DOI Artikel:
Lipińska, Aleksandra: Mecheleńskie reliefy alabastrowe w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14244#0204
198
ALEKSANDRA LIPIŃSKA
9. Błogosławieństwo Jakuba przez Izaaka, 4. ćwierć XVI w., relief alabastrowy, Częstochowa,
skarbiec klasztoru Paulinów na Jasnej Górze, fot. J. Langda
- z epitafium rodziny Krause w kościele Pokoju w Świdnicy (kat. nr 15, il. 24, 25) - pojawia się wykrój pola
zwieńczenia, zbliżony do trapezu, stosowany równie często. W tym wypadku widoczny jest wyraźniej szkielet
architektoniczny całości, gdyż przy adaptacji na potrzeby epitafium został on pozbawiony niemodnego już
w XVII wieku ornamentu.
Większość tego typu domowych retabulów Michael Wustrack datuje na lata sześćdziesiąte XVI wie-
ku88, jednak prototypami dla ich wielokrotnie powielanych schematów musiały być prace wcześniejsze.
Przykładem jest tu ołtarzyk, pochodzący z brukselskiego zbioru Ninitte - Franchome opatrzony w partii
ornamentalnego fryzu kartuszem z datą „1534"89. Choć struktura jest tam identyczna, fryzy ornamentalne
wykonane są w alabastrze, ze starannością znamionującą wyrób jednostkowy. Wraz z rozwojem warsztatów
mecheleńskich wprowadzono technikę wyciskania ornamentu w papier mâché, co usprawniło pracę i zmniej-
szyło koszty produkcji.
Do innego typu należy ołtarzyk z gdańskiego epitafium rodziny Loitzów (kat. nr 8, il. 26, 27). Jego
większe rozmiary i brak wyciskanego ornamentu, ale przede wszystkim odbiegająca od pozostałych wysoka
jakość środkowego reliefu, mogą wskazywać na jego powstanie poza ośrodkiem mecheleńskim. Za wyroby
z Mechelen mogą być jednak uznane plakiety umieszczone w zwieńczeniu, prawdopodobne jest zatem, że
mamy tu do czynienia z wyrobem antwerpskim, skompilowanym z reliefami manufaktury. O tym, że nie-
wykończone reliefy mecheleńskie były nielegalnie sprzedawane w Antwerpii, utwierdza nas tekst wspo-
mnianej wyżej skargi cleynstekerów mecheleńskich90.
Wustrack 1982, s. 51-61.
Tenże, 1982a, s. 9.
Patrz przyp. 42.
ALEKSANDRA LIPIŃSKA
9. Błogosławieństwo Jakuba przez Izaaka, 4. ćwierć XVI w., relief alabastrowy, Częstochowa,
skarbiec klasztoru Paulinów na Jasnej Górze, fot. J. Langda
- z epitafium rodziny Krause w kościele Pokoju w Świdnicy (kat. nr 15, il. 24, 25) - pojawia się wykrój pola
zwieńczenia, zbliżony do trapezu, stosowany równie często. W tym wypadku widoczny jest wyraźniej szkielet
architektoniczny całości, gdyż przy adaptacji na potrzeby epitafium został on pozbawiony niemodnego już
w XVII wieku ornamentu.
Większość tego typu domowych retabulów Michael Wustrack datuje na lata sześćdziesiąte XVI wie-
ku88, jednak prototypami dla ich wielokrotnie powielanych schematów musiały być prace wcześniejsze.
Przykładem jest tu ołtarzyk, pochodzący z brukselskiego zbioru Ninitte - Franchome opatrzony w partii
ornamentalnego fryzu kartuszem z datą „1534"89. Choć struktura jest tam identyczna, fryzy ornamentalne
wykonane są w alabastrze, ze starannością znamionującą wyrób jednostkowy. Wraz z rozwojem warsztatów
mecheleńskich wprowadzono technikę wyciskania ornamentu w papier mâché, co usprawniło pracę i zmniej-
szyło koszty produkcji.
Do innego typu należy ołtarzyk z gdańskiego epitafium rodziny Loitzów (kat. nr 8, il. 26, 27). Jego
większe rozmiary i brak wyciskanego ornamentu, ale przede wszystkim odbiegająca od pozostałych wysoka
jakość środkowego reliefu, mogą wskazywać na jego powstanie poza ośrodkiem mecheleńskim. Za wyroby
z Mechelen mogą być jednak uznane plakiety umieszczone w zwieńczeniu, prawdopodobne jest zatem, że
mamy tu do czynienia z wyrobem antwerpskim, skompilowanym z reliefami manufaktury. O tym, że nie-
wykończone reliefy mecheleńskie były nielegalnie sprzedawane w Antwerpii, utwierdza nas tekst wspo-
mnianej wyżej skargi cleynstekerów mecheleńskich90.
Wustrack 1982, s. 51-61.
Tenże, 1982a, s. 9.
Patrz przyp. 42.