DOI Artikel:
Bania, Zbigniew: Pałac w Podhorcach
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14266#0103
PAŁAC W PODHORCACH
99
2. Podhorce. Pałac, widok od strony północnej — zdjęcie lotnicze, sprzed 1939 r.
Podane przez niego lata 1635-1640 zaakceptowane zostały przez badaczy piszących do dziś o Pod-
horcach.
Bardzo ważnemu problemowi rekonstrukcji wyglądu pałacu w XVII w. poświęcona jest tylko
jedna praca — wspomniany już artykuł Adolfa Szyszko-Bohusza z 1925 r.12. Na podstawie prze-
prowadzonych badań murów pałacu dopatrzył się w nich resztek szesnastowiecznego dworu obron-
nego. Ta budowla, przekształcona przez Koniecpolskiego, otrzymała formę zameczku ..... w kształcie
gwiazdy czworokątnej, prawie kwadratowy, o czterech bastionach narożnych". Część północna to
pałac właściwy, „gmach piętrowy a częścią nawet dwupiętrowy", który pośrodku zdobiła „wieżyca
opatrzona zegarem z kurantami". Założenie ogrodowe tworzyły trzy tarasy na opadającym ku północy
stoku. „Tarasy ogrodzone były balustradami, upiększonymi w pewnych odstępach rzeźbami". Pod
tarasem najwyższym znajdowała'się grota, we wnękach muru oporowego drugiego tarasu umieszczono
18 figur gipsowych, trzeci taras pokrywały „krzyżujące się aleje grabowe".
Mimo wielu nieścisłości praca Szyszko-Bohusza jest jedyną prezentującą rozwiązanie niektórych
podstawowych problemów, ważnych dla dokonania właściwej oceny założenia podhoreckiego w dzie-
jach architektury. Odtworzenie kolejnych faz kształtowania bryły pałacu i jego wyglądu w XVII w.
uzasadnił nie tylko wynikami własnych badań murów, ale i jego opisami zawartymi w relacjach
Albrychta Stanisława Radziwiłła, Stanisława Oświęcima, Stanisława Żyznowskiego, François Paulin
d'Aleraca i inwentarzach z 1717 i zapewne 1728 roku. W artykule tym zamieszczone zostały
także niezwykle cenne pomiary całego założenia, samej budowli i jej skrzydła głównego oraz prze-
kroje, wykonane zapewne podczas „naukowej wyprawy" Mariana Sokołowskiego.
Z zakresu analizy funkcjonalnej, treściowej i formalnej jedynie niektóre problemy jej
dwu ostatnich rodzajów zostały poruszone. Treści dekoracji malarskiej stropu głównego pomieszczenia
12 Szyszko-Bohusz, op. cit.
99
2. Podhorce. Pałac, widok od strony północnej — zdjęcie lotnicze, sprzed 1939 r.
Podane przez niego lata 1635-1640 zaakceptowane zostały przez badaczy piszących do dziś o Pod-
horcach.
Bardzo ważnemu problemowi rekonstrukcji wyglądu pałacu w XVII w. poświęcona jest tylko
jedna praca — wspomniany już artykuł Adolfa Szyszko-Bohusza z 1925 r.12. Na podstawie prze-
prowadzonych badań murów pałacu dopatrzył się w nich resztek szesnastowiecznego dworu obron-
nego. Ta budowla, przekształcona przez Koniecpolskiego, otrzymała formę zameczku ..... w kształcie
gwiazdy czworokątnej, prawie kwadratowy, o czterech bastionach narożnych". Część północna to
pałac właściwy, „gmach piętrowy a częścią nawet dwupiętrowy", który pośrodku zdobiła „wieżyca
opatrzona zegarem z kurantami". Założenie ogrodowe tworzyły trzy tarasy na opadającym ku północy
stoku. „Tarasy ogrodzone były balustradami, upiększonymi w pewnych odstępach rzeźbami". Pod
tarasem najwyższym znajdowała'się grota, we wnękach muru oporowego drugiego tarasu umieszczono
18 figur gipsowych, trzeci taras pokrywały „krzyżujące się aleje grabowe".
Mimo wielu nieścisłości praca Szyszko-Bohusza jest jedyną prezentującą rozwiązanie niektórych
podstawowych problemów, ważnych dla dokonania właściwej oceny założenia podhoreckiego w dzie-
jach architektury. Odtworzenie kolejnych faz kształtowania bryły pałacu i jego wyglądu w XVII w.
uzasadnił nie tylko wynikami własnych badań murów, ale i jego opisami zawartymi w relacjach
Albrychta Stanisława Radziwiłła, Stanisława Oświęcima, Stanisława Żyznowskiego, François Paulin
d'Aleraca i inwentarzach z 1717 i zapewne 1728 roku. W artykule tym zamieszczone zostały
także niezwykle cenne pomiary całego założenia, samej budowli i jej skrzydła głównego oraz prze-
kroje, wykonane zapewne podczas „naukowej wyprawy" Mariana Sokołowskiego.
Z zakresu analizy funkcjonalnej, treściowej i formalnej jedynie niektóre problemy jej
dwu ostatnich rodzajów zostały poruszone. Treści dekoracji malarskiej stropu głównego pomieszczenia
12 Szyszko-Bohusz, op. cit.