DOI Artikel:
Śliwa, Joachim: Egiskie figurki brązowe w Muzeum Narodowym w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0030
Proces produkcji figurek brązowych był dość skomplikowany, pozwa-
lał jednak ludziom o dość miernych nawet zdolnościach artystycznych,
rzemieślnikom, rozwijać masową produkcję popularnych przedstawień
bóstw. Niesłychana wprost jednolitość wytworów była prawdopodobnie
wynikiem przypisania mistrza i jego pomocników do miejsca pracy* 11 12.
Przypuszczalnie warsztaty lokalne posiadały wyłączność produkcji wize-
runków rodzimych bóstw i pilnie strzegły swych tajemnic. Dopiero po
upływie pewnego okresu czasu figurki lub pewne ich cechy rozpowszech-
nione przez pielgrzymów mogły być naśladowane w pracowniach innych
okolic. Jest możliwe, że warsztaty odlewnicze wraz z rzemieślnikami znaj-
dowały się pod bezpośrednim zarządem świątyni, której kapłani decydo-
wali o produkcji i ewentualnie wprowadzali nowe typy i warianty figu-
rek zależnie od zapotrzebowania.
Rzemieślnicy pracujący w brązie przejawiali pewną samodzielność,
będącą głównie rezultatem właściwości materiału i sposobu produkcji.
Proporcje figurek ludzkich były często smuklejsze, kompozycja bardziej
przejrzysta, śmielsze i naturalniejsze gesty oraz układy rąk, niż można
to zauważyć w posągach kamiennych. Bardzo rzadko występuje filar
z tyłu postaci, tak charakterystyczny dla kamiennej rzeźby egipskiej.
Nie przyjęły się również w tych wyrobach pewne typy rzeźb, bardzo po-
pularne w Epoce Późnej — tzw. posągi kubiczne. Szczególny gatunek
stanowią traktowane z wielką swobodą i znajomością natury figurki
zwierząt.
Ogromna popularność figurek brązowych była wynikiem roli, jaką
spełniały w egipskich kultach. Dla zjednania łaski i opieki bóstwa skła-
dano w świątyni lub sanktuarium jego wizerunek w postaci figurki brą-
zowej, często opatrzonej odpowiednią inskrypcją. O dużej popularności
tych posążków może świadczyć fakt, że w słynnej cachette w Karnaku
znaleziono ich około 10.000 12. Ponadto stanowiły ozdobne części znaków
noszonych w czasie procesji, kadzielnic, atrybutów bóstw, insygnia ka-
płanów, części instrumentów muzycznych, ozdoby barek słonecznych i na-
csów (często wykonywano również w brązie ich miniatury). Brązowe
figurki bóstw stawiano także w domach prywatnych, niektóre, opatrzone
kółeczkami, mimo stosunkowo dużych nawet rozmiarów używane były
w charakterze amuletów. Również w celach apotropaicznych ozdabiały
sprzęty, broń, narzędzia i przybory toaletowe.
P. Reutersward, Studien zur Polychromie der Plastik, I — Agypten, Stockholm
1958, s. 64. Podkład gipsowy występuje również pod złoceniem zabytku nr 7.
11 Roeder, Agyptische Bronzefiguren, o.c., § 692 b, s. 515.
12 G. Steindorff, Catalogue oj the Egyptian Sculpture in the Walters Art
Gallery, Baltimore 1946, s. 100.
24
lał jednak ludziom o dość miernych nawet zdolnościach artystycznych,
rzemieślnikom, rozwijać masową produkcję popularnych przedstawień
bóstw. Niesłychana wprost jednolitość wytworów była prawdopodobnie
wynikiem przypisania mistrza i jego pomocników do miejsca pracy* 11 12.
Przypuszczalnie warsztaty lokalne posiadały wyłączność produkcji wize-
runków rodzimych bóstw i pilnie strzegły swych tajemnic. Dopiero po
upływie pewnego okresu czasu figurki lub pewne ich cechy rozpowszech-
nione przez pielgrzymów mogły być naśladowane w pracowniach innych
okolic. Jest możliwe, że warsztaty odlewnicze wraz z rzemieślnikami znaj-
dowały się pod bezpośrednim zarządem świątyni, której kapłani decydo-
wali o produkcji i ewentualnie wprowadzali nowe typy i warianty figu-
rek zależnie od zapotrzebowania.
Rzemieślnicy pracujący w brązie przejawiali pewną samodzielność,
będącą głównie rezultatem właściwości materiału i sposobu produkcji.
Proporcje figurek ludzkich były często smuklejsze, kompozycja bardziej
przejrzysta, śmielsze i naturalniejsze gesty oraz układy rąk, niż można
to zauważyć w posągach kamiennych. Bardzo rzadko występuje filar
z tyłu postaci, tak charakterystyczny dla kamiennej rzeźby egipskiej.
Nie przyjęły się również w tych wyrobach pewne typy rzeźb, bardzo po-
pularne w Epoce Późnej — tzw. posągi kubiczne. Szczególny gatunek
stanowią traktowane z wielką swobodą i znajomością natury figurki
zwierząt.
Ogromna popularność figurek brązowych była wynikiem roli, jaką
spełniały w egipskich kultach. Dla zjednania łaski i opieki bóstwa skła-
dano w świątyni lub sanktuarium jego wizerunek w postaci figurki brą-
zowej, często opatrzonej odpowiednią inskrypcją. O dużej popularności
tych posążków może świadczyć fakt, że w słynnej cachette w Karnaku
znaleziono ich około 10.000 12. Ponadto stanowiły ozdobne części znaków
noszonych w czasie procesji, kadzielnic, atrybutów bóstw, insygnia ka-
płanów, części instrumentów muzycznych, ozdoby barek słonecznych i na-
csów (często wykonywano również w brązie ich miniatury). Brązowe
figurki bóstw stawiano także w domach prywatnych, niektóre, opatrzone
kółeczkami, mimo stosunkowo dużych nawet rozmiarów używane były
w charakterze amuletów. Również w celach apotropaicznych ozdabiały
sprzęty, broń, narzędzia i przybory toaletowe.
P. Reutersward, Studien zur Polychromie der Plastik, I — Agypten, Stockholm
1958, s. 64. Podkład gipsowy występuje również pod złoceniem zabytku nr 7.
11 Roeder, Agyptische Bronzefiguren, o.c., § 692 b, s. 515.
12 G. Steindorff, Catalogue oj the Egyptian Sculpture in the Walters Art
Gallery, Baltimore 1946, s. 100.
24