DOI article:
Kossowski, Łukasz; Weiss, Wojciech [Ill.]: O inspiracjach sztuką i naturą w dojrzałej twórczości Wojciecha Weissa 1901 - 1939
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14247#0208
202
ŁUKASZ KOSSOWSKI
12. Wojciech Weiss, Portret ojca artysty, 1904, ol. pł. Wł. prywatna
W roku 1905 ojciec artysty przechodzi na emeryturę. Może wreszcie spełnić swe marzenia i kupić
niewielki domek w Kalwarii, malowniczo położony w starym sadzie. Tam też Wojciech zamieszkuje wraz
z rodzicami i żoną. Od tej pory przez blisko pół wieku Kalwaria stanie się dla niego rodzinną Arkadią,
miejscem wytchnienia od szarego Krakowa i obowiązków związanych z Akademią a przede wszystkim
tematem niezliczonych obrazów, w których przedstawiał dom rodzinny wraz z jego najbliższym otocze-
niem, ogród, kalwaryjskie porosłe lasami wzgórza z dominującą nad nimi sylwetą klasztoru. W liście do
teściów z Krakowa Irena pisała: „[...] marzę jak o raju o ukochanej Kalwarii, gdzie odetchnę wśród łąk i pól
pełnią piersią i zrzucę z siebie wszelkie miejskie troski i niepokoje, oczy z szarzyzny wypłukam w przestwo-
rzach i zacznę żyć jak Bóg przykazał"9. Kalwaria staje się dla dwojga młodych ludzi miejscem, gdzie mogą
żyć wśród uwielbianej przyrody, zamykać ją w kształt form malarskich, żyć codziennością odmierzaną
wschodami i zachodami słońca, wiosennymi ulewami, bielą zim i przepychem barw jesieni. Nie sposób
zrozumieć malarstwa Weissa tego okresu bez odwołania się do prywatności artysty, do atmosfery „ewange-
licznie czystej, tego małego domku, która promieniowała dookoła"10. W 1899 r. Weiss namalował słynny
Portret rodziców. „W portrecie tym mieszka - jak określił to T. Seweryn - czyste przymierze wszelkich idei
piękna i dobra - mieszka coś więcej, najwyższe uczucie, któremu na imię: Miłość"11, a K. Górski nawiązu-
9 Z rękopisów Aneri, wł. rodziny artysty.
10 Z rękopisów Aneri, tamże.
" Wojciech Weiss o sobie, felieton z czasopisma „Naprzód" z 29 IV 1934 w rubryce „Ze sztuki", [w:] Szkicownik Wojciecha
Weissa. Wyboru dokonali i opracowali: Aneri-Irena Weiss, Stanisław Weiss. Przedmową opatrzył W. Juszczak, Kraków 1976, s. 75.
ŁUKASZ KOSSOWSKI
12. Wojciech Weiss, Portret ojca artysty, 1904, ol. pł. Wł. prywatna
W roku 1905 ojciec artysty przechodzi na emeryturę. Może wreszcie spełnić swe marzenia i kupić
niewielki domek w Kalwarii, malowniczo położony w starym sadzie. Tam też Wojciech zamieszkuje wraz
z rodzicami i żoną. Od tej pory przez blisko pół wieku Kalwaria stanie się dla niego rodzinną Arkadią,
miejscem wytchnienia od szarego Krakowa i obowiązków związanych z Akademią a przede wszystkim
tematem niezliczonych obrazów, w których przedstawiał dom rodzinny wraz z jego najbliższym otocze-
niem, ogród, kalwaryjskie porosłe lasami wzgórza z dominującą nad nimi sylwetą klasztoru. W liście do
teściów z Krakowa Irena pisała: „[...] marzę jak o raju o ukochanej Kalwarii, gdzie odetchnę wśród łąk i pól
pełnią piersią i zrzucę z siebie wszelkie miejskie troski i niepokoje, oczy z szarzyzny wypłukam w przestwo-
rzach i zacznę żyć jak Bóg przykazał"9. Kalwaria staje się dla dwojga młodych ludzi miejscem, gdzie mogą
żyć wśród uwielbianej przyrody, zamykać ją w kształt form malarskich, żyć codziennością odmierzaną
wschodami i zachodami słońca, wiosennymi ulewami, bielą zim i przepychem barw jesieni. Nie sposób
zrozumieć malarstwa Weissa tego okresu bez odwołania się do prywatności artysty, do atmosfery „ewange-
licznie czystej, tego małego domku, która promieniowała dookoła"10. W 1899 r. Weiss namalował słynny
Portret rodziców. „W portrecie tym mieszka - jak określił to T. Seweryn - czyste przymierze wszelkich idei
piękna i dobra - mieszka coś więcej, najwyższe uczucie, któremu na imię: Miłość"11, a K. Górski nawiązu-
9 Z rękopisów Aneri, wł. rodziny artysty.
10 Z rękopisów Aneri, tamże.
" Wojciech Weiss o sobie, felieton z czasopisma „Naprzód" z 29 IV 1934 w rubryce „Ze sztuki", [w:] Szkicownik Wojciecha
Weissa. Wyboru dokonali i opracowali: Aneri-Irena Weiss, Stanisław Weiss. Przedmową opatrzył W. Juszczak, Kraków 1976, s. 75.