DOI Artikel:
Żygulski, Zdzisław: Dzieje zbiorów puławskich (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.24582#0083
Obok sarkofagowych reli-
kwiarzy ustawione były na
wspomnianych szafach pom-
niki niektórych sławnych Po-
laków, pamiątkowe szkatułki,
czary i puchary, a nawet i inne
przedmioty, których obecność
na tym miejsccu w pewnym
stopniu zakłócała czytelność
ekspozycji i wynikała, jak się
zdaje, z niedostatku prze-
strzeni wystawowej wobec
wielkiego bogactwa zbioru.
Katalogi puławskie wymie-
niają m. i. „posąg brązowy
wyobrażający w całej figu-
rze Tadeusza Kościuszko; na postumencie pozłacanym brązowym, pod
którym drugi postument czarny z napisem: Tadeusz Kościuszko”, „po-
mnik Ignacego Potockiego z marmuru białego, z napisem: VIXIT PA-
TRIAE CIVIBUSQ UTILIS, NEMINI OBNOXIUS; w spodzie złożona
gwiazda orderu z napisem PRO FIDE, REGE et LEGE, w futerale skórza-
nym czerwonym; lornetka w osadzie rogowej i kalendarzyk z roku 1797,
którego używał w niewoli”, „popiersie gipsowe Stanisława Mokronow-
skiego z napisem: BEZ TRWOGI I BEZ SKAZY”, „popiersie Michała księ-
cia Czartoryskiego, kanclerza litewskiego, z kości słoniowej, na postumen-
alegoryczne postacie, wojownik, sława (?), niewiasta opłakująca, młodzieniec przy
ofiarnym ołtarzu, wszystko to wśród rózeg liktorskich i płonących pochodni. Na po-
stumencie z zielonego marmuru ozdobniki w formie brązowych amfor. — Istnieje
również dowód autentyczności tych relikwii: „Janie Oświecona Mościa Księżno Do-
brodziejko! Pobłogosławił Bóg patriotycznemu żądaniu J. O. W. Ks. Mści Dobro-
dziejki, gdy dozwolił mi znaleźć po wielu usiłowaniach w środku kościoła katedral-
nego płockiego, na wnijściu do chóru kanonicznego, grób murowany na trzy łokcie
głęboko pod posadzką, w którym biskup Noskowski, żyjący za panowania Zygmunta
Augusta, złożył kości królów Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, prze-
niósłszy je z miejsca, gdzie pierwiastkowo w roku 1140 od biskupa Aleksandra zło-
żone były. — Sklepienie grobu zniszczone zostało w czasie przedsięwziętej za biskupa
księcia Poniatowskiego reparacji kościoła i sam grób ziemią z gruzem napełniony,
wśród których znalazła się skrzynia drewniana okuta, w środku żywicą wylana i ma-
terią, jak się zdaje, lamową złotą wybita. Na drobne kawałki rozleciała się skrzynia,
skoro ruszona została, uratowane z niej szczątki mam honor w ofierze przesłać J. O.
W. Ks. Mości Dobrodziejce wraz z czepcem, którym jedna z głów pokryta była. Żad-
nego innego zabytku z broni lub ozdoby ciała nie dokopaliśmy się i zapewne z nich
przy przenoszeniu odarte zostały. ... Z Warszawy, d. 10 sierpnia 1828 ... Ks. Praż-
mowski”. Bibl. Czart., rkps XVII/3131, teka 1, dokument 8/8.
36. Sarkofag z relikwiami Jana Kochanow-
skiego.
77
kwiarzy ustawione były na
wspomnianych szafach pom-
niki niektórych sławnych Po-
laków, pamiątkowe szkatułki,
czary i puchary, a nawet i inne
przedmioty, których obecność
na tym miejsccu w pewnym
stopniu zakłócała czytelność
ekspozycji i wynikała, jak się
zdaje, z niedostatku prze-
strzeni wystawowej wobec
wielkiego bogactwa zbioru.
Katalogi puławskie wymie-
niają m. i. „posąg brązowy
wyobrażający w całej figu-
rze Tadeusza Kościuszko; na postumencie pozłacanym brązowym, pod
którym drugi postument czarny z napisem: Tadeusz Kościuszko”, „po-
mnik Ignacego Potockiego z marmuru białego, z napisem: VIXIT PA-
TRIAE CIVIBUSQ UTILIS, NEMINI OBNOXIUS; w spodzie złożona
gwiazda orderu z napisem PRO FIDE, REGE et LEGE, w futerale skórza-
nym czerwonym; lornetka w osadzie rogowej i kalendarzyk z roku 1797,
którego używał w niewoli”, „popiersie gipsowe Stanisława Mokronow-
skiego z napisem: BEZ TRWOGI I BEZ SKAZY”, „popiersie Michała księ-
cia Czartoryskiego, kanclerza litewskiego, z kości słoniowej, na postumen-
alegoryczne postacie, wojownik, sława (?), niewiasta opłakująca, młodzieniec przy
ofiarnym ołtarzu, wszystko to wśród rózeg liktorskich i płonących pochodni. Na po-
stumencie z zielonego marmuru ozdobniki w formie brązowych amfor. — Istnieje
również dowód autentyczności tych relikwii: „Janie Oświecona Mościa Księżno Do-
brodziejko! Pobłogosławił Bóg patriotycznemu żądaniu J. O. W. Ks. Mści Dobro-
dziejki, gdy dozwolił mi znaleźć po wielu usiłowaniach w środku kościoła katedral-
nego płockiego, na wnijściu do chóru kanonicznego, grób murowany na trzy łokcie
głęboko pod posadzką, w którym biskup Noskowski, żyjący za panowania Zygmunta
Augusta, złożył kości królów Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, prze-
niósłszy je z miejsca, gdzie pierwiastkowo w roku 1140 od biskupa Aleksandra zło-
żone były. — Sklepienie grobu zniszczone zostało w czasie przedsięwziętej za biskupa
księcia Poniatowskiego reparacji kościoła i sam grób ziemią z gruzem napełniony,
wśród których znalazła się skrzynia drewniana okuta, w środku żywicą wylana i ma-
terią, jak się zdaje, lamową złotą wybita. Na drobne kawałki rozleciała się skrzynia,
skoro ruszona została, uratowane z niej szczątki mam honor w ofierze przesłać J. O.
W. Ks. Mości Dobrodziejce wraz z czepcem, którym jedna z głów pokryta była. Żad-
nego innego zabytku z broni lub ozdoby ciała nie dokopaliśmy się i zapewne z nich
przy przenoszeniu odarte zostały. ... Z Warszawy, d. 10 sierpnia 1828 ... Ks. Praż-
mowski”. Bibl. Czart., rkps XVII/3131, teka 1, dokument 8/8.
36. Sarkofag z relikwiami Jana Kochanow-
skiego.
77