3. Abraham de Verwer. Widok morza z portem w tle, fragment. Muzeum Narodowe w Warszawie
zerwał z pstrym i portretowym ujmowaniem okrętów na morzu. Holenderskie malarstwo
marynistyczne, zapoczątkowane przez H. Vrooma, a kontynuowane przez С. C. Wieringena,
A. Antuma, A. de Verwera miało w pierwszym dwudziestoleciu XVII wieku charakter hi-
storyczny i ilustratorski3. Vrooma i jego następców interesował przede wszystkim okręt,
jemu poświęcili oni całkowitą uwagę, podczas gdy morze było w ich dziełach jedynie dodat-
kiem i tłem. Bitwy morskie tych mistrzów wyróżniały się wysoko położonym horyzontem,
barwnością tonów lokalnych i drobiazgowością szczegółów.
Dopiero z pojawieniem się Jana Porcełlisa malarstwo marynistyczne wkroczyło na nową
drogę. Ale nie tylko marynistyczne. Przełomowe znaczenie Jana Porcełlisa, coraz mocniej
podkreślane w nauce4, rozciąga się również na pejzaż lądowy. Ake Bengtsson5 uważa go
wręcz za twórcę obrazu tonalnego, którego wpływ na artystów następnej generacji: J. van
Goyena, S. de Vliegera, W. van de Velde i J. van Capelle w żadnym wypadku nie powinien
3 Por. J. de Jonghe, Die hollàndische Landschaftsmalerei. Berlin 1905, s. 95—96; także Fred C. Willis,
Die Niederlandische Marinemalerei. Leipzig 1911, s. 1.
4 F. C. Willis, j.w., s. 37; W. von Bodę, Die Meister der hoilândischen und flàmischen Malerschulen.
Leipzig 1951, s. 326; L. Preston, Zee and river painters of the Netherlands in the 17th century. Oxford 1937,
s. 23—24.
5 Studies on the rise of realistic Landscape painting in Holland 1610—1625. Fig. 3 Upsala 1952, s. 70—73.
664
zerwał z pstrym i portretowym ujmowaniem okrętów na morzu. Holenderskie malarstwo
marynistyczne, zapoczątkowane przez H. Vrooma, a kontynuowane przez С. C. Wieringena,
A. Antuma, A. de Verwera miało w pierwszym dwudziestoleciu XVII wieku charakter hi-
storyczny i ilustratorski3. Vrooma i jego następców interesował przede wszystkim okręt,
jemu poświęcili oni całkowitą uwagę, podczas gdy morze było w ich dziełach jedynie dodat-
kiem i tłem. Bitwy morskie tych mistrzów wyróżniały się wysoko położonym horyzontem,
barwnością tonów lokalnych i drobiazgowością szczegółów.
Dopiero z pojawieniem się Jana Porcełlisa malarstwo marynistyczne wkroczyło na nową
drogę. Ale nie tylko marynistyczne. Przełomowe znaczenie Jana Porcełlisa, coraz mocniej
podkreślane w nauce4, rozciąga się również na pejzaż lądowy. Ake Bengtsson5 uważa go
wręcz za twórcę obrazu tonalnego, którego wpływ na artystów następnej generacji: J. van
Goyena, S. de Vliegera, W. van de Velde i J. van Capelle w żadnym wypadku nie powinien
3 Por. J. de Jonghe, Die hollàndische Landschaftsmalerei. Berlin 1905, s. 95—96; także Fred C. Willis,
Die Niederlandische Marinemalerei. Leipzig 1911, s. 1.
4 F. C. Willis, j.w., s. 37; W. von Bodę, Die Meister der hoilândischen und flàmischen Malerschulen.
Leipzig 1951, s. 326; L. Preston, Zee and river painters of the Netherlands in the 17th century. Oxford 1937,
s. 23—24.
5 Studies on the rise of realistic Landscape painting in Holland 1610—1625. Fig. 3 Upsala 1952, s. 70—73.
664