DOI Artikel:
Kossowska, Irena: "Caprichos" Francisco Goyi: nowa forma cyklu w grafice
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14247#0023
18
IRENA KOSSOWSKA
6. F. Goya, Capricho 16, „Na miłość boską: to była jej matka" 7. F. Goya, Capricho 17, „Dobrze naciągnięta"
aspekt znaczeniowy; jest to sugestia fatalnych skutków jakie niesie niewybredne zaspokajanie seksualnego
pożądania4. Temat zguby jaką prostytutki z rozmysłem ściągają na swych klientów rozwijają kolejne ryci-
ny, Cl 9 („Todos Caeràn", il. 8) i C20 („Ya van desplumados", il. 9), które wprowadzają alegoryczną kon-
wencję obrazowania'2. Te dwie sceny stanowią uzupełniające się wersje motywu wykorzystywania męż-
czyzn ujętego jako „oskubywanie" i „wymiatanie" ogołoconych ofiar. W komentarzu do C19 artysta obar-
cza winą za taki stan rzeczy również poszkodowanych, którzy chętnie ulegają złudnej atrakcyjności kobiet
i wpadają w ich sidła niepomni na doświadczenia poprzedników. Sentencji „Wszyscy upadną" odpowiada
także antytetyczna w stosunku do C19-C20 para rycin C21-C2253. Zestawienie to uwypukla przesłanie
Caprichos, piętnujące kobiety i mężczyzn jako grzeszników tego samego rodzaju, współzawodniczących
w wyrządzaniu zła. Wymowa C21 („Qual la descanonan!", il. 10) opiera się na inwersji tematycznej w sto-
sunku do C20; kuszącą przynętę „oskubują" teraz reprezentanci aparatu sprawiedliwości54. Usankcjonowana
prawnie kara staje się jednak aktem zemsty i przejawem hipokryzji. Ironia komentarza do C22 („Pobreci-
tas!") jest obosieczna; jest wymierzona zarówno w tych, którzy popełniają przestępstwo, jak i w tych, którzy
51 С18: Dom mu się pali. „Nie zdoła zdjąć spodni lub przestać mówić do lampki oliwnej zanim lokalna brygada pożarowa go
orzeźwi. Tak wszechmocne jest wino!".
"2 C19: Wszyscy upadną. „1 tych, którzy zaraz upadną nie ostrzeże przykład tych, którzy już upadli! Lecz nie ma na to rady:
wszyscy upadną".
C20: Odchodzą oskubani. „Gdy już zostali oskubani, wyrzućcie ich: przyjdą inni".
53 O tym, że wyobrażenia w С19 i C20 oraz w C21 i C22 stanowią wariantowe rozwiązania tematyczne, mimo odmiennej
konwencji obrazowania w C22, świadczy również fakt, że ryciny C19 i C22 powstały w trzeciej fazie realizacji cyklu jako uzupeł-
nienie wykonanych w drugiej fazie i kontrastowo zestawionych rycin C20 i C21.
54 C21: Jakże ją skubią! „Również kurki (śliczne dziewczęta) spotykają drapieżne ptaki, które je oskubują i dlatego przysłowie
mówi: jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie".
IRENA KOSSOWSKA
6. F. Goya, Capricho 16, „Na miłość boską: to była jej matka" 7. F. Goya, Capricho 17, „Dobrze naciągnięta"
aspekt znaczeniowy; jest to sugestia fatalnych skutków jakie niesie niewybredne zaspokajanie seksualnego
pożądania4. Temat zguby jaką prostytutki z rozmysłem ściągają na swych klientów rozwijają kolejne ryci-
ny, Cl 9 („Todos Caeràn", il. 8) i C20 („Ya van desplumados", il. 9), które wprowadzają alegoryczną kon-
wencję obrazowania'2. Te dwie sceny stanowią uzupełniające się wersje motywu wykorzystywania męż-
czyzn ujętego jako „oskubywanie" i „wymiatanie" ogołoconych ofiar. W komentarzu do C19 artysta obar-
cza winą za taki stan rzeczy również poszkodowanych, którzy chętnie ulegają złudnej atrakcyjności kobiet
i wpadają w ich sidła niepomni na doświadczenia poprzedników. Sentencji „Wszyscy upadną" odpowiada
także antytetyczna w stosunku do C19-C20 para rycin C21-C2253. Zestawienie to uwypukla przesłanie
Caprichos, piętnujące kobiety i mężczyzn jako grzeszników tego samego rodzaju, współzawodniczących
w wyrządzaniu zła. Wymowa C21 („Qual la descanonan!", il. 10) opiera się na inwersji tematycznej w sto-
sunku do C20; kuszącą przynętę „oskubują" teraz reprezentanci aparatu sprawiedliwości54. Usankcjonowana
prawnie kara staje się jednak aktem zemsty i przejawem hipokryzji. Ironia komentarza do C22 („Pobreci-
tas!") jest obosieczna; jest wymierzona zarówno w tych, którzy popełniają przestępstwo, jak i w tych, którzy
51 С18: Dom mu się pali. „Nie zdoła zdjąć spodni lub przestać mówić do lampki oliwnej zanim lokalna brygada pożarowa go
orzeźwi. Tak wszechmocne jest wino!".
"2 C19: Wszyscy upadną. „1 tych, którzy zaraz upadną nie ostrzeże przykład tych, którzy już upadli! Lecz nie ma na to rady:
wszyscy upadną".
C20: Odchodzą oskubani. „Gdy już zostali oskubani, wyrzućcie ich: przyjdą inni".
53 O tym, że wyobrażenia w С19 i C20 oraz w C21 i C22 stanowią wariantowe rozwiązania tematyczne, mimo odmiennej
konwencji obrazowania w C22, świadczy również fakt, że ryciny C19 i C22 powstały w trzeciej fazie realizacji cyklu jako uzupeł-
nienie wykonanych w drugiej fazie i kontrastowo zestawionych rycin C20 i C21.
54 C21: Jakże ją skubią! „Również kurki (śliczne dziewczęta) spotykają drapieżne ptaki, które je oskubują i dlatego przysłowie
mówi: jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie".