DOI Artikel:
Zalewska, Katarzyna: Świat rozległy i obcy: o średniowiecznych wyobrażeniach krain egzotycznych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0078
ŚWIAT ROZLEGŁY I OBCY. O ŚREDNIOWIECZNYCH WYOBRAŻENIACH KRAIN EGZOTYCZNYCH
73
13. Jerozolima i okolice. Bernard z Breydenbach, Die Reise..., Moguncja 1486
się też ilustracje Reuwicha: prezentując tenże kościół, oddaje on nie tylko ogólną dyspozycję budynków,
składających się na ten kompleks, lecz odtwarza też wygląd poszczególnych elewacji z zaznaczeniem ich cech
stylowych (il. 12). Także w wielkim widoku Jerozolimy i okolic Reuwich starał się przekazać wiernie topo-
grafię miasta, w którym dominuje wielka bryła meczetu Skały, nazwanego tu templum Salomonis. Meczet al-
Aqsa natomiast, stojący na północnym krańcu wielkiej platformy Placu Świątyni, Haram asz Szarif, nosi
nazwę templum Symeonis. Reuwich nie pominął wielkich schodów, prowadzących do meczetu Skały od za-
chodu, ani budynków z galeriami, zamykających przeciwległą pierzeję placu. Ponieważ Jerozolima na tym
drzeworycie prezentowana jest od strony zachodniej, kościół Grobu Świętego widoczny jest na dalszym pla-
nie, w głębi miasta, w centrum kompozycji zaś dominującym akcentem stała się bryła meczetu Skały ze
złocistą kopułą cebulowego kształtu48 (ił. 13). Zainteresowania autora i ilustratora relacji nie ograniczają się
jednak wyłącznie do świętych miejsc. Bernard z Breydenbach sporo uwagi poświęcił współczesności miasta
oraz całej Palestyny, np. jeden z rozdziałów zatytułował von den Nationen. die in Jérusalem leben49 i scha-
rakteryzował w nim wszystkie znane sobie wyznania i grupy etniczne. Jego ciekawość nie ograniczała się
zresztą jedynie do kwestii wiary, pisał też o obyczajach poszczególnych narodowości, ich strojach, językach,
a nawet alfabecie (il. 14). Odbiciem tych zainteresowań jest seria drzeworytów Reuwicha, prezentujących
przedstawicieli opisywanych grup. Dla lepszego zrozumienia postacie zostały opatrzone podpisami, tak więc
czytelnik bez trudności mógł odróżnić greckich mnichów od indianorum secularium~°. Wśród ilustracji zna-
Meczet ten stał się wyróżnikiem Jerozolimy także w niemieckich i niderlandzkich obrazach tablicowych XV/XVI wieku,
gdzie święte miasto pojawia się jako tło sceny Ukrzyżowania. R. Hausherr, Spdtgotische Ansichten der Stadt Jérusalem (oder:
war der Hausbuchmeister in Jérusalem?), Jahrbuch der Berliner Museen 29/30, 1987/88, s. 47-70.
49 Bernard von Breydenbach, Die Reise..., s. 24-31.
50 Bernard von Breydenbach pisał o ludziach „die sich Abbasini oder Indiani nach der Provinz India nennen". Utożsamianie
Abisynii z Indiami było bardzo rozpowszechnionym w średniowieczu nieporozumieniem geograficznym. Za India tertia (w odróż-
nieniu od Indii położonych przed i za Gangesem) uważano wschodnie wybrzeża Afryki, które w rozumieniu ówczesnych geografów
miały się rozpościerać naprzeciwko Indii właściwych i zamykać mare indicum od zachodu oraz południa.
73
13. Jerozolima i okolice. Bernard z Breydenbach, Die Reise..., Moguncja 1486
się też ilustracje Reuwicha: prezentując tenże kościół, oddaje on nie tylko ogólną dyspozycję budynków,
składających się na ten kompleks, lecz odtwarza też wygląd poszczególnych elewacji z zaznaczeniem ich cech
stylowych (il. 12). Także w wielkim widoku Jerozolimy i okolic Reuwich starał się przekazać wiernie topo-
grafię miasta, w którym dominuje wielka bryła meczetu Skały, nazwanego tu templum Salomonis. Meczet al-
Aqsa natomiast, stojący na północnym krańcu wielkiej platformy Placu Świątyni, Haram asz Szarif, nosi
nazwę templum Symeonis. Reuwich nie pominął wielkich schodów, prowadzących do meczetu Skały od za-
chodu, ani budynków z galeriami, zamykających przeciwległą pierzeję placu. Ponieważ Jerozolima na tym
drzeworycie prezentowana jest od strony zachodniej, kościół Grobu Świętego widoczny jest na dalszym pla-
nie, w głębi miasta, w centrum kompozycji zaś dominującym akcentem stała się bryła meczetu Skały ze
złocistą kopułą cebulowego kształtu48 (ił. 13). Zainteresowania autora i ilustratora relacji nie ograniczają się
jednak wyłącznie do świętych miejsc. Bernard z Breydenbach sporo uwagi poświęcił współczesności miasta
oraz całej Palestyny, np. jeden z rozdziałów zatytułował von den Nationen. die in Jérusalem leben49 i scha-
rakteryzował w nim wszystkie znane sobie wyznania i grupy etniczne. Jego ciekawość nie ograniczała się
zresztą jedynie do kwestii wiary, pisał też o obyczajach poszczególnych narodowości, ich strojach, językach,
a nawet alfabecie (il. 14). Odbiciem tych zainteresowań jest seria drzeworytów Reuwicha, prezentujących
przedstawicieli opisywanych grup. Dla lepszego zrozumienia postacie zostały opatrzone podpisami, tak więc
czytelnik bez trudności mógł odróżnić greckich mnichów od indianorum secularium~°. Wśród ilustracji zna-
Meczet ten stał się wyróżnikiem Jerozolimy także w niemieckich i niderlandzkich obrazach tablicowych XV/XVI wieku,
gdzie święte miasto pojawia się jako tło sceny Ukrzyżowania. R. Hausherr, Spdtgotische Ansichten der Stadt Jérusalem (oder:
war der Hausbuchmeister in Jérusalem?), Jahrbuch der Berliner Museen 29/30, 1987/88, s. 47-70.
49 Bernard von Breydenbach, Die Reise..., s. 24-31.
50 Bernard von Breydenbach pisał o ludziach „die sich Abbasini oder Indiani nach der Provinz India nennen". Utożsamianie
Abisynii z Indiami było bardzo rozpowszechnionym w średniowieczu nieporozumieniem geograficznym. Za India tertia (w odróż-
nieniu od Indii położonych przed i za Gangesem) uważano wschodnie wybrzeża Afryki, które w rozumieniu ówczesnych geografów
miały się rozpościerać naprzeciwko Indii właściwych i zamykać mare indicum od zachodu oraz południa.