być umniejszany. Reakcja Porcellisa na sztywny schematyzm malarzy morskich poprzed-
niego pokolenia wyraziła się przede wszystkim w przejściu do bardziej wizualnego i atmo-
sferycznego odczucia pejzażu (il. 5)6. Radosna odkrywczość Vrooma, wyrażająca się w ty-
siącach szczegółów, często naiwnie, ale z odwagą podawanych w obrazie, będąca zresztą
wówczas wyrazem nowego, poszukującego stosunku do świata, teraz została zarzucona.
4. Abraham de Verwer. Widok morza z portem w tle, fragment
Porcellisa nie pociąga już tylko okręt, toteż przestaje on teraz uwydatniać się z dawną ostroś-
cią, malarz obserwuje przede wszystkim morze, niebo, które dzięki nisko położonemu hory-
zontowi zaczyna dominować w obrazie, grę fal i ruch chmur. W szeroko i przestrzennie
pojętym pejzażu uzyskuje decydujące znaczenie atmosfera i światło i one teraz kształtują
nowe widzenie przyrody. Wizyjnie pojęta, świetlista przestrzeń staje się wyrazem wzruszenia
odczutego w kontakcie z naturą. Nieobecność w obrazie jakiejkolwiek akcji podkreśla jego
nowy, kontemplacyjny charakter7.
Osoba i twórczość Jana Porcellisa są jeszcze bardzo mało znane8. Wiemy, że był Fła-
6 A. Bengtsson, Studies on the rise..., j. w.
7 J.w.
8 Wiadomości dotyczące tego artysty zawdzięczamy badaniom W. Schmidta (Die niederlândische Maler-
familie der Porcellis. Repertorium fiir Kunstwissenschaft, 1876, s. 68—76), P. Haverkorna van Rijswijk (Jan
Porcellis. Onze Kunst IX, 1906, s. 189—206 i X, 1906, s. 64—74) i A. Brediusa (Johannes Porcellis, zijn
leven, zijn werken. Oud Holland 1905, s. 69—73).
665
niego pokolenia wyraziła się przede wszystkim w przejściu do bardziej wizualnego i atmo-
sferycznego odczucia pejzażu (il. 5)6. Radosna odkrywczość Vrooma, wyrażająca się w ty-
siącach szczegółów, często naiwnie, ale z odwagą podawanych w obrazie, będąca zresztą
wówczas wyrazem nowego, poszukującego stosunku do świata, teraz została zarzucona.
4. Abraham de Verwer. Widok morza z portem w tle, fragment
Porcellisa nie pociąga już tylko okręt, toteż przestaje on teraz uwydatniać się z dawną ostroś-
cią, malarz obserwuje przede wszystkim morze, niebo, które dzięki nisko położonemu hory-
zontowi zaczyna dominować w obrazie, grę fal i ruch chmur. W szeroko i przestrzennie
pojętym pejzażu uzyskuje decydujące znaczenie atmosfera i światło i one teraz kształtują
nowe widzenie przyrody. Wizyjnie pojęta, świetlista przestrzeń staje się wyrazem wzruszenia
odczutego w kontakcie z naturą. Nieobecność w obrazie jakiejkolwiek akcji podkreśla jego
nowy, kontemplacyjny charakter7.
Osoba i twórczość Jana Porcellisa są jeszcze bardzo mało znane8. Wiemy, że był Fła-
6 A. Bengtsson, Studies on the rise..., j. w.
7 J.w.
8 Wiadomości dotyczące tego artysty zawdzięczamy badaniom W. Schmidta (Die niederlândische Maler-
familie der Porcellis. Repertorium fiir Kunstwissenschaft, 1876, s. 68—76), P. Haverkorna van Rijswijk (Jan
Porcellis. Onze Kunst IX, 1906, s. 189—206 i X, 1906, s. 64—74) i A. Brediusa (Johannes Porcellis, zijn
leven, zijn werken. Oud Holland 1905, s. 69—73).
665