DOI article:
Kapera, Zdzisław Jan: Terakotowy model barki morskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0045
Zdzisław J. Kapera
TERAKOTOWY MODEL BARKI MORSKIEJ
W Zbiorach Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie prze-
chowywane są dwa interesujące cypryjskie obiekty terakotowe. Są to
modele statków: barki morskiej i okrętu wojennego h Rzadkość tego typu
zabytków każe zwrócić na nie baczną uwagę. W tej rozprawie zostanie
omówiona barka handlowa 1 2 * * * * * * (fig. 47, 48 i 49).
Kadłub barki jest krótki, pękaty, o cienkich, wysoko uniesionych bur-
tach. Dno niemal płaskie w części środkowej. Dziobnica wygięta pół-
lukiem, mała, cienka, u szczytu prawie pionowa. Rufa wygięta w taki
sam łuk, o szczycie wyraźnie zagiętym do wnętrza statku. Stępka w par-
tii środkowej kadłuba nie jest wyodrębniona. Prawą burtę zdobią trzy
poziome pasy, z których zewnętrzne są czarne, a środkowy, w połowie
wysokości burty, brązowoczerwony. Maksymalna szerokość pasów wy-
nosi odpowiednio (od góry) 6, 5 i 3 mm. Po przeciwnej stronie barki za-
chowały się jedynie ślady analogicznej dekoracji.
Model barki lepiony był w ręku. Widoczne są ślady ściskania brzegów
1 Są to obiekty dotychczas nie publikowane. Zajmowała się nimi w latach 40-tych
i z początkiem lat 50-tych bieżącego stulecia Mieczysława S. Ruxer, por. M. S. R u-
x e r, Terakoty greckie i etruskie w Zbiorach Czartoryskich w Krakowie, Kraków
1955 (maszynopis), nr katalogu 1 i 2, tabl. I. 1 i I. 2. Por. także Z. Kapera, Te-
rakotowa flota Kinyrasa (Filomata nr 196, styczeń 1966, s. 198 n, fig. 2, 3) i auto-
referat: Die Terrakottaflotte des Kinyras (BClOr 14, 1969, szp. 45—46). — Tenże,
Zabytki cypryjskie w muzeach polskich (Filomata nr 191, październik 1965, s. 62)
i autoreferat: Kyprische Altertiimer in polnischen Museen (BClOr 14, 1969, szp. 45).
2 Nr inw. MNK XI-1236. Długość 16,7 cm, szerokość 6,2 cm, wysokość dziobu
6,7 cm, rufy 7,2 cm. Sklejona z dwóch części. Pęknięcie biegnie od lewej strony
dziobnicy ku środkowi prawej burty. Glina jasnobrunatna z domieszką białego tłucz-
nia. W inwentarzu brak jakiejkolwiek wzmianki co do pochodzenia zabytku. M. S.
Ruxer podała w katalogu terakot, że obiekt pochodzi z daru księcia Władysława Czar-
toryskiego i że dotarł on z Paryża do Muzeum w czerwcu 1893 roku wespół z dru-
gim modelem. Informacji tej nie udało się zweryfikować.
39
TERAKOTOWY MODEL BARKI MORSKIEJ
W Zbiorach Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie prze-
chowywane są dwa interesujące cypryjskie obiekty terakotowe. Są to
modele statków: barki morskiej i okrętu wojennego h Rzadkość tego typu
zabytków każe zwrócić na nie baczną uwagę. W tej rozprawie zostanie
omówiona barka handlowa 1 2 * * * * * * (fig. 47, 48 i 49).
Kadłub barki jest krótki, pękaty, o cienkich, wysoko uniesionych bur-
tach. Dno niemal płaskie w części środkowej. Dziobnica wygięta pół-
lukiem, mała, cienka, u szczytu prawie pionowa. Rufa wygięta w taki
sam łuk, o szczycie wyraźnie zagiętym do wnętrza statku. Stępka w par-
tii środkowej kadłuba nie jest wyodrębniona. Prawą burtę zdobią trzy
poziome pasy, z których zewnętrzne są czarne, a środkowy, w połowie
wysokości burty, brązowoczerwony. Maksymalna szerokość pasów wy-
nosi odpowiednio (od góry) 6, 5 i 3 mm. Po przeciwnej stronie barki za-
chowały się jedynie ślady analogicznej dekoracji.
Model barki lepiony był w ręku. Widoczne są ślady ściskania brzegów
1 Są to obiekty dotychczas nie publikowane. Zajmowała się nimi w latach 40-tych
i z początkiem lat 50-tych bieżącego stulecia Mieczysława S. Ruxer, por. M. S. R u-
x e r, Terakoty greckie i etruskie w Zbiorach Czartoryskich w Krakowie, Kraków
1955 (maszynopis), nr katalogu 1 i 2, tabl. I. 1 i I. 2. Por. także Z. Kapera, Te-
rakotowa flota Kinyrasa (Filomata nr 196, styczeń 1966, s. 198 n, fig. 2, 3) i auto-
referat: Die Terrakottaflotte des Kinyras (BClOr 14, 1969, szp. 45—46). — Tenże,
Zabytki cypryjskie w muzeach polskich (Filomata nr 191, październik 1965, s. 62)
i autoreferat: Kyprische Altertiimer in polnischen Museen (BClOr 14, 1969, szp. 45).
2 Nr inw. MNK XI-1236. Długość 16,7 cm, szerokość 6,2 cm, wysokość dziobu
6,7 cm, rufy 7,2 cm. Sklejona z dwóch części. Pęknięcie biegnie od lewej strony
dziobnicy ku środkowi prawej burty. Glina jasnobrunatna z domieszką białego tłucz-
nia. W inwentarzu brak jakiejkolwiek wzmianki co do pochodzenia zabytku. M. S.
Ruxer podała w katalogu terakot, że obiekt pochodzi z daru księcia Władysława Czar-
toryskiego i że dotarł on z Paryża do Muzeum w czerwcu 1893 roku wespół z dru-
gim modelem. Informacji tej nie udało się zweryfikować.
39