DOI Artikel:
Świechowski, Zygmunt: Palatium na Ostrowie Lednickim a mity polskiej historii sztuki
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14574#0057
3. Kaplica, widok perspektywiczny z tzw. basenami chrzcielnymi wg J. Góreckiego. Na marginesie odkryć
- kilka uwag w kwestii urządzeń chrzcielnych z Ostrowa Lednickiego, „Studia Lednickie". 4. 1996
mentalnych budowli kościelnych i palatiów . Trzeba podziwiać niezwykłą intuicję Adama Miłobędzkiego,
który w swym klasycznym już zarysie dziejów architektury w Polsce sprzed kilkudziesięciu lat, w ramach
ostrożnie sformułowanej hipotezy, powiązał z Mieszkiem II powstanie najważniejszych budowli przedro-
mańskich w rezydencjach pierwszych Piastów35.
Tyle wolno powiedzieć o kontekście historycznym lednickiego zespołu. Niestety, tak w pierwszym
rzędzie autorzy „Monografii", historycy sztuki, jak i niektórzy historycy sensu stricto i archeolodzy rozwi-
nęli dokoła ruin lednickiego założenia pałacowego liczne wątki mitotwórcze, których podstawą była jedynie
wyobraźnia. Nastąpił proces, którego obawiał się Wincenty Swoboda na łamach recenzji opublikowanej
w 1997 r.j6 Pisał on wówczas, że upublicznione w „Monografii" wnioski historyczne mogą zostać uznane
za realne, zaistniałe fakty historyczne trudne do wykorzenienia ze świadomości społecznej. Wprawdzie
raczej nie przyjęła się niedorzeczna hipoteza, traktowana jako pewnik, jakoby monumentalna zabudowa
Ostrowia Lednickiego, rzekome episcopium i katedra (sic!) zostały wzniesione z inicjatywy Mieszka I,
jeszcze poganina, przed 966 r. w oczekiwaniu na przybycie misyjnego biskupa Jordana37. Natomiast karierę
zrobiła mylna, jak wykazano, identyfikacja kaplicy pałacowej z baptysterium i to nie byle jakim, bo tym
właśnie, w którym miał miejsce chrzest Mieszka I. Skansen archeologiczny - konglomerat reliktów kamien-
nych mało zrozumiałych dla wycieczek szkolnych i szerokich rzesz turystów, zwaloryzował się w oczach
O związku możliwości przyjęcia architektury murowanej z sytuacją wewnętrzną i ekspansją Polski pierwszych Piastów:
Z. S wiechowski, Najdawniejsza architektura murowana w Polsce - jak dawna?, [w:] Polonia minor medii aevi. Studia
ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Z. Woźniak. J. Garncarski, Kra-
ków-Krosno 2003, s. 133-162
35 A. M i 1 o b ę d z к i, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa [wyd. I, 1963], wyd. 3, 1978, s. 19.
36 S w o b o d a, op. cit., s. 206.
,v В i e d r o ń. [w:] U progu chrześcijaństwa..., s. 228-230.
- kilka uwag w kwestii urządzeń chrzcielnych z Ostrowa Lednickiego, „Studia Lednickie". 4. 1996
mentalnych budowli kościelnych i palatiów . Trzeba podziwiać niezwykłą intuicję Adama Miłobędzkiego,
który w swym klasycznym już zarysie dziejów architektury w Polsce sprzed kilkudziesięciu lat, w ramach
ostrożnie sformułowanej hipotezy, powiązał z Mieszkiem II powstanie najważniejszych budowli przedro-
mańskich w rezydencjach pierwszych Piastów35.
Tyle wolno powiedzieć o kontekście historycznym lednickiego zespołu. Niestety, tak w pierwszym
rzędzie autorzy „Monografii", historycy sztuki, jak i niektórzy historycy sensu stricto i archeolodzy rozwi-
nęli dokoła ruin lednickiego założenia pałacowego liczne wątki mitotwórcze, których podstawą była jedynie
wyobraźnia. Nastąpił proces, którego obawiał się Wincenty Swoboda na łamach recenzji opublikowanej
w 1997 r.j6 Pisał on wówczas, że upublicznione w „Monografii" wnioski historyczne mogą zostać uznane
za realne, zaistniałe fakty historyczne trudne do wykorzenienia ze świadomości społecznej. Wprawdzie
raczej nie przyjęła się niedorzeczna hipoteza, traktowana jako pewnik, jakoby monumentalna zabudowa
Ostrowia Lednickiego, rzekome episcopium i katedra (sic!) zostały wzniesione z inicjatywy Mieszka I,
jeszcze poganina, przed 966 r. w oczekiwaniu na przybycie misyjnego biskupa Jordana37. Natomiast karierę
zrobiła mylna, jak wykazano, identyfikacja kaplicy pałacowej z baptysterium i to nie byle jakim, bo tym
właśnie, w którym miał miejsce chrzest Mieszka I. Skansen archeologiczny - konglomerat reliktów kamien-
nych mało zrozumiałych dla wycieczek szkolnych i szerokich rzesz turystów, zwaloryzował się w oczach
O związku możliwości przyjęcia architektury murowanej z sytuacją wewnętrzną i ekspansją Polski pierwszych Piastów:
Z. S wiechowski, Najdawniejsza architektura murowana w Polsce - jak dawna?, [w:] Polonia minor medii aevi. Studia
ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Z. Woźniak. J. Garncarski, Kra-
ków-Krosno 2003, s. 133-162
35 A. M i 1 o b ę d z к i, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa [wyd. I, 1963], wyd. 3, 1978, s. 19.
36 S w o b o d a, op. cit., s. 206.
,v В i e d r o ń. [w:] U progu chrześcijaństwa..., s. 228-230.