Rocznik Historii Sztuki (11.1976)

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE SZTUKĘ POLSKĄ XVII WIEKU

31

15. Franciszek Lekszycki, Zdjęcie z krzyża. Kalwaria Zebrzydowska, kaplica Ukrzyżowania

Pod tym ostatnim zresztą względem nie dorównywali zapewne dostojnikom kościelnym. Obok bowiem
mecenatu magnackiego rozwijał się mecenat biskupi, na którego polu zaznaczył się zwłaszcza patronat nie-
których prymasów i biskupów krakowskich. Byli to bowiem ludzie, którzy przeważnie przeszli służbę na dwo-
rach królewskich w charakterze pisarzy, referendarzy czy podkanclerzych — nic więc dziwnego, że dziś jeszcze,
pomimo tylu klęsk dziejowych, ich działalność mecenasowską odczytać można w Krakowie, Gnieźnie czy
Łowiczu.

Rywalizowali z nimi poszczególni opaci i przeorowie niektórych klasztorów. Wiek XVII — to przecież
okres wzrostu potęgi klasztorów, czasy powstawania nowych fundacji, likwidowania wyposażeń wnętrz daw-
nych kościołów zakonnych i nadawania im form „nowotnych". Należy wziąć pod uwagę, że niektóre klasztory