Rocznik Historii Sztuki (22.1996)

JERZY Z. ŁOZIŃSKI
1925-1996

I znów feralna data grudniowa dała o sobie znać. Oto 13 grudnia 1996 roku, w piętnastą rocznicę
unicestwienia Kongresu Kultury Polskiej, zmarł w Warszawie jeden z koryfeuszy polskiej kultury i nauki,
Jerzy Z. Łoziński. Pożegnaliśmy Go dnia 18 grudnia na Starych Powązkach.

Wieść o nieoczekiwanej śmierci Jerzego poraziła nas wszystkich, a szczególnie zespół pracowników
Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W tym momencie uświa-
domiliśmy sobie, że nagle pozostaliśmy sami, że opuścił nas ktoś więcej niż redaktor naczelny Katalogu, że
odszedł Człowiek - Instytucja. Jakże można było czuć inaczej, skoro Jerzy Z. Łoziński kierował Katalogiem
od czterdziestu lat, a więc dłużej niż wynosi wiek niektórych z nas. Skoro zmieniały się czasy i ludzie, a On
trwał bez reszty oddany sprawom Katalogu, zawsze najbardziej kompetentny pod każdym względem -
i naukowym, i redakcyjnym, organizacyjnym czy edytorskim.

Miał wśród nas wielki autorytet. Chociaż większość była z Nim po imieniu, rzadko mówiliśmy o Nim
Jerzy, z reguły - Łoziński. Bo Łoziński to było więcej niż „Profesor", bo Łoziński oznaczało właśnie Insty-
tucję.

Jerzy Z. Łoziński pełnił wiele innych zaszczytnych i wysoce odpowiedzialnych funkcji. Był czynny we
władzach Stowarzyszenia Historyków Sztuki, był przez lata członkiem, a także wiceprzewodniczącym Rady
Naukowej Instytutu Sztuki PAN, Komitetu Nauk o Sztuce PAN, członkiem Towarzystwa Naukowego War-
szawskiego oraz Comité International d'Histoire de l'Art, International Council of Monuments and Sites.
Współredagował bądź redagował różne publikacje i czasopisma, jak np. „Biuletyn Historii Sztuki" czy, do
końca życia, „Rocznik Historii Sztuki". Wykładał w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, na Katolickim
Uniwersytecie Lubelskim i Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1985 r. z okazji sześćdziesięcio-
lecia ofiarowaliśmy Mu w dowód uznania księgę pamiątkową która ukazała się jako tom XVII „Rocznika
Historii Sztuki" (1988). Za swoją działalność i twórczość otrzymywał renomowane wyróżnienia, ostatnio
prestiżową Nagrodę im. Herdera, o czym wiadomość przyszła, niestety, już po Jego śmierci.

Jednakże nie tylko dla nas, najbliższych współpracowników, Jerzy Z. Łoziński był i pozostanie osobą
identyfikowaną z Katalogiem Zabytków. To przecież dzięki Niemu Katalog dobiega dziś liczby 190 pozycji,
co odpowiada około dwu trzecim obszaru Polski. Na taką skalę rozwinął serię, pod którą podwaliny kładł
Jego nauczyciel, profesor Jerzy Szabłowski. Rozwój Katalogu wyraźnie widoczny jest również w sferze
merytorycznej, stale doskonalonej przez Jerzego Z. Łozińskiego. A czynił to z wyjątkowym znawstwem
i wyczuciem, znamionującymi wybitnych historyków sztuki. Bo Jerzy był uczonym wielkiej miary, humanistą
o szerokich zainteresowaniach, a przy tym niebywale koleżeńskim, delikatnym, obdarzonym wysoką kulturą
osobistą i, co ważne, poczuciem humoru.

Wszystkie zdolności i całą wiedzę ofiarował Katalogowi kosztem własnych publikacji. Z nich wystarczy
wspomnieć choćby takie dzieła, jak Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620 (1973) czy nieoceniony
Atlas zabytków architektury w Polsce (1967), opublikowany wraz z Adamem Miłobędzkim, wydany także