DOI article:
Kozina, Irma: Aspekty stosowania pojęcia "historyzm" w badaniach nad architekturą niemiecką XIX wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0169
164
IRMA KOZINA
12. К. F. Schinkel, Projekt tarasu z kariatydami dla zamku cesarskiego Orianda na Krymie.
Wg M. Zadów, Karl Friedrich Schinkel, Berlin 1980
konieczne i to właśnie musi pozostać zasadą dla jej kontynuowania' (il. 12). Formuła owa zasadniczo
podtrzymana została w wersji legitymistycznej, w której jednakże wyraźniej zaznaczony został estetyczny
charakter konstrukcji, ujawniający się m.in. w następujących słowach: „Architekturę odróżnić tutaj od budo-
wania - [...] architektura oznacza konstrukcję powstającą z poczuciem estetyzmu. Dla każdej architektury
własna konstrukcja"108. W znacznie szerszym zakresie powróciła tam myśl o postępie w historii oraz o ko-
nieczności wzbogacania dzieł sztuki o element nowości, który, choć nie zawsze dostrzeżony będzie przez
mniej obeznanego odbiorcę, miałby być wszelako nieodłącznym składnikiem stanowiącym o artyzmie109.
Technicystyczny stosunek Schinkla do sztuki zrewidowany został w dojrzałej fazie jego twórczości, co zna-
lazło wyraz w często dzisiaj cytowanej wypowiedzi artysty, wyznającego: „Bardzo szybko popadłem w fałsz
całkowicie radykalnej abstrakcji, gdzie całą koncepcję określonego dzieła architektury rozwijałem jedynie
z jego najprostszego trywialnego celu i z konstrukcji; w tym przypadku powstawało coś suchego, sztywnego,
czemu brakowało swobody i co całkowicie wykluczało dwa istotne elementy: «historyczność» i «poetyc-
kość»"110 (ił. 13, 14).
Ibid., s. 114.
Ibid., s. 148.
Ibid., s. 149.
Cyt. za Kroll, op.cit., s. 24.
IRMA KOZINA
12. К. F. Schinkel, Projekt tarasu z kariatydami dla zamku cesarskiego Orianda na Krymie.
Wg M. Zadów, Karl Friedrich Schinkel, Berlin 1980
konieczne i to właśnie musi pozostać zasadą dla jej kontynuowania' (il. 12). Formuła owa zasadniczo
podtrzymana została w wersji legitymistycznej, w której jednakże wyraźniej zaznaczony został estetyczny
charakter konstrukcji, ujawniający się m.in. w następujących słowach: „Architekturę odróżnić tutaj od budo-
wania - [...] architektura oznacza konstrukcję powstającą z poczuciem estetyzmu. Dla każdej architektury
własna konstrukcja"108. W znacznie szerszym zakresie powróciła tam myśl o postępie w historii oraz o ko-
nieczności wzbogacania dzieł sztuki o element nowości, który, choć nie zawsze dostrzeżony będzie przez
mniej obeznanego odbiorcę, miałby być wszelako nieodłącznym składnikiem stanowiącym o artyzmie109.
Technicystyczny stosunek Schinkla do sztuki zrewidowany został w dojrzałej fazie jego twórczości, co zna-
lazło wyraz w często dzisiaj cytowanej wypowiedzi artysty, wyznającego: „Bardzo szybko popadłem w fałsz
całkowicie radykalnej abstrakcji, gdzie całą koncepcję określonego dzieła architektury rozwijałem jedynie
z jego najprostszego trywialnego celu i z konstrukcji; w tym przypadku powstawało coś suchego, sztywnego,
czemu brakowało swobody i co całkowicie wykluczało dwa istotne elementy: «historyczność» i «poetyc-
kość»"110 (ił. 13, 14).
Ibid., s. 114.
Ibid., s. 148.
Ibid., s. 149.
Cyt. za Kroll, op.cit., s. 24.