DOI Artikel:
Ignaczak, Paweł: Twórczość rytownicza Jana Piotra Norblina na tle XVIII-wiecznej grafiki rembrandtyzującej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0227
TWÓRCZOŚĆ RYTOWNIC /.Л JANA PIOTRA NORBUNA
213
22. Jan Piotr Norblin, Ecce homo, fragm., akwaforta, sucha igła, ok. 1777, Muzeum
Narodowe w Poznaniu. Fot. K. Nowacka, MNP
biegłości warsztatowej. Część z nich odznacza się skomplikowanym i długim procesem powstania, jak
Aleksander Wielki w pracowni Apellesa (znanych jest osiem stanów) i Wynalazek sztuki rysunku (osiem
stanów), w których połączył akwafortę z suchą igłą i być może siarkowaniem, niewykluczone, że w niektó-
rych miejscach kładł też kwas bezpośrednio na płytę. Nawet wtedy gdy znane są dwa czy trzy stany przy-
gotowawcze, a artysta ograniczył się do zastosowania akwaforty i suchej igły, jak w wypadku Starca piszą-
cego (H. 14), gotowe prace odznaczają się wirtuozerią techniczną.
Wydaje się, że Norblin chętnie podejmował eksperymenty w celu lepszego poznania tajemnic sztuki
graficznej. Owocami takich prób były nie tylko owe skomplikowane technicznie ryciny, ale także proste
akwaforty. Ciekawą pracą jest w tym przypadku Popiersie młodego mężczyzny (H. 53), rycina wytrawiona
bardzo delikatnie, co w efekcie nadało jej cienkie, subtelne kreski. Norblin stosował też, wzorem Rembrand-
ta, suchą igłę jako samodzielne medium. Takimi pracami są niewielkie wymiarami, jednopostaciowe kom-
pozycje Chłopiec w czapce z piórkiem (H. 84)174 i Kapłan z krzyżem (H. 93). Jednak najlepszym śladem
fascynacji Norblina problemami warsztatowymi jest niewielka odbitka z płyty poddanej próbnym trawie-
niom, zachowana w Bibliothèque nationale de France w Paryżu w albumie z licznymi wczesnymi odbitkami
prac Norblina175. Trawienia te wydają się być całkiem przypadkowe, tworząc abstrakcyjny wzór. Norblin
wydrukował stosunkowo niewiele egzemplarzy swych rycin, dlatego istnienie tej odbitki nie może być przy-
padkowe. Należy przypuszczać, że miała ona dla artysty szczególną wartość, jako ślad przeprowadzanych
eksperymentów.
Warto w tym miejscu zadać pytanie, czy biegłość warsztatowa była dla Norblina jedynie próbą odkry-
cia tajemnicy wirtuozerii sztuki Rembrandta, czy może miała służyć również innym celom? Analizując œuvre
Analiza zachowanej płyty pozwala zauważyć kilka drobnych kresek dodanych rylcem.
175 Dc 23, karta 36, 17 x 12 mm; U. Westfehling, F. Cle rc x, L. Et i en n e, Jean Pierre Norblin. Kin Kiinstler des
Revolutionszeitalters in Paris und Warsehau. Zeiehnungen und Druckgraphik. Katalog wystawy, Wallraf-Richartz-Museum. Koln.
Graphische Sammlung, 7 Juni bis 23 Juli 1989, Wallraf-Richartz-Museum, Koln 1989, s. 103, przyp. 38.
213
22. Jan Piotr Norblin, Ecce homo, fragm., akwaforta, sucha igła, ok. 1777, Muzeum
Narodowe w Poznaniu. Fot. K. Nowacka, MNP
biegłości warsztatowej. Część z nich odznacza się skomplikowanym i długim procesem powstania, jak
Aleksander Wielki w pracowni Apellesa (znanych jest osiem stanów) i Wynalazek sztuki rysunku (osiem
stanów), w których połączył akwafortę z suchą igłą i być może siarkowaniem, niewykluczone, że w niektó-
rych miejscach kładł też kwas bezpośrednio na płytę. Nawet wtedy gdy znane są dwa czy trzy stany przy-
gotowawcze, a artysta ograniczył się do zastosowania akwaforty i suchej igły, jak w wypadku Starca piszą-
cego (H. 14), gotowe prace odznaczają się wirtuozerią techniczną.
Wydaje się, że Norblin chętnie podejmował eksperymenty w celu lepszego poznania tajemnic sztuki
graficznej. Owocami takich prób były nie tylko owe skomplikowane technicznie ryciny, ale także proste
akwaforty. Ciekawą pracą jest w tym przypadku Popiersie młodego mężczyzny (H. 53), rycina wytrawiona
bardzo delikatnie, co w efekcie nadało jej cienkie, subtelne kreski. Norblin stosował też, wzorem Rembrand-
ta, suchą igłę jako samodzielne medium. Takimi pracami są niewielkie wymiarami, jednopostaciowe kom-
pozycje Chłopiec w czapce z piórkiem (H. 84)174 i Kapłan z krzyżem (H. 93). Jednak najlepszym śladem
fascynacji Norblina problemami warsztatowymi jest niewielka odbitka z płyty poddanej próbnym trawie-
niom, zachowana w Bibliothèque nationale de France w Paryżu w albumie z licznymi wczesnymi odbitkami
prac Norblina175. Trawienia te wydają się być całkiem przypadkowe, tworząc abstrakcyjny wzór. Norblin
wydrukował stosunkowo niewiele egzemplarzy swych rycin, dlatego istnienie tej odbitki nie może być przy-
padkowe. Należy przypuszczać, że miała ona dla artysty szczególną wartość, jako ślad przeprowadzanych
eksperymentów.
Warto w tym miejscu zadać pytanie, czy biegłość warsztatowa była dla Norblina jedynie próbą odkry-
cia tajemnicy wirtuozerii sztuki Rembrandta, czy może miała służyć również innym celom? Analizując œuvre
Analiza zachowanej płyty pozwala zauważyć kilka drobnych kresek dodanych rylcem.
175 Dc 23, karta 36, 17 x 12 mm; U. Westfehling, F. Cle rc x, L. Et i en n e, Jean Pierre Norblin. Kin Kiinstler des
Revolutionszeitalters in Paris und Warsehau. Zeiehnungen und Druckgraphik. Katalog wystawy, Wallraf-Richartz-Museum. Koln.
Graphische Sammlung, 7 Juni bis 23 Juli 1989, Wallraf-Richartz-Museum, Koln 1989, s. 103, przyp. 38.