DOI Artikel:
Grygiel, Tomasz: Florenckie Cinquecento w historyzmie: z problematyki recepcji
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14246#0183
178
TOMASZ GRYGIEL
6. Artimino (Florencja), Villa Medicea, XVI w., Bernardo Buontalenti.
Wg L. Gori-Montanelli, La tradizione architettonica
Znamienne też, że w zakresie licznych „wzorów rustykalnych" Północnej Italii, nie przeszkadzał jednak histo-
ryzmowi, szczególnie doby romantyzmu, puryzm zewnętrza owych dokonań, ciekawszych od przeciętnej
zabudowy miejskiej florenckiej XVI w. kompozycyjnie i strukturalnie, dla którego często też inny pułap
odbioru wyznaczał typ zabudowy stricte miejskiej (zwłaszcza jej późniejszych mieszczańsko-burżuazyjnych
transformacji), nierzadko inny zaś wiejskiej, chętniej restytuującej ideał skromnej casa harmonijnie wtopionej
w przyrodę włoskiego krajobrazu, poniekąd jako naturalny jego element.
Pośród tendencji i obiektów zabudowy Florencji Cinquecenta, przeżywającej mimo obecności w niej
niekiedy dzieł bardzo cennych pewien regres wobec poprzedniej epoki i współczesnych innych ośrodków,
mimo słabszego także jej oddziaływania wprost na historyzm, niektóre z głównych architektonicznych kreacji
wywrzeć mogły skutki inspirujące, które choć mniejsze niż w przypadku Quattrocenta, to czasem jednak
zastanawiające bądź też śladowe i dyskusyjne, upoważniają do ich prezentacji.
Z budowli najściślej związanych z rzymską proweniencją form, najbardziej dostrzegalnym problemem
dla badacza XIX w. zdaje się być Palazzo Pandolfini. Miało tu ono odegrać rolę jako źródło wywodzą-
ce się z tzw. pełnego renesansu Hochrenaissance, szczególnie cenionego długi czas w refleksji nad nowożyt-
nością, zawdzięczając swe znaczenie, pomimo bardzo małej skali, także własnej artystycznej klasie oraz
sławie projektanta - Rafaela.
Znawca Florencji Odrodzenia, Adolph Philippi, omawiający jej architekturę w XVI w., kiedy to główne
zadania w tej dziedzinie, rozwiązywane były już, jak twierdzi, nie nad Arno, lecz w Rzymie, wymieniając
czołowych przedstawicieli miejscowego świata architektonicznego (Baccio d'Agnolo, zm. 1543; Vasariego,
zm. 1574; Ammannatiego, zm. 1593; Buontalentiego, zm. 1608), dodawał z naciskiem, że jednak wszystko
co stworzyli oni - zostało w jakości zdystansowane przez jeden pałac Pandolfini, który wzniesiono w latach
1520-1530 według planów Rafaela23.
23 Philippi, op.cit., s. 347: „Alles was sie geschaffen haben, wird an Feingehalt von dem einem Palazo Pandolfini iiber-
troffen, der... nach Raffaels Piane erbaut wurde". Zob. też.: ,,...die entscheidenen Aufgaben werden doch nicht hier gestellt und
gelôst, sondern in Rom", ibid., s. 348.
TOMASZ GRYGIEL
6. Artimino (Florencja), Villa Medicea, XVI w., Bernardo Buontalenti.
Wg L. Gori-Montanelli, La tradizione architettonica
Znamienne też, że w zakresie licznych „wzorów rustykalnych" Północnej Italii, nie przeszkadzał jednak histo-
ryzmowi, szczególnie doby romantyzmu, puryzm zewnętrza owych dokonań, ciekawszych od przeciętnej
zabudowy miejskiej florenckiej XVI w. kompozycyjnie i strukturalnie, dla którego często też inny pułap
odbioru wyznaczał typ zabudowy stricte miejskiej (zwłaszcza jej późniejszych mieszczańsko-burżuazyjnych
transformacji), nierzadko inny zaś wiejskiej, chętniej restytuującej ideał skromnej casa harmonijnie wtopionej
w przyrodę włoskiego krajobrazu, poniekąd jako naturalny jego element.
Pośród tendencji i obiektów zabudowy Florencji Cinquecenta, przeżywającej mimo obecności w niej
niekiedy dzieł bardzo cennych pewien regres wobec poprzedniej epoki i współczesnych innych ośrodków,
mimo słabszego także jej oddziaływania wprost na historyzm, niektóre z głównych architektonicznych kreacji
wywrzeć mogły skutki inspirujące, które choć mniejsze niż w przypadku Quattrocenta, to czasem jednak
zastanawiające bądź też śladowe i dyskusyjne, upoważniają do ich prezentacji.
Z budowli najściślej związanych z rzymską proweniencją form, najbardziej dostrzegalnym problemem
dla badacza XIX w. zdaje się być Palazzo Pandolfini. Miało tu ono odegrać rolę jako źródło wywodzą-
ce się z tzw. pełnego renesansu Hochrenaissance, szczególnie cenionego długi czas w refleksji nad nowożyt-
nością, zawdzięczając swe znaczenie, pomimo bardzo małej skali, także własnej artystycznej klasie oraz
sławie projektanta - Rafaela.
Znawca Florencji Odrodzenia, Adolph Philippi, omawiający jej architekturę w XVI w., kiedy to główne
zadania w tej dziedzinie, rozwiązywane były już, jak twierdzi, nie nad Arno, lecz w Rzymie, wymieniając
czołowych przedstawicieli miejscowego świata architektonicznego (Baccio d'Agnolo, zm. 1543; Vasariego,
zm. 1574; Ammannatiego, zm. 1593; Buontalentiego, zm. 1608), dodawał z naciskiem, że jednak wszystko
co stworzyli oni - zostało w jakości zdystansowane przez jeden pałac Pandolfini, który wzniesiono w latach
1520-1530 według planów Rafaela23.
23 Philippi, op.cit., s. 347: „Alles was sie geschaffen haben, wird an Feingehalt von dem einem Palazo Pandolfini iiber-
troffen, der... nach Raffaels Piane erbaut wurde". Zob. też.: ,,...die entscheidenen Aufgaben werden doch nicht hier gestellt und
gelôst, sondern in Rom", ibid., s. 348.