DOI Artikel:
Harasimowicz, Jan: Rola sztuki w religijnych o społecznych konfliktach wieku reformacji na Śląsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13595#0065
ROLA SZTUKI W KONFLIKTACH WIEKU REFORMACJI NA ŚLĄSKU
61
28. „Anioł z prorokiem Habakukiem", podpora ambony w kościele Św. Anny w Ząbkowicach ŚL,
1619 r. Rzeźbiarz Jan Griinberger i malarz Herman Bramner
obramienia wstawiapo gotyckie epitafia — w 1613 r. Krzysztof Poley, „senator" wrocławski, „odno-
wił" w ten sposób najstarszy znany śląski obraz epitafijny Barbary Polani (ok. 1409, Muzeum
Narodowe w Warszawie)90. Próbowano spożytkować nawet te elementy tradycji, które obrosły
legendą o zgoła „antyheretyckiej" wymowie. Znajdujący się w brzeskiej farze Św. Mikołaja obraz
przedstawiający Chrystusa Eucharystycznego, Marię i Narzędzia Męki (1443)91 — ufundowany dla
upamiętnienia spustoszenia miasta i kościoła przez „husyckich heretyków" — został nie tylko
zachowany na swym dawnym miejscu, lecz nawet przydano mu w 1612 r. tablicę z obszernym
niemieckim napisem objaśniającym sens i okoliczności fundacji92 (il. 29), który to napis kończył się
słowami: „Drumb bitte Christum, dass er helf / durch seine Gnad, dass dieser Ort / hinfort nicht
werde also zerstort, / sondern fest steh in seiner Hut / der christlichen Gemeine zu gut, / drin zu
hóren sein heilig Wortt, / das sie beseligt hier und dortt...". Jeszcze dobitniej nową funkcję gotyckiego
obrazu określał łaciński dwuwiersz na fryzie93:
90 Lutsch I, s. 246; T. Dobrzeniecki, Malarstwo tablicowe. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa
1972, s. 186.
M Obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu — zob. Dobrzeniecki, Malarstwo tablicowe. .., s. 203 — 205, il. 64:
A. Karłowska-Kamzowa, Malarstwo śląskie 1250-1450, Wrocław 1980, poz. T. 11, il. 90.
92 Aktualnego miejsca przechowywania tej tablicy nie udało się ustalić, byó może uległa zniszczeniu w 1945 r. Pełną lekcję
inskrypcji publikuje Lorenz (op. cit., s. 99, 100). Na samym końcu autor ten dodał od siebie: „Die Verse sind schlecht, aber die
Meinung ist gut".
93 Lutsch II, s. 321.
61
28. „Anioł z prorokiem Habakukiem", podpora ambony w kościele Św. Anny w Ząbkowicach ŚL,
1619 r. Rzeźbiarz Jan Griinberger i malarz Herman Bramner
obramienia wstawiapo gotyckie epitafia — w 1613 r. Krzysztof Poley, „senator" wrocławski, „odno-
wił" w ten sposób najstarszy znany śląski obraz epitafijny Barbary Polani (ok. 1409, Muzeum
Narodowe w Warszawie)90. Próbowano spożytkować nawet te elementy tradycji, które obrosły
legendą o zgoła „antyheretyckiej" wymowie. Znajdujący się w brzeskiej farze Św. Mikołaja obraz
przedstawiający Chrystusa Eucharystycznego, Marię i Narzędzia Męki (1443)91 — ufundowany dla
upamiętnienia spustoszenia miasta i kościoła przez „husyckich heretyków" — został nie tylko
zachowany na swym dawnym miejscu, lecz nawet przydano mu w 1612 r. tablicę z obszernym
niemieckim napisem objaśniającym sens i okoliczności fundacji92 (il. 29), który to napis kończył się
słowami: „Drumb bitte Christum, dass er helf / durch seine Gnad, dass dieser Ort / hinfort nicht
werde also zerstort, / sondern fest steh in seiner Hut / der christlichen Gemeine zu gut, / drin zu
hóren sein heilig Wortt, / das sie beseligt hier und dortt...". Jeszcze dobitniej nową funkcję gotyckiego
obrazu określał łaciński dwuwiersz na fryzie93:
90 Lutsch I, s. 246; T. Dobrzeniecki, Malarstwo tablicowe. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa
1972, s. 186.
M Obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu — zob. Dobrzeniecki, Malarstwo tablicowe. .., s. 203 — 205, il. 64:
A. Karłowska-Kamzowa, Malarstwo śląskie 1250-1450, Wrocław 1980, poz. T. 11, il. 90.
92 Aktualnego miejsca przechowywania tej tablicy nie udało się ustalić, byó może uległa zniszczeniu w 1945 r. Pełną lekcję
inskrypcji publikuje Lorenz (op. cit., s. 99, 100). Na samym końcu autor ten dodał od siebie: „Die Verse sind schlecht, aber die
Meinung ist gut".
93 Lutsch II, s. 321.