Rocznik Historii Sztuki (30.2005)

ZESPOŁY KOŚCIELNO-KLASZTORNE REFORMATÓW PROWINCJI MAŁOPOLSKIEJ I RUSKIEJ W XVIII WIEKU

195

przez statuty prowincji wielkopolskiej z 1663 r. Według nich długość nawy kościoła nie powinna przekra-
czać 30 łokci, szerokość - 18 łokci i tyleż wysokość. Nawa nie mogła być jednak krótsza niż 24 łokcie,
szeroka 15 i tyle samo wysoka. Prezbiterium winno być proporcjonalne do nawy; jeśli nawa o szerokości
18 łokci, to prezbiterium 12; jeśli zaś nawa 15, to prezbiterium 10 łokci. Długość prezbiterium miała wy-
nosić 22 łokcie, z czego 11 przed ołtarzem głównym i tyleż za ołtarzem (jako długość chóru zakonnego),
odliczając łokieć na szerokość ołtarza przegradzającego prezbiterium30. Kościoły wznoszone w 2. połowie
XVII w. kontynuowały typ jednonawowy, wprowadzając jednak innowacje w rozwiązaniu przestrzennym
dzięki zastosowaniu w nawie systemu ścienno-filarowego w odmianie wnękowej31 oraz większej swobodzie
w dekoracji architektonicznej. Budowle te charakteryzują się ponadto układem złożonym wyłącznie
z dwuprzęsłowego prezbiterium i trójprzęsłowej nawy32.

Do kościoła przylegały zabudowania klasztorne na planie czworoboku, założonego wokół wirydarza.
Kościół stanowił czwarte skrzydło zwartej kompozycji (il. 4, 5). Również i w tym przypadku w statutach
prowincji małopolskiej nie znajdujemy wzmianki na temat rozplanowania przestrzennego klasztoru ani jego

29 Statuta Provinciae S. Antonii Maioris Poloniae Ordinis S. Francisci Minorum Reformatorum, Varsaviae 1663, s. 43—44,
nr 1-2.

30 Ibidem; Błachut. Budownictwo..., s. 135.

31 Reformaci małopolscy wprowadzili ten system po raz pierwszy w Gliwicach, w kościele wznoszonym w latach 1655-1673,
a później stosowali w kolejnych budowlach. Błachut, Architektura..., s. 229.

12 Ibidem.