DOI Artikel:
Kowalski, Jacek: Architektoniczne fantazje Krystiana z Troyes: trzy zamki "Powieści o Graalu"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0043
38
JACEK KOWALSKI
toną w półmroku65. Empory katedr w Noyon i Soissons oraz kolegiat w Mantes i w Châlons-sur-Marne są już
oświetlone znacznie lepiej, tworząc rodzaj świetlistoszarej, przestrzennej otoki wokół nawy. Ale najbardziej
efektowne empory znajdujemy w kolegiacie Saint Rémy w Reims (il. 21 ). W kościele tym osiągnięto wrażenie
niemal pełnej niematerialności ściany, z której pozostały jedynie pojedyncze filary i arkady. Wysokie, lecz
także bardzo szerokie przezrocza empor zdecydowanie dominują nad wąskimi, niskimi i ciemnymi triforiami
oraz nad umieszczonymi w strefie sklepień, również mniejszymi od nich oknami. Natomiast okna empor,
szerokie, wypełnione witrażami, znacznie większe od okien nawy głównej, widać doskonale. W efekcie to
właśnie empory dostarczają tejże nawie najwięcej światła. Z kolei sama nawa, nadzwyczajnie szeroka, zdu-
miewa i zniewala swoją przestrzennością. Jest rozświetlona równomiernie, szeroko otwiera się na otaczające
ją pomieszczenia, czyli na nawy boczne i - właśnie - na empory. To przełomowe w historii francuskiego
gotyku dzieło powstawało niejako na oczach Krystiana z Troyes. Reims leżało przecież na ziemiach jego
mecenasa, a twórca świątyni - opat Piotr de Celles - wywodził się z rodu jego wasali. W czasie, gdy Krystian
65 Co nie zmienia oczywiście faktu, że mogły być przez współczesnych postrzegane jako wybitnie jasne, zanim zaczęto
budować lepiej oświetlone nawy i empory; jak wiadomo, pochwały świetlistości i jasności odnoszone były przez pisarzy średnio-
wiecznych także do niezwykle mrocznych świątyń romańskich.
JACEK KOWALSKI
toną w półmroku65. Empory katedr w Noyon i Soissons oraz kolegiat w Mantes i w Châlons-sur-Marne są już
oświetlone znacznie lepiej, tworząc rodzaj świetlistoszarej, przestrzennej otoki wokół nawy. Ale najbardziej
efektowne empory znajdujemy w kolegiacie Saint Rémy w Reims (il. 21 ). W kościele tym osiągnięto wrażenie
niemal pełnej niematerialności ściany, z której pozostały jedynie pojedyncze filary i arkady. Wysokie, lecz
także bardzo szerokie przezrocza empor zdecydowanie dominują nad wąskimi, niskimi i ciemnymi triforiami
oraz nad umieszczonymi w strefie sklepień, również mniejszymi od nich oknami. Natomiast okna empor,
szerokie, wypełnione witrażami, znacznie większe od okien nawy głównej, widać doskonale. W efekcie to
właśnie empory dostarczają tejże nawie najwięcej światła. Z kolei sama nawa, nadzwyczajnie szeroka, zdu-
miewa i zniewala swoją przestrzennością. Jest rozświetlona równomiernie, szeroko otwiera się na otaczające
ją pomieszczenia, czyli na nawy boczne i - właśnie - na empory. To przełomowe w historii francuskiego
gotyku dzieło powstawało niejako na oczach Krystiana z Troyes. Reims leżało przecież na ziemiach jego
mecenasa, a twórca świątyni - opat Piotr de Celles - wywodził się z rodu jego wasali. W czasie, gdy Krystian
65 Co nie zmienia oczywiście faktu, że mogły być przez współczesnych postrzegane jako wybitnie jasne, zanim zaczęto
budować lepiej oświetlone nawy i empory; jak wiadomo, pochwały świetlistości i jasności odnoszone były przez pisarzy średnio-
wiecznych także do niezwykle mrocznych świątyń romańskich.