DOI Artikel:
Żygulski, Zdzisław: Dzieje zbiorów puławskich (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.24582#0061
przybyła na manewry wojskowe pod Gołąbem, wieńczyła żołnierzy kwia-
tami, przybrana w strój markietanki ukazywała się w obozie, gdzie śpie-
wano ułożoną przez nią pieśń Hej, hej
rycerze. Z inicjatywy Czartoryskiej
Kniaźnin napisał wówczas sztukę tea-
tralną zatytułowaną Matka Spartanka;
w roli matki wysyłającej synów na pole
chwały występowała sama Izabela. Kon-
federacja targowicka i przystąpienie do
niej króla, zdrada ks. wirtemberskiego,
zięcia Izabeli, i klęska w wojnie z Rosją
wstrząsnęły Puławami, lecz nie załamały
patriotycznej walki. Ze szczególną tro-
skliwością zaopiekowano się jednym
z bohaterów wojny — Tadeuszem Koś-
ciuszką, tym bardziej, że od dawna zwią-
zany był on z Czartoryskimi, jako wy-
chowaniec Szkoły Rycerskiej. Wziąwszy
dymisję z wojska, Kościuszko przez czas
jakiś mieszkał w pałacu Błękitnym w Warszawie, potem na zaproszenie Iza-
beli Czartoryskiej przeniósł się do Sieniawy. Odwiedził następnie Lwów,
gdzie go witano z największym entuzjazmem. Znaczny udział Izabeli Czar-
toryskiej w akcji przygotowania insurekcji
jest najzupełniej pewny. Przypuszczać też
należy, że Izabela ofiarowała na cele po-
wstania poważne kwoty pieniężne. W od-
wet za to Katarzyna II nakazała potem spu-
stoszyć Puławy i skonfiskować podolskie,
wołyńskie i litewskie dobra Czartoryskich.
Upadek insurekcji był więc zarazem klęską
Puław, ale tylko chwilową. Tragiczne wy-
padki historyczne stały się dla Czartory-
skiej gwałtowną podnietą dla realizacji
zamysłu, który nurtował ją od lat. W roku
1794 powróciła ona do zniszczonych Pu-
ław, aby wznieść tam ojczyźnie na chwałę,
obcym dla pouczenia, wrogom dla prze-
22. Chorągiew gwardii koronnej strogi Świątynię Sybilli. I od razu Sybilla
z w. XVIII. stała się jednym z najpierwszych i naj-
płomienniejszych miejsc kultu Kościu-
szki. Izabela zdołała bowiem zebrać znaczny i cenny zespół pamiątek
związanych z Naczelnikiem i z insurekcją. Jedną z takich pamiątek była
21. Chorągiew województwa kujaw-
skiego z w. XVI.
55
tami, przybrana w strój markietanki ukazywała się w obozie, gdzie śpie-
wano ułożoną przez nią pieśń Hej, hej
rycerze. Z inicjatywy Czartoryskiej
Kniaźnin napisał wówczas sztukę tea-
tralną zatytułowaną Matka Spartanka;
w roli matki wysyłającej synów na pole
chwały występowała sama Izabela. Kon-
federacja targowicka i przystąpienie do
niej króla, zdrada ks. wirtemberskiego,
zięcia Izabeli, i klęska w wojnie z Rosją
wstrząsnęły Puławami, lecz nie załamały
patriotycznej walki. Ze szczególną tro-
skliwością zaopiekowano się jednym
z bohaterów wojny — Tadeuszem Koś-
ciuszką, tym bardziej, że od dawna zwią-
zany był on z Czartoryskimi, jako wy-
chowaniec Szkoły Rycerskiej. Wziąwszy
dymisję z wojska, Kościuszko przez czas
jakiś mieszkał w pałacu Błękitnym w Warszawie, potem na zaproszenie Iza-
beli Czartoryskiej przeniósł się do Sieniawy. Odwiedził następnie Lwów,
gdzie go witano z największym entuzjazmem. Znaczny udział Izabeli Czar-
toryskiej w akcji przygotowania insurekcji
jest najzupełniej pewny. Przypuszczać też
należy, że Izabela ofiarowała na cele po-
wstania poważne kwoty pieniężne. W od-
wet za to Katarzyna II nakazała potem spu-
stoszyć Puławy i skonfiskować podolskie,
wołyńskie i litewskie dobra Czartoryskich.
Upadek insurekcji był więc zarazem klęską
Puław, ale tylko chwilową. Tragiczne wy-
padki historyczne stały się dla Czartory-
skiej gwałtowną podnietą dla realizacji
zamysłu, który nurtował ją od lat. W roku
1794 powróciła ona do zniszczonych Pu-
ław, aby wznieść tam ojczyźnie na chwałę,
obcym dla pouczenia, wrogom dla prze-
22. Chorągiew gwardii koronnej strogi Świątynię Sybilli. I od razu Sybilla
z w. XVIII. stała się jednym z najpierwszych i naj-
płomienniejszych miejsc kultu Kościu-
szki. Izabela zdołała bowiem zebrać znaczny i cenny zespół pamiątek
związanych z Naczelnikiem i z insurekcją. Jedną z takich pamiątek była
21. Chorągiew województwa kujaw-
skiego z w. XVI.
55