DOI Artikel:
Kossowska, Irena: "Caprichos" Francisco Goyi: nowa forma cyklu w grafice
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14247#0035
30
IRENA KOSSOWSKA
na wpół alegorycznie ujętych postaci mężczyzn . Rozwijając w C73 („Mejor es holgar") przesłanie poprze-
dniego ogniwa, Goya uzmysławia próżniaczą naturę kobiet, które wolą korzystać ze swych powabów niż
pracować100. Rycina C74 („No grites, tonta") stanowi tematyczne pendant do C72, przy czym prócz kobie-
cych wad Goya wyszydza w niej seksualną rozwiązłość kleru101. O ile w C72 i C74 antagonizm między
napastnikiem i ofiarąjest pozorny, o tyle w C75 („No hay quien nos desate?") konflikt między mężczyzną
i kobietąjest realny i nierozwiązywalny102. Dramat obojga ludzi spętanych niepożądanymi więzami małżeń-
skimi aluzyjnie nawiązuje do tematu interesownego zawierania związków. Poprzez wprowadzenie alegory-
cznego motywu sowy Goya potępił tu anachronizm i dogmatyzm kościelnego prawa zakazującego rozwodów.
Wspólnym przesłaniem kolejnych dwóch rycin, C76 („Esta Urhd... pues, como digo... eh! Cuidado! si
no!") i C77 („Unos à otros", il. 24) jest napiętnowanie nikczemności tych, którzy zdobyli władzę103. Goya
C72: Nie uciekniesz. „Nigdy nie ucieknie ta, która chce być złapana".
100 C73: Lepiej próżnować. „Jeśli im więcej pracuje tym mniej to lubi, ma całkowitą rację mówiąc: „Lepiej próżnować!".
101 C74: Nie krzycz, głupia. „Biedna Paquilla! Szukała piechura i natknęła się na chochlika, ale nie bójcie się: widać, że
Martinico jest w dobrym nastroju i nie zrobi jej krzywdy".
102 C75: Czy nikt nas nie rozłączy? „Mężczyzna i kobieta związani sznurami, walczący by się uwolnić i krzyczący, aby ich
szybko rozwiązano? Albo ja się mylę, albo to jest dwoje ludzi, których zmuszono do małżeństwa".
103 C76: Czy rozumiesz?... zatem, jak mówię... eh! Ostrożnie! w przeciwnym razie! „Ten głupi nudziasz myśli, że mając
kokardę i buławę jest lepszy od innych i nadużywa powierzonego mu urzędu, aby nękać każdego, kto go zna; jest wyniosły,
zuchwały i pyszny wobec wszystkich, którzy sąjego podwładnymi; służalczy i podły w stosunku do wyżej postawionych. - C77:
Jeden drugiemu. „Taki jest świat: Ludzie kpią z siebie i walczą ze sobą ten, kto wczoraj grał rolę byka, dziś jest jeźdźcem na
arenie. Fortuna kieruje widowiskiem i rozdziela role stosownie do niestałości swych kaprysów".
IRENA KOSSOWSKA
na wpół alegorycznie ujętych postaci mężczyzn . Rozwijając w C73 („Mejor es holgar") przesłanie poprze-
dniego ogniwa, Goya uzmysławia próżniaczą naturę kobiet, które wolą korzystać ze swych powabów niż
pracować100. Rycina C74 („No grites, tonta") stanowi tematyczne pendant do C72, przy czym prócz kobie-
cych wad Goya wyszydza w niej seksualną rozwiązłość kleru101. O ile w C72 i C74 antagonizm między
napastnikiem i ofiarąjest pozorny, o tyle w C75 („No hay quien nos desate?") konflikt między mężczyzną
i kobietąjest realny i nierozwiązywalny102. Dramat obojga ludzi spętanych niepożądanymi więzami małżeń-
skimi aluzyjnie nawiązuje do tematu interesownego zawierania związków. Poprzez wprowadzenie alegory-
cznego motywu sowy Goya potępił tu anachronizm i dogmatyzm kościelnego prawa zakazującego rozwodów.
Wspólnym przesłaniem kolejnych dwóch rycin, C76 („Esta Urhd... pues, como digo... eh! Cuidado! si
no!") i C77 („Unos à otros", il. 24) jest napiętnowanie nikczemności tych, którzy zdobyli władzę103. Goya
C72: Nie uciekniesz. „Nigdy nie ucieknie ta, która chce być złapana".
100 C73: Lepiej próżnować. „Jeśli im więcej pracuje tym mniej to lubi, ma całkowitą rację mówiąc: „Lepiej próżnować!".
101 C74: Nie krzycz, głupia. „Biedna Paquilla! Szukała piechura i natknęła się na chochlika, ale nie bójcie się: widać, że
Martinico jest w dobrym nastroju i nie zrobi jej krzywdy".
102 C75: Czy nikt nas nie rozłączy? „Mężczyzna i kobieta związani sznurami, walczący by się uwolnić i krzyczący, aby ich
szybko rozwiązano? Albo ja się mylę, albo to jest dwoje ludzi, których zmuszono do małżeństwa".
103 C76: Czy rozumiesz?... zatem, jak mówię... eh! Ostrożnie! w przeciwnym razie! „Ten głupi nudziasz myśli, że mając
kokardę i buławę jest lepszy od innych i nadużywa powierzonego mu urzędu, aby nękać każdego, kto go zna; jest wyniosły,
zuchwały i pyszny wobec wszystkich, którzy sąjego podwładnymi; służalczy i podły w stosunku do wyżej postawionych. - C77:
Jeden drugiemu. „Taki jest świat: Ludzie kpią z siebie i walczą ze sobą ten, kto wczoraj grał rolę byka, dziś jest jeźdźcem na
arenie. Fortuna kieruje widowiskiem i rozdziela role stosownie do niestałości swych kaprysów".