DOI article:
Żygulski, Zdzisław: Dzieje zbiorów puławskich (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.24582#0120
to pierwsze na świecie muzeum starożyt-
ności średniowiecznych. Rehabilitacja śre-
dniowiecza jako prądu kulturalnego i arty-
stycznego należała do programu roman-
tycznego, który skrystalizował się najwcze-
śniej na Wyspach Brytyjskich. Na terenie
Francji ideę tę w praktyce muzealnej re-
alizował właśnie Lenoir, nie bez sprzeci-
wów wielu swych kolegów, którzy, zapa-
trzeni w piękno antyku, w klasycznej este-
tyce i formie artystycznej szukali pożywki
dla sztuki „rewolucyjnej”, odrzucając go-
tyk jako styl barbarzyński i zacofany.
Otwarte w roku 1800 dla publiczności Mu-
zeum Pomników Francuskich składało się
zasadniczo z dwóch części. W salach wy-
stawiono zabytki, średniowieczną rzeźbę,
obrazy i witraże, ułożone chronologicznie,
począwszy od epoki celtyckiej poprzez
sztukę merowińską, karolińską i dynastii
francuskich, natomiast w ogrodzie nazwa-
nym Elysium ustawiono mauzolea i sarko-
fagi. Wśród cyprysów i pinii stanął pomnik
Heloizy i Abelarda, zawierający relikwie
tej słynnej pary kochanków, przeniesione
z klasztoru le Paraclet w Nogent-sur-Seine.
W specjalnie wykonanych sarkofagach spo-
częły prochy królów francuskich, Ludwika XII, Franciszka I i Henryka II,
a także prochy Kartezjusza, Moliera, Lafontaina, Boileau i Turenne’a.
W okresie pierwszego cesarstwa Muzeum Pomników Francuskich włączone
zostało administracyjnie do Muzeum Napoleona, którego wszechwładnym
dyrektorem był baron Vivant-Denon.
Muzeum Pomników Francuskich, aczkolwiek rozproszyło się wkrótce
po roku 1816, gdy większość okazów wróciła na swoje dawne miejsca, prze-
cież odegrało dużą rolę w dziejach muzealnictwa. Było zwiastunem ro-
mantyzmu we Francji, rehabilitowało pogardzaną do tego czasu rodzimą
sztukę gotycką, uczyło wiary w geniusz artystyczny rasy francuskiej.
Trwałym dokumentem tego dzieła był opublikowany przez Lenoira ob-
szerny katalog rozumowany zbiorów, którego pierwszy tom ukazał się już
w roku 18 0 0 167. Praca Lenoira była nie tylko katalogiem; dała ona auto-
167 Wydawnictwo to nosiło tytuł: Musee des Monuments Franęais ou description
historiąue et chronologiąue des statues en marble et en bronze, bas reliefs et tom-
54. Kryształowa manierka my-
śliwska po Franciszku I, królu
Francji.
114
ności średniowiecznych. Rehabilitacja śre-
dniowiecza jako prądu kulturalnego i arty-
stycznego należała do programu roman-
tycznego, który skrystalizował się najwcze-
śniej na Wyspach Brytyjskich. Na terenie
Francji ideę tę w praktyce muzealnej re-
alizował właśnie Lenoir, nie bez sprzeci-
wów wielu swych kolegów, którzy, zapa-
trzeni w piękno antyku, w klasycznej este-
tyce i formie artystycznej szukali pożywki
dla sztuki „rewolucyjnej”, odrzucając go-
tyk jako styl barbarzyński i zacofany.
Otwarte w roku 1800 dla publiczności Mu-
zeum Pomników Francuskich składało się
zasadniczo z dwóch części. W salach wy-
stawiono zabytki, średniowieczną rzeźbę,
obrazy i witraże, ułożone chronologicznie,
począwszy od epoki celtyckiej poprzez
sztukę merowińską, karolińską i dynastii
francuskich, natomiast w ogrodzie nazwa-
nym Elysium ustawiono mauzolea i sarko-
fagi. Wśród cyprysów i pinii stanął pomnik
Heloizy i Abelarda, zawierający relikwie
tej słynnej pary kochanków, przeniesione
z klasztoru le Paraclet w Nogent-sur-Seine.
W specjalnie wykonanych sarkofagach spo-
częły prochy królów francuskich, Ludwika XII, Franciszka I i Henryka II,
a także prochy Kartezjusza, Moliera, Lafontaina, Boileau i Turenne’a.
W okresie pierwszego cesarstwa Muzeum Pomników Francuskich włączone
zostało administracyjnie do Muzeum Napoleona, którego wszechwładnym
dyrektorem był baron Vivant-Denon.
Muzeum Pomników Francuskich, aczkolwiek rozproszyło się wkrótce
po roku 1816, gdy większość okazów wróciła na swoje dawne miejsca, prze-
cież odegrało dużą rolę w dziejach muzealnictwa. Było zwiastunem ro-
mantyzmu we Francji, rehabilitowało pogardzaną do tego czasu rodzimą
sztukę gotycką, uczyło wiary w geniusz artystyczny rasy francuskiej.
Trwałym dokumentem tego dzieła był opublikowany przez Lenoira ob-
szerny katalog rozumowany zbiorów, którego pierwszy tom ukazał się już
w roku 18 0 0 167. Praca Lenoira była nie tylko katalogiem; dała ona auto-
167 Wydawnictwo to nosiło tytuł: Musee des Monuments Franęais ou description
historiąue et chronologiąue des statues en marble et en bronze, bas reliefs et tom-
54. Kryształowa manierka my-
śliwska po Franciszku I, królu
Francji.
114