DOI Artikel:
Kozak, Anna: O rysunkach na wystawie "Rembrandt. Rysunki i ryciny ze zbiorów polskich", Muzeum Narodowe w Warszawie, 2006
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0156
150
ANNA KOZAK
17. Aert de Gelder, Józef opowiada swoje sny; pióro w tonie brązowym,
lawowany brązem, retusze bielą; 190 x 238 mm. Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. Muzeum
Eeckhouta, drugi Flincka), powróciły w trakcie konsultacji6 związanych z przygotowaniem najnowszej wy-
stawy, ale w katalogu zachowana została ostatecznie atrybucja Otto Benescha. Można mieć tylko nadzieję,
że dalsze badania pokrewnych przedstawień w paryskim Musée des arts décoratifs i w British Muséum rzucą
jakieś nowe światło na ten piękny rysunek.
Na zakończenie przeglądu chciałabym wspomnieć o rysunku Józef opowiada swoje sny10 z Muzeum
Narodowego w Warszawie, który w katalogu Rembrandt i jego krąg z 1956 przypisany został Rembrandto-
wi (il. 17). Przy okazji ostatniej prezentacji powiązano go z Aertem de Gelderem, uwzględniając sugestię
Sumowskiego, przekazaną Marii Mrozińskiej po wystawie w 1956 r.71, bowiem w jego katalogu szkoły ry-
sunek ostatecznie się nie znalazł. Jest to praca, którą z uwagi na wysoki poziom artystyczny warto przypo-
mnieć w tym kontekście, bowiem drugi rysunek z tego muzeum, przypisany wówczas Rembrandtowi, Most
kamienny12, połączony z nim został zbyt pochopnie.
Wyniki badań rysunków Rembrandta i jego szkoły w zbiorach polskich odzwierciedlają panującą obec-
nie w literaturze przedmiotu tendencję do zawężania dorobku rysunkowego artysty, przypisanego mu przez
Otto Benescha. Jest to związane, jak już wspomniałam, z lepszym poznaniem twórczości rysunkowej Rem-
brandta, wyodrębnieniem szerszego zestawu niekwestionowanych rysunków artysty do porównań, a także
z rozwojem badań nad szkołą artysty i funkcjonowaniem jego warsztatu. Większość atrybucji konsultowana
była z największymi specjalistami w tej dziedzinie, Peterem Schatbornem73 i Martinem Royaltonem-
69 Wątpliwości co do autorstwa Rembrandta podnosił Peter Schatborn, porównując rysunek ze zbliżoną doń pracą w British
Muséum, przypisaną przez Arthura Hinda Govaertowi Flinckowi.
70 Rembrandt. Rysunki i ryciny..., nr 37.
71 W dokumentacji Gabinetu Grafiki i Rysunku Obcego Nowożytnego Muzeum Narodowego w Warszawie.
72 Rembrandt i jego krąg..., nr 36.
73 Peter Schatborn był długoletnim kuratorem kolekcji rysunków w Rijksprentenkabinet w Amsterdamie, posiadającej jeden
z największych, liczący 60 prac, zespół rysunków Rembrandta.
ANNA KOZAK
17. Aert de Gelder, Józef opowiada swoje sny; pióro w tonie brązowym,
lawowany brązem, retusze bielą; 190 x 238 mm. Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. Muzeum
Eeckhouta, drugi Flincka), powróciły w trakcie konsultacji6 związanych z przygotowaniem najnowszej wy-
stawy, ale w katalogu zachowana została ostatecznie atrybucja Otto Benescha. Można mieć tylko nadzieję,
że dalsze badania pokrewnych przedstawień w paryskim Musée des arts décoratifs i w British Muséum rzucą
jakieś nowe światło na ten piękny rysunek.
Na zakończenie przeglądu chciałabym wspomnieć o rysunku Józef opowiada swoje sny10 z Muzeum
Narodowego w Warszawie, który w katalogu Rembrandt i jego krąg z 1956 przypisany został Rembrandto-
wi (il. 17). Przy okazji ostatniej prezentacji powiązano go z Aertem de Gelderem, uwzględniając sugestię
Sumowskiego, przekazaną Marii Mrozińskiej po wystawie w 1956 r.71, bowiem w jego katalogu szkoły ry-
sunek ostatecznie się nie znalazł. Jest to praca, którą z uwagi na wysoki poziom artystyczny warto przypo-
mnieć w tym kontekście, bowiem drugi rysunek z tego muzeum, przypisany wówczas Rembrandtowi, Most
kamienny12, połączony z nim został zbyt pochopnie.
Wyniki badań rysunków Rembrandta i jego szkoły w zbiorach polskich odzwierciedlają panującą obec-
nie w literaturze przedmiotu tendencję do zawężania dorobku rysunkowego artysty, przypisanego mu przez
Otto Benescha. Jest to związane, jak już wspomniałam, z lepszym poznaniem twórczości rysunkowej Rem-
brandta, wyodrębnieniem szerszego zestawu niekwestionowanych rysunków artysty do porównań, a także
z rozwojem badań nad szkołą artysty i funkcjonowaniem jego warsztatu. Większość atrybucji konsultowana
była z największymi specjalistami w tej dziedzinie, Peterem Schatbornem73 i Martinem Royaltonem-
69 Wątpliwości co do autorstwa Rembrandta podnosił Peter Schatborn, porównując rysunek ze zbliżoną doń pracą w British
Muséum, przypisaną przez Arthura Hinda Govaertowi Flinckowi.
70 Rembrandt. Rysunki i ryciny..., nr 37.
71 W dokumentacji Gabinetu Grafiki i Rysunku Obcego Nowożytnego Muzeum Narodowego w Warszawie.
72 Rembrandt i jego krąg..., nr 36.
73 Peter Schatborn był długoletnim kuratorem kolekcji rysunków w Rijksprentenkabinet w Amsterdamie, posiadającej jeden
z największych, liczący 60 prac, zespół rysunków Rembrandta.