DOI article:
Zlat, Mieczysław: Geneza gotycko-renesansowych portali zamku na Wawelu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14574#0106
102
MIECZYSŁAW ZLAT
23. Augsburg, kościół katedralny, nagrobek Adolfa Occo, 1503. Wg B. Riehl, Augsburg, Leipzig 1903
(wyraźne już u Arnolda z Westfalii, ale i u Rieda)43. Również w malowanych i rytowanych obramieniach
augsburskich artystów motywy roślinne były z roku na rok redukowane. W tym drugim systemie dekoracyj-
nym mieszczą się kute w kamieniu obramienia domów Augsburga i zamku wawelskiego - złożone z bardzo
nieraz wyszukanych i zawiłych kombinacji figur geometrycznych. Nowej koncepcji przestrzeni w ostatniej
fazie późnego gotyku odpowiada w tworzeniu małej architektury i szczegółów zdobniczych tendencja kon-
sekwentnie antywertykalna; stąd zaniechanie łuku ostrego, spłaszczanie łuku w ośli grzbiet, wprowadzenie
łuków odcinkowych, odwróconych, kotarowych oraz akcentów poziomych, na przykład listew przecinają-
cych w poprzek laskowania nadproży. „Późnogotycki barok" cechuje ponadto nowe „poczucie materii"
45 К. O e 11 i n g e r, Laube, Garten und Wald. Zu einer Théorie der Suddeutschen Sakralkunst 1470-1520, [w:] Festschriftfur
Hans Sedlmayr, Miinchen 1962, s. 201-228; M. Braun-Reichenbacher, DasAst-und Laubwerk. Entwicklung, Merkmale und
Bedeutung einer spatgotischen Ornamentform, Nurnberg 1966, s. 71 nn.; J. В ii с h n e r, Ast- Laub- und Masswerkgewólbe der
endenden SpatgotiL Zum Verhdltnis von Architektur, dekorativer Małe rei und Bauplastik, [w:] Festschrift Karl Oettinger, Erlangen-
Niirnberg 1967, s. 265-302. O anty dekoracyjnej orientacji Arnolda z Westfalii: R a d o v a - Ś t i к o v a. op. cit., s. 164-165. Też:
E. P e t r a s с h, Die Entwicklung der spatgotischen Architektur an Beispielen der kirchlichen Baukunst aus Osterreich. Wien 1949.
s. 198; K.-A. Kn a p p e, ,, Um 1490". Zur Problematik der Altdeutschen Kunst, [w:] Festschrift Karl Oettinger, Erlangen-Niirnberg
1967, s. 303-352. W tworzeniu królewskiego oratorium katedry praskiej Ried uczestniczy! co najwyżej jako konstruktor architek-
tury, przypisywana mu niekiedy bujna dekoracja gałęziowa wyszła spod dłuta Hansa Spiessa. К o t r b a. op. cit.. s. 190-191:
H o r ej ś i, op. cit., s. 501-502.
MIECZYSŁAW ZLAT
23. Augsburg, kościół katedralny, nagrobek Adolfa Occo, 1503. Wg B. Riehl, Augsburg, Leipzig 1903
(wyraźne już u Arnolda z Westfalii, ale i u Rieda)43. Również w malowanych i rytowanych obramieniach
augsburskich artystów motywy roślinne były z roku na rok redukowane. W tym drugim systemie dekoracyj-
nym mieszczą się kute w kamieniu obramienia domów Augsburga i zamku wawelskiego - złożone z bardzo
nieraz wyszukanych i zawiłych kombinacji figur geometrycznych. Nowej koncepcji przestrzeni w ostatniej
fazie późnego gotyku odpowiada w tworzeniu małej architektury i szczegółów zdobniczych tendencja kon-
sekwentnie antywertykalna; stąd zaniechanie łuku ostrego, spłaszczanie łuku w ośli grzbiet, wprowadzenie
łuków odcinkowych, odwróconych, kotarowych oraz akcentów poziomych, na przykład listew przecinają-
cych w poprzek laskowania nadproży. „Późnogotycki barok" cechuje ponadto nowe „poczucie materii"
45 К. O e 11 i n g e r, Laube, Garten und Wald. Zu einer Théorie der Suddeutschen Sakralkunst 1470-1520, [w:] Festschriftfur
Hans Sedlmayr, Miinchen 1962, s. 201-228; M. Braun-Reichenbacher, DasAst-und Laubwerk. Entwicklung, Merkmale und
Bedeutung einer spatgotischen Ornamentform, Nurnberg 1966, s. 71 nn.; J. В ii с h n e r, Ast- Laub- und Masswerkgewólbe der
endenden SpatgotiL Zum Verhdltnis von Architektur, dekorativer Małe rei und Bauplastik, [w:] Festschrift Karl Oettinger, Erlangen-
Niirnberg 1967, s. 265-302. O anty dekoracyjnej orientacji Arnolda z Westfalii: R a d o v a - Ś t i к o v a. op. cit., s. 164-165. Też:
E. P e t r a s с h, Die Entwicklung der spatgotischen Architektur an Beispielen der kirchlichen Baukunst aus Osterreich. Wien 1949.
s. 198; K.-A. Kn a p p e, ,, Um 1490". Zur Problematik der Altdeutschen Kunst, [w:] Festschrift Karl Oettinger, Erlangen-Niirnberg
1967, s. 303-352. W tworzeniu królewskiego oratorium katedry praskiej Ried uczestniczy! co najwyżej jako konstruktor architek-
tury, przypisywana mu niekiedy bujna dekoracja gałęziowa wyszła spod dłuta Hansa Spiessa. К o t r b a. op. cit.. s. 190-191:
H o r ej ś i, op. cit., s. 501-502.