DOI Artikel:
Zalewska, Katarzyna: Świat rozległy i obcy: o średniowiecznych wyobrażeniach krain egzotycznych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0069
64 KATARZYNA ZALEWSKA
zywał równocześnie, że świętość miejsc odwiedzanych przez pielgrzymów jest pochodną wydarzeń, jakie się
w nich kiedyś rozegrały. Bardzo regularny plan kościoła Anastasis, w formie trzech koncentrycznych okrę-
gów z zaznaczonymi czterema punktami kardynalnymi, nasuwa skojarzenia - zdaniem B. Kiihnel - z przed-
stawieniami Niebiańskiej Jerozolimy z rękopisów Apokalipsy z Valenciennes i Paryża, co może wskazywać
na wykorzystanie współnego karolińskiego źródła obrazowego21. Paralela taka, zdaniem tej badaczki, jest tym
bardziej prawdopodobna, że zawarta jest już w materialnym pierwowzorze rysunku: ufundowany przez cesa-
rza Konstantyna kościół Grobu Świętego miał być obrazem Nowego Jeruzalem22.
Łączenie planów i widoków budowli, wprowadzanie postaci ludzkich, a czasem scen narracyjnych,
umieszczanie obok krótkich komentarzy pozwalały niekiedy stworzyć obraz Palestyny żywy i różnorodny,
chociaż prezentujący oczywiście jedynie te miejsca, które mogły zainteresować chrześcijańskiego pielgrzyma.
W kolektarzu z 2 połowy XII w. (Bruksela, Bibliothèque Royale, Ms. 9823-9824, fol. 157)23 wokół kolistego
planu Jerozolimy - z rysunkami najważniejszych budowli w środku - rozmieszczone zostały rysunki coena-
culum na Syjonie, grobowca Racheli, kościoła Zaśnięcia Panny Marii w pobliżu doliny Jozafata, domu Łazarza
w Betanii, oraz rysunek Betlejem, skąd wyruszają pielgrzymi udający się do Jerozolimy (il. 4). Grupy wę-
drowców z laskami i workami podróżnymi zmierzają też do Betanii, zaś na szczycie mons gaudium można
21 Kùhnel, op.cit., s. 130.
22 Ibid., s. 83-89. Przesłanką dla takiego rozpoznania funkcji kościoła jest fragment Vita Constantini III, 33, pióra Euzebiu-
sza z Cezarei.
2j J. van den Geyn. Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Royale, Bruxelles 1927, s. 297, kat. 7431; Z. Vilnay,
The Holy Land in old prints and maps, Jérusalem 1963, s. 10 nn.; Niehoff, op.cit., s. 74, kat. H 3.
zywał równocześnie, że świętość miejsc odwiedzanych przez pielgrzymów jest pochodną wydarzeń, jakie się
w nich kiedyś rozegrały. Bardzo regularny plan kościoła Anastasis, w formie trzech koncentrycznych okrę-
gów z zaznaczonymi czterema punktami kardynalnymi, nasuwa skojarzenia - zdaniem B. Kiihnel - z przed-
stawieniami Niebiańskiej Jerozolimy z rękopisów Apokalipsy z Valenciennes i Paryża, co może wskazywać
na wykorzystanie współnego karolińskiego źródła obrazowego21. Paralela taka, zdaniem tej badaczki, jest tym
bardziej prawdopodobna, że zawarta jest już w materialnym pierwowzorze rysunku: ufundowany przez cesa-
rza Konstantyna kościół Grobu Świętego miał być obrazem Nowego Jeruzalem22.
Łączenie planów i widoków budowli, wprowadzanie postaci ludzkich, a czasem scen narracyjnych,
umieszczanie obok krótkich komentarzy pozwalały niekiedy stworzyć obraz Palestyny żywy i różnorodny,
chociaż prezentujący oczywiście jedynie te miejsca, które mogły zainteresować chrześcijańskiego pielgrzyma.
W kolektarzu z 2 połowy XII w. (Bruksela, Bibliothèque Royale, Ms. 9823-9824, fol. 157)23 wokół kolistego
planu Jerozolimy - z rysunkami najważniejszych budowli w środku - rozmieszczone zostały rysunki coena-
culum na Syjonie, grobowca Racheli, kościoła Zaśnięcia Panny Marii w pobliżu doliny Jozafata, domu Łazarza
w Betanii, oraz rysunek Betlejem, skąd wyruszają pielgrzymi udający się do Jerozolimy (il. 4). Grupy wę-
drowców z laskami i workami podróżnymi zmierzają też do Betanii, zaś na szczycie mons gaudium można
21 Kùhnel, op.cit., s. 130.
22 Ibid., s. 83-89. Przesłanką dla takiego rozpoznania funkcji kościoła jest fragment Vita Constantini III, 33, pióra Euzebiu-
sza z Cezarei.
2j J. van den Geyn. Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Royale, Bruxelles 1927, s. 297, kat. 7431; Z. Vilnay,
The Holy Land in old prints and maps, Jérusalem 1963, s. 10 nn.; Niehoff, op.cit., s. 74, kat. H 3.