DOI Artikel:
Skibiński, Szczęsny: Udział warsztatów francuskich w gotyckim przełomie w Europie Środkowej w latach 1233 - 1248: (na przykładzie Niemiec i Polski)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14574#0070
66
SZCZĘSNY SKIBIŃSKI
10. Kościół opacki w Saint-Denis. Fragment transeptu północnego. Fot. S. Skibiński
do roku 1299 . Porównanie zakresu robót pierwszego trzydziestolecia (1211-1241) z następnym ponad
półwieczem (1241-1299) pokazuje wręcz załamanie inwestycyjne. Z kolei w pierwszym trzydziestoleciu
wyodrębnić można okres pierwszy, do rewolty mieszczan, charakteryzujący się najszybszym tempem prac.
Wobec tak długiego i skomplikowanego procesu budowy zadziwiająca jest wierność pierwotnie sformuło-
wanej stylistycznej zasadzie.
Na ogół historycy architektury pytają o początki budowy lub jej wznowienie, interesuje ich bowiem
przede wszystkim moment pojawienia się nowych idei artystycznych. Jeśli zwracamy uwagę na perturbacje,
to najciekawszy jest wówczas ludzki czynnik przenoszenia tych idei. Naturalne więc powinno być dla hi-
storyka architektury pytanie o inne budowy, na których pracownicy z Reims mogli znaleźć zatrudnienie i to
zarówno w latach 1233-1236 jak i później, ze względu na załamanie się koniunktury na budowie katedry.
Wszystko wskazuje na to, że szukali oni pracy zarówno we Francji, jak i poza jej granicami.
Skutki kryzysu w Reims, których by należało upatrywać w rozpowszechnianiu się reimskiej stylistyki,
dają się zaobserwować przede wszystkim we Francji: z nimi należy wiązać początek pierwszej fazy stylu
dworskiego w kręgu paryskim, charakteryzującej się formami zdecydowanie reimskimi10. Rozpoczęło tę
fazę dokończenie, ale też i gruntowna zmiana tego, co przed stu laty zaczął w Saint-Denis opat Suger.
Podczas tej przebudowy najpierw wzniesiono nową część zachodnią i wkrótce potem obejściowy chór z ka-
plicami. Aż do XIII w. dotrwał więc karoliński korpus nawowy. Postanowiono nie tylko dokończyć dzieło
Sugera, ale także zmodernizować wybudowany przez niego chór. Wykorzystując technikę sous œuvre wznie-
siono nowy wysoki chór. Reimskie motywy są szczególnie wyraźne zarówno w konstrukcji ścian naw bocznych
z gankiem podokiennym (il. 10), typie maswerków, jak i w niezwykle charakterystycznym, choć zdawałoby
się drobnym szczególe, jakim są architektoniczne wsporniczki pod bazami służek w filarach międzynawo-
wych (il. 11), w przyściennych filarach w nawach bocznych i w kolumienkach strefy arkadowej. Ten cha-
rakterystyczny motyw został wprowadzony po raz pierwszy w zachodnich filarach chóru i w transepcie
katedry w Reims. Także i rozeta w południowym ramieniu transeptu Saint-Denis stanowi kopię i rozwinię-
4 O chronologii katedry w Reims: H. Reinhardt, La cathédrale de Reims, Paris 1963; J.R R a v a u x. Les campagnes de
construction de la cathédrale de Reims au XIIIe siècle, ..Bulletin Monumental", 137, 1979. s. 7-66; К u r m a n n. op. cit., s. 19-
25, 59-70; R. Hamann-MacLean, I. S с h u s s 1 e r. Die Kathedrale von Reims, t. I. Die Architektur. Bd. 1. Stuttgart 1993.
10 R. В r a n n e r, St Louis and the Court Style in Gothic Architecture. London 1965, s. 39 nn.
SZCZĘSNY SKIBIŃSKI
10. Kościół opacki w Saint-Denis. Fragment transeptu północnego. Fot. S. Skibiński
do roku 1299 . Porównanie zakresu robót pierwszego trzydziestolecia (1211-1241) z następnym ponad
półwieczem (1241-1299) pokazuje wręcz załamanie inwestycyjne. Z kolei w pierwszym trzydziestoleciu
wyodrębnić można okres pierwszy, do rewolty mieszczan, charakteryzujący się najszybszym tempem prac.
Wobec tak długiego i skomplikowanego procesu budowy zadziwiająca jest wierność pierwotnie sformuło-
wanej stylistycznej zasadzie.
Na ogół historycy architektury pytają o początki budowy lub jej wznowienie, interesuje ich bowiem
przede wszystkim moment pojawienia się nowych idei artystycznych. Jeśli zwracamy uwagę na perturbacje,
to najciekawszy jest wówczas ludzki czynnik przenoszenia tych idei. Naturalne więc powinno być dla hi-
storyka architektury pytanie o inne budowy, na których pracownicy z Reims mogli znaleźć zatrudnienie i to
zarówno w latach 1233-1236 jak i później, ze względu na załamanie się koniunktury na budowie katedry.
Wszystko wskazuje na to, że szukali oni pracy zarówno we Francji, jak i poza jej granicami.
Skutki kryzysu w Reims, których by należało upatrywać w rozpowszechnianiu się reimskiej stylistyki,
dają się zaobserwować przede wszystkim we Francji: z nimi należy wiązać początek pierwszej fazy stylu
dworskiego w kręgu paryskim, charakteryzującej się formami zdecydowanie reimskimi10. Rozpoczęło tę
fazę dokończenie, ale też i gruntowna zmiana tego, co przed stu laty zaczął w Saint-Denis opat Suger.
Podczas tej przebudowy najpierw wzniesiono nową część zachodnią i wkrótce potem obejściowy chór z ka-
plicami. Aż do XIII w. dotrwał więc karoliński korpus nawowy. Postanowiono nie tylko dokończyć dzieło
Sugera, ale także zmodernizować wybudowany przez niego chór. Wykorzystując technikę sous œuvre wznie-
siono nowy wysoki chór. Reimskie motywy są szczególnie wyraźne zarówno w konstrukcji ścian naw bocznych
z gankiem podokiennym (il. 10), typie maswerków, jak i w niezwykle charakterystycznym, choć zdawałoby
się drobnym szczególe, jakim są architektoniczne wsporniczki pod bazami służek w filarach międzynawo-
wych (il. 11), w przyściennych filarach w nawach bocznych i w kolumienkach strefy arkadowej. Ten cha-
rakterystyczny motyw został wprowadzony po raz pierwszy w zachodnich filarach chóru i w transepcie
katedry w Reims. Także i rozeta w południowym ramieniu transeptu Saint-Denis stanowi kopię i rozwinię-
4 O chronologii katedry w Reims: H. Reinhardt, La cathédrale de Reims, Paris 1963; J.R R a v a u x. Les campagnes de
construction de la cathédrale de Reims au XIIIe siècle, ..Bulletin Monumental", 137, 1979. s. 7-66; К u r m a n n. op. cit., s. 19-
25, 59-70; R. Hamann-MacLean, I. S с h u s s 1 e r. Die Kathedrale von Reims, t. I. Die Architektur. Bd. 1. Stuttgart 1993.
10 R. В r a n n e r, St Louis and the Court Style in Gothic Architecture. London 1965, s. 39 nn.