DOI Artikel:
Zalewska, Katarzyna: Świat rozległy i obcy: o średniowiecznych wyobrażeniach krain egzotycznych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0072
ŚWIAT ROZLEGŁY I OBCY. O ŚREDNIOWIECZNYCH WYOBRAŻENIACH KRAIN EGZOTYCZNYCH
67
7. Jerozolima w centrum świata. Mapa z Ebstorfu, ok. 1235
rzucie figur doskonałych - koła bądź kwadratu - jest stałym elementem przedstawień miast uważanych za
święte, podobnie jak przekonanie, że miasto takie położone jest pośrodku świata i stanowi jego pępek. W od-
niesieniu do Jerozolimy pogląd o jej centralnym położeniu rozpowszechnił św. Hieronim, komentując werset
z Księgi Ezechiela (5,5): „Tak mówi Pan: Oto jest Jerozolima, którą umieściłem między poganami, otoczona
obcymi krajami". Hieronim rozwinął geograficzne uzasadnienie tego przekonania, które nabrało szczególnego
znaczenia w okresie wypraw krzyżowych. Papież Urban II na synodzie w Clermont w 1095 r. przypomniał,
że Jerozolima jest miastem królewskim oraz pępkiem świata, leżącym pośrodku ziemskiego kręgu30. Od roku
1100 spotykamy mapy, na których Jerozolima została zaznaczona punktem umieszczonym w środku Ziemi31,
a na mapach dużego formatu, z ilustracjami figuralnymi, odnajdujemy też bardziej złożone wizerunki tego
miasta. Na mapie z klasztoru benedyktynek w Ebstorfie, wykonanej około 1235 r.32, Jerozolima ma kształt (il. 7)
30 Ibid., s. 53.
A.D. von den Brincken, Mundus figura rotunda, [w:] Ornamenta Ecclesiae..., t. III, s. 99-106.
32 Bibliografia dotycząca tej mapy jest zbyt obfita, by ją tutaj przytaczać w całości. Stan badań, kwestie sporne oraz nowe
interpretacje zostały stosunkowo niedawno zebrane w tomie Ein Wek vor Columbus. Die Ebstorfer Weltkarte. Interdisziplinares
Colloquium 1988, red. H. Kugler, Hannover 1991. Tamże dotychczasowa literatura. Patrz też K. Zalewska-Lorkiewicz,
Ilustrowane mappae mundijako obraz świata. Średniowiecze i początek okresu nowożytnego, Warszawa 1997, passim, oraz kat. 2.
67
7. Jerozolima w centrum świata. Mapa z Ebstorfu, ok. 1235
rzucie figur doskonałych - koła bądź kwadratu - jest stałym elementem przedstawień miast uważanych za
święte, podobnie jak przekonanie, że miasto takie położone jest pośrodku świata i stanowi jego pępek. W od-
niesieniu do Jerozolimy pogląd o jej centralnym położeniu rozpowszechnił św. Hieronim, komentując werset
z Księgi Ezechiela (5,5): „Tak mówi Pan: Oto jest Jerozolima, którą umieściłem między poganami, otoczona
obcymi krajami". Hieronim rozwinął geograficzne uzasadnienie tego przekonania, które nabrało szczególnego
znaczenia w okresie wypraw krzyżowych. Papież Urban II na synodzie w Clermont w 1095 r. przypomniał,
że Jerozolima jest miastem królewskim oraz pępkiem świata, leżącym pośrodku ziemskiego kręgu30. Od roku
1100 spotykamy mapy, na których Jerozolima została zaznaczona punktem umieszczonym w środku Ziemi31,
a na mapach dużego formatu, z ilustracjami figuralnymi, odnajdujemy też bardziej złożone wizerunki tego
miasta. Na mapie z klasztoru benedyktynek w Ebstorfie, wykonanej około 1235 r.32, Jerozolima ma kształt (il. 7)
30 Ibid., s. 53.
A.D. von den Brincken, Mundus figura rotunda, [w:] Ornamenta Ecclesiae..., t. III, s. 99-106.
32 Bibliografia dotycząca tej mapy jest zbyt obfita, by ją tutaj przytaczać w całości. Stan badań, kwestie sporne oraz nowe
interpretacje zostały stosunkowo niedawno zebrane w tomie Ein Wek vor Columbus. Die Ebstorfer Weltkarte. Interdisziplinares
Colloquium 1988, red. H. Kugler, Hannover 1991. Tamże dotychczasowa literatura. Patrz też K. Zalewska-Lorkiewicz,
Ilustrowane mappae mundijako obraz świata. Średniowiecze i początek okresu nowożytnego, Warszawa 1997, passim, oraz kat. 2.