Rocznik Historii Sztuki (23.1998)

192

TOMASZ GRYGIEL

20. Bruksela, Pasaż Św. Huberta, 1846-1847, Jean Pierre Cluysenar. Wnętrze hali
w stronę rue du Marché aux Herbs. Wg ryc. z 2 pol. XIX w.
Wg F. Geist, Passagen

serliany przepruwającej ścianę końcową obu pasaży, obecny także niekiedy i w innych tego rodzaju budow-
lach, uzasadniony - jako dogodny dla optycznego zamknięcia przelotowego łącznika bocznych bloków, miał
- co trzeba również podkreślić - także z punktu widzenia historii architektury, szeroko pojęty pozaflorencki
rodowód. Jak wykazał Wiliński - był on renesansową własnością poniekąd ogólnowłoską, a prócz samego
Serlia, Palladia czy Sansovina stosowało go wielu twórców Italii Cinquecenta53. Wybitnie nośnych wzorów
dostarczał tu Rzym swymi szczególnie słynnymi w XIX w. budowlami, że wymieńmy Villę Medici (1544,

przeszłości, zastanawiając jednak w owym przypadku też związkami architekta z Italią i Florencją, w której odbywał studia; o tych
ostatnich wspomina się, ibid., s. 355.

"3 W sensie chronologii motyw ten przed Serliem i Palladiem stosował już w Wenecji Quattrocenta Mauro Codussi (około
1498, wnętrze Scuola di S. Giovanni Evangelista), wcześnie i na dużą skalę zaś operował nim tu także Sansovino (Biblioteka, od
1537), organizując z czasem na podstawie tego rozwiązania nawet szczyt wielkiej kościelnej fasady (S. Giuliano, od 1553).
Wzornikowa funkcja Regole generali di architettura (1537) Serlia i wybitnie inspirująca twórczość Palladia, określiły znaną
powszechność owej zdobyczy renesansu, mającej też antyczny rodowód. Bliższa ekspozycja problemu por. m.in. S. Wiliński,
Serliana, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" XIII: 1968, z. 2, s. 101-134; z. 4, s. 373-403.