DOI Artikel:
Talbierska, Jolanta: Twórczość graficzna Rembrandta van Rijn: nowe perspektywy badawcze dzieła graficznego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0071
Rocznik Historii Sztuki, tom XXXIII
Wydawnictwo Neriton, 2008
JOLANTA TALBIERSKA
UNIWERSYTET WARSZAWSKI, GABINET RYCIN BUW
TWÓRCZOŚĆ GRAFICZNA REMBRANDTA VAN RUN.
NOWE PERSPEKTYWY BADAWCZE DZIEŁA GRAFICZNEGO
Czterechsetlecie urodzin genialnego Holendra uczczono na całym świecie. Liczne przedsięwzięcia na-
ukowe, konserwatorskie, wystawiennicze i edytorskie związane z tą rocznicą i wieloma aspektami twórczości
Rembrandta, także - co należy podkreślić - w zakresie gruntownego przebadania jego œuvre graficznego
i rysunkowego, rozpoczęto na długo przed 2006 - rokiem jubileuszowym. Kulminacja działań i publikacje
wyników tych prac przypadły na ostatnią dekadę XX w. i lata 1999-2005, choć i sam rok 2006 przyniósł
wiele ważnych wydarzeń2. W rezultacie powszechnej mobilizacji i współpracy (także międzynarodowej3)
badaczy z różnych ośrodków akademickich, muzeów, bibliotek i archiwów oraz konserwatorów powstały
opracowania i imponujące katalogi wystaw, które na dłuższy czas będą stanowić zarówno podsumowanie
stanu badań nad dziełem Rembrandta4, jak i bazę materiałową dla dalszych dyskusji i syntez5.
Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją referatu Twórczość graficzna Rembrandta van Rijn. Problemy badawcze. Meto-
dologia i metoda, wygłoszonego 11 kwietnia 2008 r. na posiedzeniu Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk.
2 Na ten temat teksty Juliusza A. Chrościckiego, Antoniego Ziemby i Anny Kozak w niniejszym tomie „Rocznika
Historii Sztuki".
3 Doskonałym przykładem jest holendersko-rosyjski projekt, obejmujący jeden z najważniejszych zespołów prac Rembrand-
ta na papierze w publicznych zbiorach europejskich, a mianowicie kolekcję w petersburskim Ermitażu, włączoną do literatury
przedmiotu przez Dimitra Rovinskiego (L'Œuvre gravé de Rembrandt, vol. Saint-Pétersburg 1890). Przeprowadzona
w Amsterdamie konserwacja zespołu umożliwiła wszechstronne badania odbitek i papieru, które pozwoliły na skorygowanie wielu
dotychczasowych ustaleń, na ten temat: T. Laurentius, Etchings by Rembrandt. Reflections of the Golden Age. An Investigation
into the paper used by Rembrandt. Exhibition and collection catalogue, St. Petersburg, Peter & Paul Fortress, the State Muséum of
History of St. Petersburg, 08.-29.9.1996, Van Rossom & Co, Amsterdam-Zwolle 1996 oraz E. Hinterding, Watermark research
as a toolfor the study of Rembrandt 's etchings, [w:] E. Hinterding, G. Lui j ten, M.Royalton-Kisc h, with contributions
by M. S с h a p e 1 h o u m a n, P. S с h a t b о r n, E. v a n de W e t e r i n g, Rembrandt the Printmaker, first published to coincide
with the exhibition: Rijksmuseum, Amsterdam, the British Muséum, London, the British Muséum Press in assoc. with the Rijks-
museum, Amsterdam-London 2000-2001, s. 23-35 [katalog dalej cyt.: Rembrandt the Printmaker].
4 Najnowsza literatura została zestawiona w książce Gary'ego S с h w a r t z a, Das Rembrandt-Buch. Leben und Werk eines
génies, New York 2006. Obszerny przegląd całej literatury Rembrandtowskiej, a zwłaszcza dawnych i najnowszych publikacji
z zakresu grafiki i rysunku zawierają prawie wszystkie cytowane w niniejszym tekście katalogi wystaw, zaś publikacje Jolanty
Talbierskiej [Rembrandt. Ryciny i rysunki ze zbiorów Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Prints and
Drawings from the Collection of the Warsaw Univeristy Library, Warszawa 2004) oraz Krzysztofa Krużla (Katalog Gabinetu
Rycin PAU w Bibliotece Naukowej PA U i PAN w Krakowie. Szkoła niderlandzka XVI, XVII i XVIII w., cz. XVI : Rembrandt van Rijn,
Kraków 2006) obejmują ponadto literaturę polską.
5 Mam tu na myśli przede wszystkim kontynuowany korpus dzieł malarskich Rembrandta, J. В r u y n, B. H a a k, S.H. L e v i e,
PJ.J. van Thiel, E. van de We t er ing, A Corpus of Rembrandt Paintings, Den Haag, Boston, London, (Stichting Founda-
tion Rembrandt Research Projects), Martinus Nijhoff, 1, 1982 (1625-1631), II, 1986 ( 1631-1634), III, 1989 (1635-1642) [dalej cyt.:
Corpus], jak i rozumowane katalogi światowych kolekcji grafiki i rysunku.
Wydawnictwo Neriton, 2008
JOLANTA TALBIERSKA
UNIWERSYTET WARSZAWSKI, GABINET RYCIN BUW
TWÓRCZOŚĆ GRAFICZNA REMBRANDTA VAN RUN.
NOWE PERSPEKTYWY BADAWCZE DZIEŁA GRAFICZNEGO
Czterechsetlecie urodzin genialnego Holendra uczczono na całym świecie. Liczne przedsięwzięcia na-
ukowe, konserwatorskie, wystawiennicze i edytorskie związane z tą rocznicą i wieloma aspektami twórczości
Rembrandta, także - co należy podkreślić - w zakresie gruntownego przebadania jego œuvre graficznego
i rysunkowego, rozpoczęto na długo przed 2006 - rokiem jubileuszowym. Kulminacja działań i publikacje
wyników tych prac przypadły na ostatnią dekadę XX w. i lata 1999-2005, choć i sam rok 2006 przyniósł
wiele ważnych wydarzeń2. W rezultacie powszechnej mobilizacji i współpracy (także międzynarodowej3)
badaczy z różnych ośrodków akademickich, muzeów, bibliotek i archiwów oraz konserwatorów powstały
opracowania i imponujące katalogi wystaw, które na dłuższy czas będą stanowić zarówno podsumowanie
stanu badań nad dziełem Rembrandta4, jak i bazę materiałową dla dalszych dyskusji i syntez5.
Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją referatu Twórczość graficzna Rembrandta van Rijn. Problemy badawcze. Meto-
dologia i metoda, wygłoszonego 11 kwietnia 2008 r. na posiedzeniu Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk.
2 Na ten temat teksty Juliusza A. Chrościckiego, Antoniego Ziemby i Anny Kozak w niniejszym tomie „Rocznika
Historii Sztuki".
3 Doskonałym przykładem jest holendersko-rosyjski projekt, obejmujący jeden z najważniejszych zespołów prac Rembrand-
ta na papierze w publicznych zbiorach europejskich, a mianowicie kolekcję w petersburskim Ermitażu, włączoną do literatury
przedmiotu przez Dimitra Rovinskiego (L'Œuvre gravé de Rembrandt, vol. Saint-Pétersburg 1890). Przeprowadzona
w Amsterdamie konserwacja zespołu umożliwiła wszechstronne badania odbitek i papieru, które pozwoliły na skorygowanie wielu
dotychczasowych ustaleń, na ten temat: T. Laurentius, Etchings by Rembrandt. Reflections of the Golden Age. An Investigation
into the paper used by Rembrandt. Exhibition and collection catalogue, St. Petersburg, Peter & Paul Fortress, the State Muséum of
History of St. Petersburg, 08.-29.9.1996, Van Rossom & Co, Amsterdam-Zwolle 1996 oraz E. Hinterding, Watermark research
as a toolfor the study of Rembrandt 's etchings, [w:] E. Hinterding, G. Lui j ten, M.Royalton-Kisc h, with contributions
by M. S с h a p e 1 h o u m a n, P. S с h a t b о r n, E. v a n de W e t e r i n g, Rembrandt the Printmaker, first published to coincide
with the exhibition: Rijksmuseum, Amsterdam, the British Muséum, London, the British Muséum Press in assoc. with the Rijks-
museum, Amsterdam-London 2000-2001, s. 23-35 [katalog dalej cyt.: Rembrandt the Printmaker].
4 Najnowsza literatura została zestawiona w książce Gary'ego S с h w a r t z a, Das Rembrandt-Buch. Leben und Werk eines
génies, New York 2006. Obszerny przegląd całej literatury Rembrandtowskiej, a zwłaszcza dawnych i najnowszych publikacji
z zakresu grafiki i rysunku zawierają prawie wszystkie cytowane w niniejszym tekście katalogi wystaw, zaś publikacje Jolanty
Talbierskiej [Rembrandt. Ryciny i rysunki ze zbiorów Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Prints and
Drawings from the Collection of the Warsaw Univeristy Library, Warszawa 2004) oraz Krzysztofa Krużla (Katalog Gabinetu
Rycin PAU w Bibliotece Naukowej PA U i PAN w Krakowie. Szkoła niderlandzka XVI, XVII i XVIII w., cz. XVI : Rembrandt van Rijn,
Kraków 2006) obejmują ponadto literaturę polską.
5 Mam tu na myśli przede wszystkim kontynuowany korpus dzieł malarskich Rembrandta, J. В r u y n, B. H a a k, S.H. L e v i e,
PJ.J. van Thiel, E. van de We t er ing, A Corpus of Rembrandt Paintings, Den Haag, Boston, London, (Stichting Founda-
tion Rembrandt Research Projects), Martinus Nijhoff, 1, 1982 (1625-1631), II, 1986 ( 1631-1634), III, 1989 (1635-1642) [dalej cyt.:
Corpus], jak i rozumowane katalogi światowych kolekcji grafiki i rysunku.