ROLA SZTUKI W KONFLIKTACH WIEKU REFORMACJI NA ŚLĄSKU
77
43. Wrocław, kościół Św. Macieja, ambona, 1607 r. Stan przed II wojną światową
44. Wrocław, kościół Św. Marii Magdaleny, korpus i podpora ambony, 1579- 1581 r.
Rzeźbiarz Fryderyk Gross ze współpracownikami
Jakuba w Nysie (1579— 1584; il. 50)150 ma całkowicie chrystologiczny program ideowy — sceny
„Ukrzyżowania" i „Zmartwychwstania" zostały nawet opatrzone cytatami biblijnymi (Izaj. 53, 4a i
Hiob 19, 25). Widać tu więc wyraźnie próbę „kompromisu" — ale nie wyrzeczenie się wyznaniowej
tożsamości: rzeźby świętych Piotra i Pawła oraz Św. Jana Ewangelisty w zwieńczeniu podkreślają
przecież wyłączność tej drogi do zbawienia, jaką oferuje Kościół rzymski151. Na retabulum biskupa
Gerstmanna wzorował się niewątpliwie twórca ołtarza w kaplicy Maltitzów kościoła par. w Paczko-
150 Lutsch IV, s. 93; Bimler, op. cit., s. 94, 95; KZS VII, z. 9: Pow. nyski, s. 81, 82; J. Kębłowski, Nysa, Wrocław
1972, s. 70-73; Chrzanowski, Rzeźba lat 1560-1650..., s. 43, 44, 100, 101, 121; Harasimowicz, Typy i programy..., s. 11,
22.
151 Por. Z. Kępiński, Wit Stwosz w starciu ideologii religijnych Odrodzenia. Ołtarz Salwatora, Wrocław 1969, s. 85 nn.
77
43. Wrocław, kościół Św. Macieja, ambona, 1607 r. Stan przed II wojną światową
44. Wrocław, kościół Św. Marii Magdaleny, korpus i podpora ambony, 1579- 1581 r.
Rzeźbiarz Fryderyk Gross ze współpracownikami
Jakuba w Nysie (1579— 1584; il. 50)150 ma całkowicie chrystologiczny program ideowy — sceny
„Ukrzyżowania" i „Zmartwychwstania" zostały nawet opatrzone cytatami biblijnymi (Izaj. 53, 4a i
Hiob 19, 25). Widać tu więc wyraźnie próbę „kompromisu" — ale nie wyrzeczenie się wyznaniowej
tożsamości: rzeźby świętych Piotra i Pawła oraz Św. Jana Ewangelisty w zwieńczeniu podkreślają
przecież wyłączność tej drogi do zbawienia, jaką oferuje Kościół rzymski151. Na retabulum biskupa
Gerstmanna wzorował się niewątpliwie twórca ołtarza w kaplicy Maltitzów kościoła par. w Paczko-
150 Lutsch IV, s. 93; Bimler, op. cit., s. 94, 95; KZS VII, z. 9: Pow. nyski, s. 81, 82; J. Kębłowski, Nysa, Wrocław
1972, s. 70-73; Chrzanowski, Rzeźba lat 1560-1650..., s. 43, 44, 100, 101, 121; Harasimowicz, Typy i programy..., s. 11,
22.
151 Por. Z. Kępiński, Wit Stwosz w starciu ideologii religijnych Odrodzenia. Ołtarz Salwatora, Wrocław 1969, s. 85 nn.