DOI Artikel:
Harasimowicz, Jan: Rola sztuki w religijnych o społecznych konfliktach wieku reformacji na Śląsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13595#0048
44
JAN HARASIMOWICZ
10. Brzezina pod Wrocławiem, kościół fil., wnętrze
przywiązanie do obrazowych dekoracji kościołów było dyskretnym, niejako „zastępczym" sposobem
zdystansowania się względem całej doktryny społeczno-religijnej kalwinizmu. Odmawiano tym samym
— i to w sposób działający na wyobraźnię szerokich rzesz luterańskich współwyznawców — poparcia
dla głoszonego przez kalwinistów hasła otwartej walki z habsburskim absolutyzmem, odrzucano
dążenie do stworzenia, za wzorem Niderlandów, nowego modelu gospodarczej i politycznej organiza-
cji społeczeństwa. Trafnie scharakteryzował taką postawę wybitny socjolog religii Max Weber:
„Luteranizmowi brak wszelkich pobudek skłaniających do polityczno-rewolucyjnej lub chociażby
tylko do racjonalnej reformatorskiej postawy. Obowiązuje w nim nakaz, aby w świecie (i przeciwko
światu) zachować wiarę — to dobro przynosi zbawienie — nie zaś, aby świat w sposób racjonalny
etycznie przekształcać. Gdzie tylko Słowo Boże jest zwiastowane głosem czystym i donośnym, tam
istnieje samo z siebie wszystko, co jest istotne dla chrześcijanina. Natomiast sprawą obojętną
(adiaphoron) jest ukształtowanie zewnętrznego porządku świata, nawet porządku samego kościoła"45.
4S Cyt. wg: M. Weber, Szkice z socjologii religii, tłum. J. Prokopiuk i H. Wandowski, Warszawa 1984, s. 253.
JAN HARASIMOWICZ
10. Brzezina pod Wrocławiem, kościół fil., wnętrze
przywiązanie do obrazowych dekoracji kościołów było dyskretnym, niejako „zastępczym" sposobem
zdystansowania się względem całej doktryny społeczno-religijnej kalwinizmu. Odmawiano tym samym
— i to w sposób działający na wyobraźnię szerokich rzesz luterańskich współwyznawców — poparcia
dla głoszonego przez kalwinistów hasła otwartej walki z habsburskim absolutyzmem, odrzucano
dążenie do stworzenia, za wzorem Niderlandów, nowego modelu gospodarczej i politycznej organiza-
cji społeczeństwa. Trafnie scharakteryzował taką postawę wybitny socjolog religii Max Weber:
„Luteranizmowi brak wszelkich pobudek skłaniających do polityczno-rewolucyjnej lub chociażby
tylko do racjonalnej reformatorskiej postawy. Obowiązuje w nim nakaz, aby w świecie (i przeciwko
światu) zachować wiarę — to dobro przynosi zbawienie — nie zaś, aby świat w sposób racjonalny
etycznie przekształcać. Gdzie tylko Słowo Boże jest zwiastowane głosem czystym i donośnym, tam
istnieje samo z siebie wszystko, co jest istotne dla chrześcijanina. Natomiast sprawą obojętną
(adiaphoron) jest ukształtowanie zewnętrznego porządku świata, nawet porządku samego kościoła"45.
4S Cyt. wg: M. Weber, Szkice z socjologii religii, tłum. J. Prokopiuk i H. Wandowski, Warszawa 1984, s. 253.