DOI Artikel:
Harasimowicz, Jan: Rola sztuki w religijnych o społecznych konfliktach wieku reformacji na Śląsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13595#0042
38
JAN HARASIMOWICZ
b. Alegoria Zreformowanego Kościoła, ok. 1570 r.
Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu
Zreformowanego Kościoła, z wygłaszającym kazanie Lutrem i spowiadającym Melanchtonem (obraz
ołtarzowy z Nowego Kościoła pod Złotoryją w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu, ok. 1570;
il. 6)20. Programy większości retabulów budowane były za pomocą „historycznych" scen Nowego
Testamentu. Stosunkowo rzadko wybierano dla środkowego obrazu lub reliefu temat „Ostatniej
Wieczerzy", rekomendowany przez Lutra w Komentarzu do Psalmu CXI z 1530 r.21 — przykładem
rzadką formę egzemplifikacji protestanckiej koncepcji sakramentu komunii —. w sztuce reformacji scena udzielania komunii
pod dwiema postaciami łączyła się zazwyczaj z „Ostatnią Wieczerzą", zob. m.in.: Eggert, hasło „Altarretabel (prot)", szp. 581,
582, 585, 592; K. Molier, hasło „Abendmahl", [w:] Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, t. I, Stuttgart 1937, szp. 41;
Gertz, op. cit., s. 61 — 63.
20 В. Steinborn, Malarstwo śląskie 1520 — 1620. Katalog wystawy w Muzeum Śląskim we Wrocławiu, grudzień 1966 r. —
marzec 1967 г., Wrocław 1966, poz. 9. Ołtarzowa proweniencja tego obrazu, nie odnotowana przez Steinborn, wynika ze
wzmianki w protokołach cesarskiej komisji redukcyjnej, która w 1654 r. stwierdziła w kościele w Nowym Kościele istnienie
ołtarza, „na którym namalowany jest Dr. Luthero.. ., jako wygłaszający kazanie". Zob. Knotel, Kirchliche Bilderkunde..., s.
129; — Wiesenhiitter, Protestantischer Kirchenbau..., s. 186.
21 Zob. D. Martin Luthers Werke, Kritische Gesamtausgabe (Weimarer Ausgabe, Weimar 1883 nn.l t. XXXI, cz. 1, s.
415. Por. ponadto: O. Thulin, Reformatorische und friihprotestantische Abendmahlsdarstellungen, „Kunst und Kirche", XVI:
1939, s. 30 — 34; H. Oertel, Das protestantische AbendmaMsbild im Nieder-deutschen Raum und seine Vorbilder, „Niederdeutsche
Beitràge zur Kunstgeschichte", XIII: 1974, s. 223-270.
JAN HARASIMOWICZ
b. Alegoria Zreformowanego Kościoła, ok. 1570 r.
Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu
Zreformowanego Kościoła, z wygłaszającym kazanie Lutrem i spowiadającym Melanchtonem (obraz
ołtarzowy z Nowego Kościoła pod Złotoryją w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu, ok. 1570;
il. 6)20. Programy większości retabulów budowane były za pomocą „historycznych" scen Nowego
Testamentu. Stosunkowo rzadko wybierano dla środkowego obrazu lub reliefu temat „Ostatniej
Wieczerzy", rekomendowany przez Lutra w Komentarzu do Psalmu CXI z 1530 r.21 — przykładem
rzadką formę egzemplifikacji protestanckiej koncepcji sakramentu komunii —. w sztuce reformacji scena udzielania komunii
pod dwiema postaciami łączyła się zazwyczaj z „Ostatnią Wieczerzą", zob. m.in.: Eggert, hasło „Altarretabel (prot)", szp. 581,
582, 585, 592; K. Molier, hasło „Abendmahl", [w:] Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, t. I, Stuttgart 1937, szp. 41;
Gertz, op. cit., s. 61 — 63.
20 В. Steinborn, Malarstwo śląskie 1520 — 1620. Katalog wystawy w Muzeum Śląskim we Wrocławiu, grudzień 1966 r. —
marzec 1967 г., Wrocław 1966, poz. 9. Ołtarzowa proweniencja tego obrazu, nie odnotowana przez Steinborn, wynika ze
wzmianki w protokołach cesarskiej komisji redukcyjnej, która w 1654 r. stwierdziła w kościele w Nowym Kościele istnienie
ołtarza, „na którym namalowany jest Dr. Luthero.. ., jako wygłaszający kazanie". Zob. Knotel, Kirchliche Bilderkunde..., s.
129; — Wiesenhiitter, Protestantischer Kirchenbau..., s. 186.
21 Zob. D. Martin Luthers Werke, Kritische Gesamtausgabe (Weimarer Ausgabe, Weimar 1883 nn.l t. XXXI, cz. 1, s.
415. Por. ponadto: O. Thulin, Reformatorische und friihprotestantische Abendmahlsdarstellungen, „Kunst und Kirche", XVI:
1939, s. 30 — 34; H. Oertel, Das protestantische AbendmaMsbild im Nieder-deutschen Raum und seine Vorbilder, „Niederdeutsche
Beitràge zur Kunstgeschichte", XIII: 1974, s. 223-270.