DOI Artikel:
Lipińska, Jadwiga; Muzeum Narodowe w Krakowie [Mitarb.]; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: Skarabeusze egipskie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie i Muzeum Narodowego (Zbiory Czartoryskich) w Krakowie: [1]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.17142#0057
nymi, z imionami i tytulaturą królewską (imię króla ma taką samą moc opiekuńczą, jak
imię boga, król jest synem boga Re), następnie napotykamy w tym okresie skarabeusze
mające na spodzie bazy inskrypcję zawierającą życzenia noworoczne, a u schyłku epoki
Średniego Państwa pojawiają się innego rodzaju amulety dla zmarłych. Są one podobne
w kształcie do zwykłych małych skarabeuszy posiadających bazy, są jednak od nich większe
(długość ich wynosi od ok. 5 do 10 cm), a na spodzie bazy znajdują się specjalne inskrypcje
dla zmarłych, jak najczęściej występujący rozdział 30 B Księgi Umarłych, napisany w całości
lub jego fragmenty, czasami inskrypcja ta zawiera Formułę Ofiarną lub inne nietypowe
napisy, jak np. inskrypcja z bazy skarabeusza zrobionego dla byka Mnevisa, czczonego
w Memfis15.
Skarabeusze tego typu noszą nazwę „skarabeuszy sercowych", gdyż kładzione na lewej
piersi zmarłego miały zastępować jego serce na sądzie bogów w Państwie Umarłych. Rozdział
30 B Ks. Um. umieszczony na bazie zawiera inwokację do serca, aby nie stawiało przeszkód
zmarłemu w uzyskamiu przebaczenia na sądzie. Inna wersja mówi, że jest to serce Izydy
dane zmarłemu.
W tym też czasie obok skarabeuszy wchodzą w użycie pokrewne im formy, noszące
ogólną nazwę skaraboidów. Zamiast żuka wyrzeźbione są podobizny rozmaitych zwierząt
oraz znaków symbolicznych; czasami zdarza się wyobrażenie głowy Murzyna. Bazy ich
mają kształt owalny lub zbliżony do prostokąta; na ich spodzie znajdują się inskrypcje i przed-
stawienia analogiczne do tych, które występują na skarabeuszach. Używane są one w tych
C0WR0ID
2. Typy skaraboidów
samych celach co zwykłe skarabeusze. Spośród różnych rodzajów skaraboidów, mających
kształt kota, małpy, żaby, hipopotama i in. zwierząt, oraz wykonanych w formie znaków
symbolicznych, jak np. najczęściej spotykany kształt oka WcTt (oko, które Set wyłupił Horu-
sowi) wyodrębnia się rodzaj nazywany w angielskiej i francuskiej terminologii cowroid. Ma
W. Spiegelberg, A Heart Scarab of the Mnevis Buli, JEA XIV, 1928 r.
44
imię boga, król jest synem boga Re), następnie napotykamy w tym okresie skarabeusze
mające na spodzie bazy inskrypcję zawierającą życzenia noworoczne, a u schyłku epoki
Średniego Państwa pojawiają się innego rodzaju amulety dla zmarłych. Są one podobne
w kształcie do zwykłych małych skarabeuszy posiadających bazy, są jednak od nich większe
(długość ich wynosi od ok. 5 do 10 cm), a na spodzie bazy znajdują się specjalne inskrypcje
dla zmarłych, jak najczęściej występujący rozdział 30 B Księgi Umarłych, napisany w całości
lub jego fragmenty, czasami inskrypcja ta zawiera Formułę Ofiarną lub inne nietypowe
napisy, jak np. inskrypcja z bazy skarabeusza zrobionego dla byka Mnevisa, czczonego
w Memfis15.
Skarabeusze tego typu noszą nazwę „skarabeuszy sercowych", gdyż kładzione na lewej
piersi zmarłego miały zastępować jego serce na sądzie bogów w Państwie Umarłych. Rozdział
30 B Ks. Um. umieszczony na bazie zawiera inwokację do serca, aby nie stawiało przeszkód
zmarłemu w uzyskamiu przebaczenia na sądzie. Inna wersja mówi, że jest to serce Izydy
dane zmarłemu.
W tym też czasie obok skarabeuszy wchodzą w użycie pokrewne im formy, noszące
ogólną nazwę skaraboidów. Zamiast żuka wyrzeźbione są podobizny rozmaitych zwierząt
oraz znaków symbolicznych; czasami zdarza się wyobrażenie głowy Murzyna. Bazy ich
mają kształt owalny lub zbliżony do prostokąta; na ich spodzie znajdują się inskrypcje i przed-
stawienia analogiczne do tych, które występują na skarabeuszach. Używane są one w tych
C0WR0ID
2. Typy skaraboidów
samych celach co zwykłe skarabeusze. Spośród różnych rodzajów skaraboidów, mających
kształt kota, małpy, żaby, hipopotama i in. zwierząt, oraz wykonanych w formie znaków
symbolicznych, jak np. najczęściej spotykany kształt oka WcTt (oko, które Set wyłupił Horu-
sowi) wyodrębnia się rodzaj nazywany w angielskiej i francuskiej terminologii cowroid. Ma
W. Spiegelberg, A Heart Scarab of the Mnevis Buli, JEA XIV, 1928 r.
44