DOI article:
Ignaczak, Paweł: Twórczość rytownicza Jana Piotra Norblina na tle XVIII-wiecznej grafiki rembrandtyzującej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0215
TWÓRCZOŚĆ RYTOWNICZA JANA PIOTRA NORBLINA
201
11. Johann Andréas Benjamin Nothnagel, Głowa orientalna (Głowa polskiego
szlachcica?), 26 x 26 mm, akwaforta, akwatinta (?), Kupferstich-Kabinett, Staatliche
Kunstsammlungen Dresden. Fot. H. Boswank
Ukazują starców bądź mężczyzn we wschodnich strojach, jak пр.: Głowa orientalna {Głowapolskiego szlach-
cica?; il. 11) przypisywana Nothnagelowi142.
Obraz niemieckiego rembrandtyzmu uzupełniają ryciny pejzażowe. Franz Edmund Weirotter (1730-
-1771), pracujący w latach 1759-1763 u Johanna Georga Willego w Paryżu, opublikował ok. 1765-1767 r.
jedną z najpopularniejszych serii krajobrazowych swego czasu, XII Vues de la Normandie143. Co prawda
prace te nie odwoływały się bezpośrednio do żadnego z landszaftów Rembrandta, a ich inspiracją mogły być
ryciny współczesnych mu pejzażystów, jednak popularność landszaftów Rembrandta była bardzo duża za-
równo w Paryżu, jak i w Dreźnie, gdzie Weirotter wykładał na akademii w roku 1766. Należy zatem przy-
jąć, że zostawiły one ślad w krajobrazach niemieckiego naśladowcy. W tym samym kontekście należy wi-
dzieć inne ryciny pejzażowe Weirottera144, a także Ferdinanda Kobella (1740-1799; il. 12), który w latach
1768-1770 również pracował w warsztacie Willego w Paryżu.
Analizując krąg tematów poruszanych przez rembrandtystów niemieckich XVIII w. trzeba stwierdzić,
że wachlarz zainteresowań był stosunkowo szeroki. Co prawda nie zawierał wielu tematów występujących
w grafice Rembrandta, jak np. przedstawień historycznych, literackich, alegorycznych aktów czy scen ero-
tycznych145. Ryciny w stylu.Rembrandta były dla twórców i odbiorców dziełami tworzonymi mniej z po-
trzeby informacyjnej, edukacyjnej, religijnej czy propagandowej, bardziej natomiast dla intelektualnej
„zabawy" lub zaspokojenia potrzeb estetycznych. Artyści szukali w grafice Rembrandta nie tyle podpowie-
dzi, w jaki sposób rozwiązać problemy sztuki współczesnej, ile gotowych recept obrazowych, które tylko
w nieznacznym stopniu przetwarzali. Ich modyfikacje zazwyczaj nie miały na celu uwspółcześnienia modelu
142 Praca ta znajduje się wśród rycin Nothnagela w Dreźnie, KSK, nr inw. A 28176.
143 H ee n k, op. cit., nr kat. 62, 63, s. 70-71 ; Rover, Blumenrôder, op. cit., nr kat. 167, s. 102.
144 R б v e г, В 1 u m e n г б d e r, op. cit., nr kat. 168, s. 102-103.
145 Sceny historyczne, alegoryczne i ilustracje rembrandtyści niemieccy wykonywali często w innym stylu, пр.: portrety
i sceny historyczne G.F. Schmidta czy sceny mitologiczne Dietricha.
201
11. Johann Andréas Benjamin Nothnagel, Głowa orientalna (Głowa polskiego
szlachcica?), 26 x 26 mm, akwaforta, akwatinta (?), Kupferstich-Kabinett, Staatliche
Kunstsammlungen Dresden. Fot. H. Boswank
Ukazują starców bądź mężczyzn we wschodnich strojach, jak пр.: Głowa orientalna {Głowapolskiego szlach-
cica?; il. 11) przypisywana Nothnagelowi142.
Obraz niemieckiego rembrandtyzmu uzupełniają ryciny pejzażowe. Franz Edmund Weirotter (1730-
-1771), pracujący w latach 1759-1763 u Johanna Georga Willego w Paryżu, opublikował ok. 1765-1767 r.
jedną z najpopularniejszych serii krajobrazowych swego czasu, XII Vues de la Normandie143. Co prawda
prace te nie odwoływały się bezpośrednio do żadnego z landszaftów Rembrandta, a ich inspiracją mogły być
ryciny współczesnych mu pejzażystów, jednak popularność landszaftów Rembrandta była bardzo duża za-
równo w Paryżu, jak i w Dreźnie, gdzie Weirotter wykładał na akademii w roku 1766. Należy zatem przy-
jąć, że zostawiły one ślad w krajobrazach niemieckiego naśladowcy. W tym samym kontekście należy wi-
dzieć inne ryciny pejzażowe Weirottera144, a także Ferdinanda Kobella (1740-1799; il. 12), który w latach
1768-1770 również pracował w warsztacie Willego w Paryżu.
Analizując krąg tematów poruszanych przez rembrandtystów niemieckich XVIII w. trzeba stwierdzić,
że wachlarz zainteresowań był stosunkowo szeroki. Co prawda nie zawierał wielu tematów występujących
w grafice Rembrandta, jak np. przedstawień historycznych, literackich, alegorycznych aktów czy scen ero-
tycznych145. Ryciny w stylu.Rembrandta były dla twórców i odbiorców dziełami tworzonymi mniej z po-
trzeby informacyjnej, edukacyjnej, religijnej czy propagandowej, bardziej natomiast dla intelektualnej
„zabawy" lub zaspokojenia potrzeb estetycznych. Artyści szukali w grafice Rembrandta nie tyle podpowie-
dzi, w jaki sposób rozwiązać problemy sztuki współczesnej, ile gotowych recept obrazowych, które tylko
w nieznacznym stopniu przetwarzali. Ich modyfikacje zazwyczaj nie miały na celu uwspółcześnienia modelu
142 Praca ta znajduje się wśród rycin Nothnagela w Dreźnie, KSK, nr inw. A 28176.
143 H ee n k, op. cit., nr kat. 62, 63, s. 70-71 ; Rover, Blumenrôder, op. cit., nr kat. 167, s. 102.
144 R б v e г, В 1 u m e n г б d e r, op. cit., nr kat. 168, s. 102-103.
145 Sceny historyczne, alegoryczne i ilustracje rembrandtyści niemieccy wykonywali często w innym stylu, пр.: portrety
i sceny historyczne G.F. Schmidta czy sceny mitologiczne Dietricha.