DOI Artikel:
Kozina, Irma: Aspekty stosowania pojęcia "historyzm" w badaniach nad architekturą niemiecką XIX wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0153
148
IRMA KOZINA
4. Anton Raphaël Mengs, Portret Winckelmanna,
New York, Metropolitan Muséum.
Wg U. Kultermanm, Geschichte der Kunstgeschichte,
Wien-Dusseldorf 1966
procesowi pochodzące z różnych czasów wytwory odmiennych kręgów kulturowych mogły występować już
nie tylko w ich historycznym następstwie, lecz także równocześnie jedne obok drugich33. Tym samym osta-
tecznie ustalony został nowy status dzieła sztuki z przeszłości, które stało się nieodwołalnie klasyką historycz-
nie zrelatywizowaną. Nawet wówczas, gdy artysta sięgając do dawnych wzorów abstrahował od motywacji
i treści historycznych i kierował się wyłącznie ich walorami artystycznymi i estetycznymi, nie mógł sobie
pozwolić na całkowite ich wyrwanie z takiego kontekstu ze względu na przynależność do kultury, w której
myślenie historyczne było częścią jej intersubiektywnej świadomości. Wpłynęło to niewątpliwie na sposób
korzystania z dziedzictwa przeszłości, artyści mieli bowiem do dyspozycji szczegółowe opracowania histo-
ryczne ilustrowane grafikami oddającymi wiernie wygląd oryginału. Nierzadko też stawali się oni wyspecja-
lizowanymi kolekcjonerami dawnych rycin, projektów i wszelkiego rodzaju wzorników, a ich zbiory jakością
i objętością zasobów nie ustępowały najlepszym bibliotekom. By zobrazować skalę tego zjawiska wystarczy
nadmienić, iż przeważająca część dawnych druków i rysunków berlińskiej Kunstbibliothek zakupiona została
ze zbiorów graficznych znanego architekta francuskiego Hippolyte Destailleura, autora przebudowy pałacu
książąt Hochbergów w Pszczynie34 (il. 5, 6).
41 Zob. Die Wiederkehr der vergangenen Kunst in der romantischen Poésie, [w:] S chi afer, Schlafer, op.cit., por. zwłaszcza
str. 56-58.
j4 Zob. W. CilleBen, „Die unsichtbare Sammhmg". Die Sammłung und das Werk des Pariser Architekten Hippolyte
Destailleur (1822-1893) in der Kunstbibliothek. Zur Entstehung der Ornamentstichsammlung und der Sammlung der Handzeich-
nungen, [w:] Kunst in der Bibliothek. Zur Geschichte der Kunstbibliothek und ihrer Sammlungen, pod red. B. Evers, Berlin 1994,
s. 43-59.
IRMA KOZINA
4. Anton Raphaël Mengs, Portret Winckelmanna,
New York, Metropolitan Muséum.
Wg U. Kultermanm, Geschichte der Kunstgeschichte,
Wien-Dusseldorf 1966
procesowi pochodzące z różnych czasów wytwory odmiennych kręgów kulturowych mogły występować już
nie tylko w ich historycznym następstwie, lecz także równocześnie jedne obok drugich33. Tym samym osta-
tecznie ustalony został nowy status dzieła sztuki z przeszłości, które stało się nieodwołalnie klasyką historycz-
nie zrelatywizowaną. Nawet wówczas, gdy artysta sięgając do dawnych wzorów abstrahował od motywacji
i treści historycznych i kierował się wyłącznie ich walorami artystycznymi i estetycznymi, nie mógł sobie
pozwolić na całkowite ich wyrwanie z takiego kontekstu ze względu na przynależność do kultury, w której
myślenie historyczne było częścią jej intersubiektywnej świadomości. Wpłynęło to niewątpliwie na sposób
korzystania z dziedzictwa przeszłości, artyści mieli bowiem do dyspozycji szczegółowe opracowania histo-
ryczne ilustrowane grafikami oddającymi wiernie wygląd oryginału. Nierzadko też stawali się oni wyspecja-
lizowanymi kolekcjonerami dawnych rycin, projektów i wszelkiego rodzaju wzorników, a ich zbiory jakością
i objętością zasobów nie ustępowały najlepszym bibliotekom. By zobrazować skalę tego zjawiska wystarczy
nadmienić, iż przeważająca część dawnych druków i rysunków berlińskiej Kunstbibliothek zakupiona została
ze zbiorów graficznych znanego architekta francuskiego Hippolyte Destailleura, autora przebudowy pałacu
książąt Hochbergów w Pszczynie34 (il. 5, 6).
41 Zob. Die Wiederkehr der vergangenen Kunst in der romantischen Poésie, [w:] S chi afer, Schlafer, op.cit., por. zwłaszcza
str. 56-58.
j4 Zob. W. CilleBen, „Die unsichtbare Sammhmg". Die Sammłung und das Werk des Pariser Architekten Hippolyte
Destailleur (1822-1893) in der Kunstbibliothek. Zur Entstehung der Ornamentstichsammlung und der Sammlung der Handzeich-
nungen, [w:] Kunst in der Bibliothek. Zur Geschichte der Kunstbibliothek und ihrer Sammlungen, pod red. B. Evers, Berlin 1994,
s. 43-59.