DOI article:
Błachut, Adam Jan: Zespoły kościelno-klasztorne reformatów prowincji małopolskiej i ruskiej w XVIII wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14574#0215
ZESPOŁY KOŚCIELNO-KLASZTORNE REFORMATÓW PROWINCJI MAŁOPOLSKIEJ I RUSKIEJ W XVIII WIEKU
203
ч--^_ ь^~га* f** К*. J-śs-- Mb Г*°- F* Г*Ч*»
-Las.
•rft- s.v_j ffe. jŚS pb rs» К» И>-
HSS *2fc fSUsĄ. H*. K> r*" »f**>
■ Г"
к
*-
L
LU
—#Ott
fa- M
f-
№>
ir
h-
№.
И3-
4 N... S&*4à>«L. (
■«A-
A*»
^е^"*®^ 4* r*^ r5^
13. Rawa Ruska, kościół i klasztor Reformatów, rzut przyziemia, ok. 1726, architekt Paweł Fontana. Archiwum Prowincji
Franciszkanów-Reformatów w Krakowie. Fot. W. Kryński
pierwszy gwardian klasztoru. Klasztor w Rzeszowie został skasowany 25 kwietnia 1787 r. Zakonników
przeniesiono do innych domów prowincji, a zabudowania przeznaczono na potrzeby wojska austriackiego"18.
Założenie kościelno-klasztorne reformatów w Rzeszowie wraz z ogrodem i innymi budynkami wi-
doczne jest doskonale na planie miasta z 1762 г., wykonanym przez kolejnego architekta Lubomirskiego,
Karola Henryka Wiedemanna"9. Ukazuje niemal modelowy przykład zespołu kościelno-klasztornego refor-
matów małopolskich w XVIII w. Jednak w przypadku kościoła rzeszowskiego nie jest w pełni wiarygodny,
bowiem na rysunku widoczne są jedynie dwa przęsła nawy, gdy tymczasem nawa kościoła w Rzeszowie
była czteroprzęsłowa.
Kolejne trzy budowle prowincji małopolskiej wzniesione w 1. połowie XVIII w., których fundacje
przyjęto w krótkim odstępie czasu, tworzą zespoły w Rawie Ruskiej, Sądowej Wiszni i Chełmie Lubelskim.
Wiązane są z Pawłem Fontaną, nadwornym architektem Pawła Karola Sanguszki, marszałka wielkiego
koronnego60 (il. 13). Książę Sanguszko, zaprzyjaźniony z reformatami, był nie tylko częstym ich gościem,
^ G ąs i o r o w s к a, op. cit.. s. 145. Kościół w ciągu następnych lat był wielokrotnie przebudowywany (m.in. nawę główną
podzielono na kilka kondygnacji), a klasztor rozebrano prawdopodobnie w drugiej połowie XIX w. W latach 1923-1928 przy
kościele poreformackim przeprowadzono gruntowne prace restauracyjno-remontowe, z przeznaczeniem go na kościół garnizonowy
i na potrzeby parafii wojskowej. J. M aj к a. Kościół poreformacki i parafia wojskowa, [w:] Kościoh, klasztory1 i parafie dawnego
Rzeszowa. Rzeszów 2001, s. 147-139.
54 G ą s i o r o w s к a, op. cit.. s. 139, gdzie reprodukowany jest fragment planu z kościołem i klasztorem reformatów
w Rzeszowie.
60 A.J. Błachut, Realizacje architektoniczne Pawła Fontany dla reformatów małopolskich, [w:] Podług nieba i zwyczaju
polskiego. Studia z historii architektur}; sztuki i kultun' ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988, s. 317-324.
203
ч--^_ ь^~га* f** К*. J-śs-- Mb Г*°- F* Г*Ч*»
-Las.
•rft- s.v_j ffe. jŚS pb rs» К» И>-
HSS *2fc fSUsĄ. H*. K> r*" »f**>
■ Г"
к
*-
L
LU
—#Ott
fa- M
f-
№>
ir
h-
№.
И3-
4 N... S&*4à>«L. (
■«A-
A*»
^е^"*®^ 4* r*^ r5^
13. Rawa Ruska, kościół i klasztor Reformatów, rzut przyziemia, ok. 1726, architekt Paweł Fontana. Archiwum Prowincji
Franciszkanów-Reformatów w Krakowie. Fot. W. Kryński
pierwszy gwardian klasztoru. Klasztor w Rzeszowie został skasowany 25 kwietnia 1787 r. Zakonników
przeniesiono do innych domów prowincji, a zabudowania przeznaczono na potrzeby wojska austriackiego"18.
Założenie kościelno-klasztorne reformatów w Rzeszowie wraz z ogrodem i innymi budynkami wi-
doczne jest doskonale na planie miasta z 1762 г., wykonanym przez kolejnego architekta Lubomirskiego,
Karola Henryka Wiedemanna"9. Ukazuje niemal modelowy przykład zespołu kościelno-klasztornego refor-
matów małopolskich w XVIII w. Jednak w przypadku kościoła rzeszowskiego nie jest w pełni wiarygodny,
bowiem na rysunku widoczne są jedynie dwa przęsła nawy, gdy tymczasem nawa kościoła w Rzeszowie
była czteroprzęsłowa.
Kolejne trzy budowle prowincji małopolskiej wzniesione w 1. połowie XVIII w., których fundacje
przyjęto w krótkim odstępie czasu, tworzą zespoły w Rawie Ruskiej, Sądowej Wiszni i Chełmie Lubelskim.
Wiązane są z Pawłem Fontaną, nadwornym architektem Pawła Karola Sanguszki, marszałka wielkiego
koronnego60 (il. 13). Książę Sanguszko, zaprzyjaźniony z reformatami, był nie tylko częstym ich gościem,
^ G ąs i o r o w s к a, op. cit.. s. 145. Kościół w ciągu następnych lat był wielokrotnie przebudowywany (m.in. nawę główną
podzielono na kilka kondygnacji), a klasztor rozebrano prawdopodobnie w drugiej połowie XIX w. W latach 1923-1928 przy
kościele poreformackim przeprowadzono gruntowne prace restauracyjno-remontowe, z przeznaczeniem go na kościół garnizonowy
i na potrzeby parafii wojskowej. J. M aj к a. Kościół poreformacki i parafia wojskowa, [w:] Kościoh, klasztory1 i parafie dawnego
Rzeszowa. Rzeszów 2001, s. 147-139.
54 G ą s i o r o w s к a, op. cit.. s. 139, gdzie reprodukowany jest fragment planu z kościołem i klasztorem reformatów
w Rzeszowie.
60 A.J. Błachut, Realizacje architektoniczne Pawła Fontany dla reformatów małopolskich, [w:] Podług nieba i zwyczaju
polskiego. Studia z historii architektur}; sztuki i kultun' ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988, s. 317-324.