DOI article:
Żygulski, Zdzisław: Dzieje zbiorów puławskich (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.24582#0089
łożony napis CICHA JAŁMUŻNA UŚMIERZA GNIEW BOSKI” (gdzie po
zwiedzeniu muzeum składano ofiary) (ryc. 39), oraz lampa brązowa. Pod sto-
łem umieszczono,,bęben Maksymiliana,arcyksięcia austriackiego”.Na środku
zaś Świątyni, w posadzce, widniała „tarcza brązowa, na której JANINA
czyli herb Jana III”. — W ten sposób przedstawiała się wystawa w głów-
nej sali Świątyni Sybilli.
d. Urządzenie krypty
Dolna sala świątyni urządzona została kilka lat później niż górna. Nie-
mniej koncepcja rozwiązania wnętrza krypty skrystalizowała się dosyć
wcześnie. Krypta miała być również panteonem sławnych Polaków, i to
w formie jeszcze bardziej monumentalnej, uproszczonej do zasadniczych
elementów, takich jak symboliczny marmurowy obelisk i szereg tarcz trofe-
alnych, specjalnie zaprojekto-
wanych. Szkic pomysłu przed-
stawiła Izabela w następują-
cych słowach: „W Świątyni
Pamięci na górze są złożone
różne pamiątki polskie, jako
to broń, szable, łańcuchy,
kubki, szaty, pierścienie, listy,
manuskrypta etc.; są także
grobowce czyli sarkofagi mar-
murowe ze zwłokami różnych
wielkich ludzi. Ten Kościół
czyli Przybytek stoi na wiel-
kim i wysokim sklepieniu,
w pośrodku którego jest
jak [by] sala okrągła z dzie-
sięciu słupami. W tej spodniej, sklepionej sali będzie duży grobowiec
z czarnego marmuru z tym napisem MĘŻNYM POLAKOM. Na każdym
zaś słupie ma być tarcza brązowa z herbem i nazwiskiem jednego z wiel-
kich ludzi, którzy tam mają być umieszczeni, nad tarczą [zaś] tablica mar-
murowa z wypisem ich czynów. Te tarcze są mi obiecane od familii tych,
których chcę tam umieścić...” 134. W toku realizacji pierwotny ten plan
uległ charakterystycznej przemianie. Pod naporem historycznych wypad-
ków przeistoczył się obraz puławskiego panteonu: już nie tylko „familie’
magnackie miały być uhonorowane w krypcie. Obelisk poświęcono ks.
Józefowi, a obok tarcz z nazwiskami dawnych hetmanów pojawiły się tar-
cze ku czci Kościuszki, ku chwale Legionów i Wojska Polskiego.
39. Szkatuła na ofiary ze Świątyni Sybilli.
134 Muzeum Narodowe w Krakowie, dział rękopisów, sygn. 840/15.
6*
83
zwiedzeniu muzeum składano ofiary) (ryc. 39), oraz lampa brązowa. Pod sto-
łem umieszczono,,bęben Maksymiliana,arcyksięcia austriackiego”.Na środku
zaś Świątyni, w posadzce, widniała „tarcza brązowa, na której JANINA
czyli herb Jana III”. — W ten sposób przedstawiała się wystawa w głów-
nej sali Świątyni Sybilli.
d. Urządzenie krypty
Dolna sala świątyni urządzona została kilka lat później niż górna. Nie-
mniej koncepcja rozwiązania wnętrza krypty skrystalizowała się dosyć
wcześnie. Krypta miała być również panteonem sławnych Polaków, i to
w formie jeszcze bardziej monumentalnej, uproszczonej do zasadniczych
elementów, takich jak symboliczny marmurowy obelisk i szereg tarcz trofe-
alnych, specjalnie zaprojekto-
wanych. Szkic pomysłu przed-
stawiła Izabela w następują-
cych słowach: „W Świątyni
Pamięci na górze są złożone
różne pamiątki polskie, jako
to broń, szable, łańcuchy,
kubki, szaty, pierścienie, listy,
manuskrypta etc.; są także
grobowce czyli sarkofagi mar-
murowe ze zwłokami różnych
wielkich ludzi. Ten Kościół
czyli Przybytek stoi na wiel-
kim i wysokim sklepieniu,
w pośrodku którego jest
jak [by] sala okrągła z dzie-
sięciu słupami. W tej spodniej, sklepionej sali będzie duży grobowiec
z czarnego marmuru z tym napisem MĘŻNYM POLAKOM. Na każdym
zaś słupie ma być tarcza brązowa z herbem i nazwiskiem jednego z wiel-
kich ludzi, którzy tam mają być umieszczeni, nad tarczą [zaś] tablica mar-
murowa z wypisem ich czynów. Te tarcze są mi obiecane od familii tych,
których chcę tam umieścić...” 134. W toku realizacji pierwotny ten plan
uległ charakterystycznej przemianie. Pod naporem historycznych wypad-
ków przeistoczył się obraz puławskiego panteonu: już nie tylko „familie’
magnackie miały być uhonorowane w krypcie. Obelisk poświęcono ks.
Józefowi, a obok tarcz z nazwiskami dawnych hetmanów pojawiły się tar-
cze ku czci Kościuszki, ku chwale Legionów i Wojska Polskiego.
39. Szkatuła na ofiary ze Świątyni Sybilli.
134 Muzeum Narodowe w Krakowie, dział rękopisów, sygn. 840/15.
6*
83