kiedy to udawali się do Lombardii
aby spotkać współwyznawców. Podobny cel przyświecał heretykom lombardzkim biorącym
udział w pielgrzymkach do Saint-Jacques-de Compostella. Do grup pielgrzymujących dołączali
się różni włóczędzy, żebracy, aby korzystać z gościnności klasztorów, przywilejów, jakich nie
szczędzono pielgrzymom podczas długiej podróży. Krytycznie wypowiadali się teologowie,
także część hierarchii kościelnej. Zdaniem Winclifa, Jana Husa, Erazma pielgrzymki sprzyjały
zabobonom. Inni (np. Mikołaj z Clamange) uważali, że pielgrzymki stawały się okazją do czy-
nów karygodnych, a Tomasz a Kempis zapewniał, że tylko nieliczni u celu podróży odzys-
kiwali zdrowie. Krytyki przybrały na sile w XVI w., wraz z reformacją. Praktyka pielgrzymek
odżyła w czasach kontrreformacji.
Fenomen średniowiecznych pielgrzymek ukazuje jedność w różnorodności. Rozmaite moty-
wy, formy, odległości do pokonania łączył pobożny cel przyświecający wszystkim grupom
społecznym. Te aspekty średniowiecznych pielgrzymek przetrwały do dnia dzisiejszego.
Streściła Jadwiga Kuczyńska
Słowa kluczowe: pielgrzymki, pobożność, relikwie, pokuta.
Key words: pelerinage, devotion, reliąue, penitence.