DOI issue:
Artykuły / Articles
DOI article:Lencznarowicz, Lucyna: Kazimierz Iwanicki i jego kolekcja miniatur
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.47327#0075
Kazimierz Iwanicki i jego kolekcja miniatur
73
do listopada 1912 roku28. Od 1910 roku pełnił w pułku funkcję lekarza sztabowego
(Stabsarzt), na podstawie zdanego pomyślnie dwa lata wcześniej egzaminu przed ko-
misją ministerialną w Wiedniu29.
Podczas prawie trzyletniej bytności w stolicy Austro-Węgier, mając dużo wolnego
czasu, rozwijał swoje zainteresowania historią sztuki. Przede wszystkim zapoznawał się
z bogatymi zbiorami muzeów wiedeńskich, oglądał wystawy, odwiedzał też liczne an-
tykwariaty. W jednym z nich zawarł znajomość i zaprzyjaźnił się z Leo R. Schidlofem,
który uchodził w Wiedniu za najwybitniejszego znawcę miniatur. W swoim słynnym
antykwariacie miał bogate zbiory malarstwa miniaturowego, przykłady wszystkich eu-
ropejskich szkół. Iwanicki notował: „Chodziłem często do Schidlofa i nauczyłem się
znawstwa miniatur od niego, tudzież zamiłowania tych małych, a jednak przepięknych
obrazków”30. Pod wpływem Schidlofa, późniejszego autora czterotomowej pracy La
miniaturę en Europę, stanowiącej do dzisiaj jedną z podstawowych pozycji bibliogra-
ficznych do dziejów malarstwa miniaturowego, Iwanicki sam zaczął kolekcjonować
miniatury. W tym czasie - mimo rozpowszechnienia fotografii, która niejako przejęła
funkcję miniatur i de facto spowodowała zanik tego gatunku sztuki - te małoformato-
we dzieła, cechujące się wielką techniczną precyzją, obdarzone siłą psychologicznego
wyrazu, nadal były modne i stanowiły przedmiot poszukiwań wielu zbieraczy i miło-
śników sztuki. Taka była geneza kolekcji miniatur Kazimierza Iwanickiego. Względy
finansowe nie pozwalały mu nabywać obiektów najwyższej klasy. Ich ceny kształtowały
się bowiem bardzo wysoko i często przewyższały wartość dobrych prac sztalugowych.
Nie bez znaczenia był również fakt, iż w Wiedniu było wielu kolekcjonerów wyłącznie
miniatur.
Iwanicki zgromadził kolekcję 34 prac miniatorskich31, którą po latach podsumował
bardzo skromnie jako „zbiorek klasy średniej”32. Był do niej jednak szczególnie przy-
wiązany i mimo że zbierał również porcelanę, hiality i inne przedmioty, zbiór miniatur
nazywał jedyną swoją kolekcją33. Liczebnie niewielka, stanowiła ona jednak najwięk-
szą część przekazu. Omawiając ją krótko, Iwanicki stwierdzał: „mam w swym zbiorze
miniatury rozmaitych szkół, z tego kilkanaście częściowo przez polskich malarzy ma-
lowanych, a częściowo przez obcych malarzy, ale portretujących już to jakichś Pola-
ków, już to osobistości z historyą Polski związanych”34. W rzeczywistości jego kolekcja
zawiera przede wszystkim dzieła przedstawicieli szkół obcych: wiedeńskiej (11), fran-
28 Ibidem; także CAW, AP 353 Kazimierz Iwanicki: Główna Karta Ewidencyjna, pkt. 23.
29 CAW, AP 353 Kazimierz Iwanicki: Lista personalna z dnia 15 października 1919 roku, pkt. XI, także
Haupt-Grundbuchblatt: Veranderungen.
30 DI MNK, Wspomnienie..., s. 4.
31 Ibidem. Taką liczbę podaje Iwanicki. W umowie ich liczba wynosi 32.
32 Ibidem.
33 Ibidem.
34 Ibidem.
73
do listopada 1912 roku28. Od 1910 roku pełnił w pułku funkcję lekarza sztabowego
(Stabsarzt), na podstawie zdanego pomyślnie dwa lata wcześniej egzaminu przed ko-
misją ministerialną w Wiedniu29.
Podczas prawie trzyletniej bytności w stolicy Austro-Węgier, mając dużo wolnego
czasu, rozwijał swoje zainteresowania historią sztuki. Przede wszystkim zapoznawał się
z bogatymi zbiorami muzeów wiedeńskich, oglądał wystawy, odwiedzał też liczne an-
tykwariaty. W jednym z nich zawarł znajomość i zaprzyjaźnił się z Leo R. Schidlofem,
który uchodził w Wiedniu za najwybitniejszego znawcę miniatur. W swoim słynnym
antykwariacie miał bogate zbiory malarstwa miniaturowego, przykłady wszystkich eu-
ropejskich szkół. Iwanicki notował: „Chodziłem często do Schidlofa i nauczyłem się
znawstwa miniatur od niego, tudzież zamiłowania tych małych, a jednak przepięknych
obrazków”30. Pod wpływem Schidlofa, późniejszego autora czterotomowej pracy La
miniaturę en Europę, stanowiącej do dzisiaj jedną z podstawowych pozycji bibliogra-
ficznych do dziejów malarstwa miniaturowego, Iwanicki sam zaczął kolekcjonować
miniatury. W tym czasie - mimo rozpowszechnienia fotografii, która niejako przejęła
funkcję miniatur i de facto spowodowała zanik tego gatunku sztuki - te małoformato-
we dzieła, cechujące się wielką techniczną precyzją, obdarzone siłą psychologicznego
wyrazu, nadal były modne i stanowiły przedmiot poszukiwań wielu zbieraczy i miło-
śników sztuki. Taka była geneza kolekcji miniatur Kazimierza Iwanickiego. Względy
finansowe nie pozwalały mu nabywać obiektów najwyższej klasy. Ich ceny kształtowały
się bowiem bardzo wysoko i często przewyższały wartość dobrych prac sztalugowych.
Nie bez znaczenia był również fakt, iż w Wiedniu było wielu kolekcjonerów wyłącznie
miniatur.
Iwanicki zgromadził kolekcję 34 prac miniatorskich31, którą po latach podsumował
bardzo skromnie jako „zbiorek klasy średniej”32. Był do niej jednak szczególnie przy-
wiązany i mimo że zbierał również porcelanę, hiality i inne przedmioty, zbiór miniatur
nazywał jedyną swoją kolekcją33. Liczebnie niewielka, stanowiła ona jednak najwięk-
szą część przekazu. Omawiając ją krótko, Iwanicki stwierdzał: „mam w swym zbiorze
miniatury rozmaitych szkół, z tego kilkanaście częściowo przez polskich malarzy ma-
lowanych, a częściowo przez obcych malarzy, ale portretujących już to jakichś Pola-
ków, już to osobistości z historyą Polski związanych”34. W rzeczywistości jego kolekcja
zawiera przede wszystkim dzieła przedstawicieli szkół obcych: wiedeńskiej (11), fran-
28 Ibidem; także CAW, AP 353 Kazimierz Iwanicki: Główna Karta Ewidencyjna, pkt. 23.
29 CAW, AP 353 Kazimierz Iwanicki: Lista personalna z dnia 15 października 1919 roku, pkt. XI, także
Haupt-Grundbuchblatt: Veranderungen.
30 DI MNK, Wspomnienie..., s. 4.
31 Ibidem. Taką liczbę podaje Iwanicki. W umowie ich liczba wynosi 32.
32 Ibidem.
33 Ibidem.
34 Ibidem.