DOI Artikel:
Ignaczak, Paweł: Twórczość rytownicza Jana Piotra Norblina na tle XVIII-wiecznej grafiki rembrandtyzującej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0232
218
PAWHŁ 1GNACZAK
nieporównywalne, gdy dokonują uwspółcześnienia, łącząc rokokowe elementy ze stylem Rembrandta. Włą-
czenie do rembrandtyzmu lokalnych, środkowo-europejskich legend i zwyczajów również wskazuje na twór-
cze podejście.
Tym samym Norblin pokazał się jako samodzielny artysta. Jego rembrandtyzm nie był ślepym zauro-
czeniem modą czy powierzchownym naśladowaniem atrakcyjnych efektów grafiki holenderskiego mistrza.
Był on wynikiem świadomych i daleko idących przemyśleń, które zdołały scalić w jedno ikonografię, styl
i technikę Rembrandta dla opracowania całkowicie oryginalnej sztuki. Środkiem do osiągnięcia tego celu
było tworzenie dzieł naśladowniczych, które pozwalały mu wniknąć w tajemnicę postawy holenderskiego
mistrza. Tak jak on, Norblin wyrażał się równie swobodnie zarówno w malarstwie, jak i w grafice. Jego
ryciny, podobnie jak prace graficzne Rembrandta, charakteryzowały się tak swobodną kreską, jak i malar-
skimi efektami tonalnymi. Analogicznie do Holendra, Norblin poszukiwał technik pozwalających mu wyra-
zić to, co zaplanował. Stąd na rycinach pojawiają się plamy zbliżone charakterem do akwatinty. Podobnie
jak mistrz z Lejdy dla Norblina praca nad ryciną nie ograniczała się do opracowania płyty miedzianej. Kon-
tynuował ją w czasie drukowania, zostawiając warstwę farby celem uzyskania odbitek tonowych, a także po
wykonaniu odbitek, gdy retuszował egzemplarze swych prac ołówkiem, piórem, pędzelkiem. W ten sposób
nie postępował żaden z niemieckich, ani tym bardziej francuskich rembrandtystów. Wszystko to każe widzieć
Norblina jako peintre-graveur a, który nie tylko obrał sobie za wzór genialnego malarza-rytownika, Rem-
brandta, ale też bezustannie z nim rywalizował.
ENGRAVING ACTIVITY OF JAN PIOTR NORBLIN IN THE BACKGROUND
OF THE 18TH-CENTURY REMBRANDTING GRAPHICS
Summary
The article analyses the prints of Jean-Pierre Norblin de la Gourdaine (1745-1830) in the context of the 18th-century graphie
Rembrandtism. The previous studies paid attention only to their associations with the works of Rembrandt, ignoring the relations
with the contemporary creativity of European engravers, mainly French and German ones.
The engravings by Rembrandt were thoroughly analysed in the 18th-century France and the conclusions were published in
numerous theoretical texts. Edme F. Gersaint published in 1751 the first catalogue devoted solely to Rembrandt's prints. Then
Claude-Henri Watelet in his Rymbranesques (1787) analysed the graphie technique and determined that Rembrandt used etching
combined with a drypoint and burin. Despite thèse observations and professed fascination with the results achieved by the Dutch
master, French graphie artists hardly ever used these combined techniques in their works - instead they stuck to etching. In addition,
they imitated the compositions of Rembrandt's paintings and prints, and unusual compositions in his style were scant. In this ap-
proach there is évident an impact of interprétative graphies which dominated in France at that time and imitated the works of great
masters. It was characterised by technical mastery while forsaking artistic experiments. The situation of German graphie art was
différent, though. There were fewer theoretical texts published than in France, and interprétative graphies was less dominant. The
tradition of peintres-graveurs was cherished sińce many artists used an etching needle eagerly. Many etchings were modelled of the
works by Rembrandt but more individual compositions in his style were also quite numerous. German graphie art was characterised
by fréquent use of a drypoint, often combined with etching. The peintres-graveurs experimented on various stages of plate prépara-
tion as well as during the printing process.
In the background of the French School the graphie activity of Norblin, who ail his youth spent in Paris where he obtained
his artistic éducation, is exceptional. He was, as a matter of fact, an author of several engravings modelled on existing painting and
graphie compositions, but a majority of his œuvre consists of original works referring in a créative way to the tradition of Rembrandt.
They reveal, among other things, deep métamorphoses of iconographie means which allowed him to conceal the affinity between
his own works and Rembrandt's models (as, for example, an engraving Ecce Homo) or depict the historical scènes which had not
been portrayed in visual arts yet {Présentation of the Crown to Premislas). His créative experiments were not limited to the icono-
graphy itself, but encompassed also the technical process of engraving. Norblin was willing to combine etching with a drypoint, and
he also used the techniques giving the effects similar to aquatint. In important stage in his créative process was also printing and
retouching of the prints. A significant role played by experiment and attempts at rivalry with Rembrandt were the features Norblin
shared with German peintres-graveurs whose works he saw in Paris and on his way back to Poland. Like them, he also created
paintings and drawings in the style of Rembrandt. There is no doubt that German art was for Norblin an important source of
inspiration.
Translated by Grażyna Waluga
PAWHŁ 1GNACZAK
nieporównywalne, gdy dokonują uwspółcześnienia, łącząc rokokowe elementy ze stylem Rembrandta. Włą-
czenie do rembrandtyzmu lokalnych, środkowo-europejskich legend i zwyczajów również wskazuje na twór-
cze podejście.
Tym samym Norblin pokazał się jako samodzielny artysta. Jego rembrandtyzm nie był ślepym zauro-
czeniem modą czy powierzchownym naśladowaniem atrakcyjnych efektów grafiki holenderskiego mistrza.
Był on wynikiem świadomych i daleko idących przemyśleń, które zdołały scalić w jedno ikonografię, styl
i technikę Rembrandta dla opracowania całkowicie oryginalnej sztuki. Środkiem do osiągnięcia tego celu
było tworzenie dzieł naśladowniczych, które pozwalały mu wniknąć w tajemnicę postawy holenderskiego
mistrza. Tak jak on, Norblin wyrażał się równie swobodnie zarówno w malarstwie, jak i w grafice. Jego
ryciny, podobnie jak prace graficzne Rembrandta, charakteryzowały się tak swobodną kreską, jak i malar-
skimi efektami tonalnymi. Analogicznie do Holendra, Norblin poszukiwał technik pozwalających mu wyra-
zić to, co zaplanował. Stąd na rycinach pojawiają się plamy zbliżone charakterem do akwatinty. Podobnie
jak mistrz z Lejdy dla Norblina praca nad ryciną nie ograniczała się do opracowania płyty miedzianej. Kon-
tynuował ją w czasie drukowania, zostawiając warstwę farby celem uzyskania odbitek tonowych, a także po
wykonaniu odbitek, gdy retuszował egzemplarze swych prac ołówkiem, piórem, pędzelkiem. W ten sposób
nie postępował żaden z niemieckich, ani tym bardziej francuskich rembrandtystów. Wszystko to każe widzieć
Norblina jako peintre-graveur a, który nie tylko obrał sobie za wzór genialnego malarza-rytownika, Rem-
brandta, ale też bezustannie z nim rywalizował.
ENGRAVING ACTIVITY OF JAN PIOTR NORBLIN IN THE BACKGROUND
OF THE 18TH-CENTURY REMBRANDTING GRAPHICS
Summary
The article analyses the prints of Jean-Pierre Norblin de la Gourdaine (1745-1830) in the context of the 18th-century graphie
Rembrandtism. The previous studies paid attention only to their associations with the works of Rembrandt, ignoring the relations
with the contemporary creativity of European engravers, mainly French and German ones.
The engravings by Rembrandt were thoroughly analysed in the 18th-century France and the conclusions were published in
numerous theoretical texts. Edme F. Gersaint published in 1751 the first catalogue devoted solely to Rembrandt's prints. Then
Claude-Henri Watelet in his Rymbranesques (1787) analysed the graphie technique and determined that Rembrandt used etching
combined with a drypoint and burin. Despite thèse observations and professed fascination with the results achieved by the Dutch
master, French graphie artists hardly ever used these combined techniques in their works - instead they stuck to etching. In addition,
they imitated the compositions of Rembrandt's paintings and prints, and unusual compositions in his style were scant. In this ap-
proach there is évident an impact of interprétative graphies which dominated in France at that time and imitated the works of great
masters. It was characterised by technical mastery while forsaking artistic experiments. The situation of German graphie art was
différent, though. There were fewer theoretical texts published than in France, and interprétative graphies was less dominant. The
tradition of peintres-graveurs was cherished sińce many artists used an etching needle eagerly. Many etchings were modelled of the
works by Rembrandt but more individual compositions in his style were also quite numerous. German graphie art was characterised
by fréquent use of a drypoint, often combined with etching. The peintres-graveurs experimented on various stages of plate prépara-
tion as well as during the printing process.
In the background of the French School the graphie activity of Norblin, who ail his youth spent in Paris where he obtained
his artistic éducation, is exceptional. He was, as a matter of fact, an author of several engravings modelled on existing painting and
graphie compositions, but a majority of his œuvre consists of original works referring in a créative way to the tradition of Rembrandt.
They reveal, among other things, deep métamorphoses of iconographie means which allowed him to conceal the affinity between
his own works and Rembrandt's models (as, for example, an engraving Ecce Homo) or depict the historical scènes which had not
been portrayed in visual arts yet {Présentation of the Crown to Premislas). His créative experiments were not limited to the icono-
graphy itself, but encompassed also the technical process of engraving. Norblin was willing to combine etching with a drypoint, and
he also used the techniques giving the effects similar to aquatint. In important stage in his créative process was also printing and
retouching of the prints. A significant role played by experiment and attempts at rivalry with Rembrandt were the features Norblin
shared with German peintres-graveurs whose works he saw in Paris and on his way back to Poland. Like them, he also created
paintings and drawings in the style of Rembrandt. There is no doubt that German art was for Norblin an important source of
inspiration.
Translated by Grażyna Waluga