DOI Artikel:
Błachut, Adam Jan: Zespoły kościelno-klasztorne reformatów prowincji małopolskiej i ruskiej w XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14574#0219
ZESPOŁY KOŚCIELNO-KLASZTORNE REFORMATÓW PROWINCJI MAŁOPOLSKIEJ I RUSKIEJ W XVIII WIEKU
207
16. Pilica, kościół i klasztor Reformatów, rzut przyziemia, rzut piętra klasztoru, ok. 1743. Archiwum Prowincji
Franciszkanów-Reformatów w Krakowie. Fot. W. Kryński
Fundacja w Pilicy została przyjęta oficjalnie przez zarząd prowincji w 1739 r. , a już w następnym
roku (8 V 1740), właścicielka dóbr pilickich, Maria Józefa z Wesslów Sobieska, podpisała na zamku pilic-
kim akt erekcji nowej placówki zakonnej8"1 (il. 16-18). Nie jest znane nazwisko architekta zaangażowanego
przez fundatorkę, chociaż zachował się projekt kościoła i klasztoru (rzut przyziemia i piętra klasztoru)86.
Wiadomo jedynie, że komisarzem i pierwszym inspektorem fabryki został mianowany o. Antoni Andrzej
Studziński (ok. 1688-1748), przebywający dotąd w Pińczowie87. Najpierw przystąpiono do budowy klasz-
toru, który w stanie surowym ukończono w 1743 r. W tym też roku odbyło się poświęcenie kamienia wę-
gielnego pod budowę kościoła, a latem 1745 r. otwarto w gotowej już zakrystii tymczasową kaplicę88. W 1746 r.
poświęcono kościół pw. Najświętszego Imienia Jezus, a w roku następnym (14 V 1747) miała miejsce jego
konsekracja, dokonana przez biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Załuskiego89. Pod koniec XVIII w.
do prezbiterium od strony północnej dostawiono kaplicę pw. św. Michała Archanioła, tzw. fundatorską,
którą wzniósł bratanek dobrodziejki, Teodor Wessel, ówczesny dziedzic pilicki90.
M y s ł к o w s к i, op. cit., s. 31.
85 H. В ł a ż к i e w i с z, Franciszkanie w Pilicy 1745-1995, Kraków 1995, s. 24-26. W tym miejscu należy wspomnieć, że
już w 1657 r. Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski i właściciel dóbr pilickich, zamierzał ufundować reformatom klasztor
w ruinach swojego zamku na wzgórzu Smoleń koło Pilicy. Jednak na prośbę władz prowincji zrezygnował z zamiaru, a w zamian
poparł starania zakonników o osiedlenie się w murach miasta Krakowa (po przymusowym opuszczeniu klasztoru na przedmieściu
Garbary w 1655 г.), ofiarując im równocześnie swoją posesję przy ul. Rogackiej (obecnie Reformackiej), gdzie pobudowano nowy
kościół i klasztor. Ibidem, s. 23-24; Wiśniowski, Niezrealizowane fundacje...
86 Błachut, Plany..., s. 175, 183.
87Błażkiewicz, Franciszkanie..., s. 26-27; Błachut, Słownik...
88Błażkiewicz, Franciszkanie..., s. 28-30.
89 Ibidem, s. 30.
90 Ibidem, s. 50-52.
207
16. Pilica, kościół i klasztor Reformatów, rzut przyziemia, rzut piętra klasztoru, ok. 1743. Archiwum Prowincji
Franciszkanów-Reformatów w Krakowie. Fot. W. Kryński
Fundacja w Pilicy została przyjęta oficjalnie przez zarząd prowincji w 1739 r. , a już w następnym
roku (8 V 1740), właścicielka dóbr pilickich, Maria Józefa z Wesslów Sobieska, podpisała na zamku pilic-
kim akt erekcji nowej placówki zakonnej8"1 (il. 16-18). Nie jest znane nazwisko architekta zaangażowanego
przez fundatorkę, chociaż zachował się projekt kościoła i klasztoru (rzut przyziemia i piętra klasztoru)86.
Wiadomo jedynie, że komisarzem i pierwszym inspektorem fabryki został mianowany o. Antoni Andrzej
Studziński (ok. 1688-1748), przebywający dotąd w Pińczowie87. Najpierw przystąpiono do budowy klasz-
toru, który w stanie surowym ukończono w 1743 r. W tym też roku odbyło się poświęcenie kamienia wę-
gielnego pod budowę kościoła, a latem 1745 r. otwarto w gotowej już zakrystii tymczasową kaplicę88. W 1746 r.
poświęcono kościół pw. Najświętszego Imienia Jezus, a w roku następnym (14 V 1747) miała miejsce jego
konsekracja, dokonana przez biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Załuskiego89. Pod koniec XVIII w.
do prezbiterium od strony północnej dostawiono kaplicę pw. św. Michała Archanioła, tzw. fundatorską,
którą wzniósł bratanek dobrodziejki, Teodor Wessel, ówczesny dziedzic pilicki90.
M y s ł к o w s к i, op. cit., s. 31.
85 H. В ł a ż к i e w i с z, Franciszkanie w Pilicy 1745-1995, Kraków 1995, s. 24-26. W tym miejscu należy wspomnieć, że
już w 1657 r. Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski i właściciel dóbr pilickich, zamierzał ufundować reformatom klasztor
w ruinach swojego zamku na wzgórzu Smoleń koło Pilicy. Jednak na prośbę władz prowincji zrezygnował z zamiaru, a w zamian
poparł starania zakonników o osiedlenie się w murach miasta Krakowa (po przymusowym opuszczeniu klasztoru na przedmieściu
Garbary w 1655 г.), ofiarując im równocześnie swoją posesję przy ul. Rogackiej (obecnie Reformackiej), gdzie pobudowano nowy
kościół i klasztor. Ibidem, s. 23-24; Wiśniowski, Niezrealizowane fundacje...
86 Błachut, Plany..., s. 175, 183.
87Błażkiewicz, Franciszkanie..., s. 26-27; Błachut, Słownik...
88Błażkiewicz, Franciszkanie..., s. 28-30.
89 Ibidem, s. 30.
90 Ibidem, s. 50-52.