DOI Artikel:
Kapera, Zdzisław Jan: Terakotowy model barki morskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0054
drewno jest nawet prawdopodobnie mocniejsze od sosnowego (peuke)”
(.Historia plantarum V, 7, 1).
U Diodora (II, 16, 6) zachował się przekaz, że sławna Semiramida, kró-
lowa asyryjska z w. VIII p.n.e., użyła między innymi cypryjskich bu-
downiczych i cypryjskiego drewna dla zbudowania sobie flotylli statków
rzecznych o płaskich dnach 41. Kroniki asyryjskiego króla Sennacheryba
poświadczają, że użył on cypryjskich załóg we flocie rzecznej, zbudowa-
nej w r. 694 p.n.e. 42. Z przekazów późniejszych warto zwrócić uwagę na
informację Strabona (Geografia XVI, 1, 11) o tym, że gdy Aleksander
Wielki wybrał się na wyprawę przeciw Arabii, to na Cyprze i w Fenicji
przygotowano mu flotyllę okrętów, które dały się rozbierać na części
i mogły być transportowane lądem. Zachował się też przekaz u Pliniusza
Starszego (Historia naturalis VII, 209), że Cypryjczycy byli wynalazcami
tzw. kerkouroi —- lekkich i szybkich pełnomorskich statków, nadających
się również do żeglugi w górę Nilu.
Zestawione przekazy poświadczają, że Cypr był jednym z ważnych
ośrodków budownictwa okrętowego w I tysiącleciu p.n.e. Być może
i w Amathus — sądząc po znaleziskach terakotowych modeli okrętów —
rozwijała się w okresie archaicznym ta gałąź gospodarki. Mogłoby to po-
zostawać w związku z wpływami fenicikimi43. Dla Fenicjan Cypr był
ważną bazą morską w drodze na zachód. Południowa część wyspy po-
zostawała w żywych kontaktach z wybrzeżem syro-fenickim, a nacisk
Fenicjan wzmógł się od r. 709 p.n.e. — po podboju Cypru przez Sar-
gona II44.
41 Zob. Gjerstad, SCE IV : 2, o. c., s. 459 oraz Hi 11, o. c., s. 10, przypis 4.
42 D. D. Luckenbill, Ancient Records of Assyria and Babylonia, II, Chicago
1927, § 319, 329. Co do dyskusji, czy Sargon użył tylko załóg okrętowych z Cypru,
czy też oprócz tego budowniczych okrętów z tej wyspy, por. Gjerstad, SCE IV:
2. o. c., 259, przypis 7 oraz M. J. G e l’c e r, Zamctki po istorii Finikii VIII v. do n.e.,
(Palestinskij Sbornik, vypusk 3(66), Moskva—Leningrad 1958, s. 69 n.). Gel’cer wbrew
Luckenbillowi i Gjerstadowi wypowiada się pozytywnie w tej kwestii.
43 Zob. B a r n e 11, o. c., s. 227, tabl. 23 i 24a, ilustruje typy okrętów fenickich
przy pomocy zabytków cypryjskich. Warto tu przytoczyć fakt, że w Palestine Archae-
ological Museum w Jerozolimie przechowywany jest terakotowy model okrętu fems-
kiego, znaleziony w Ahzib, na południe od Tyru, w grobie datowanym na okres mo-
narchii izraelskiej. Por. Illustrated World of the Bibie Library, I, The Baw, NewT
York—Toronto—London 1959, s. 121 (nr 2) i 201 oraz fig. na stronie 120. Obiekt ten
zbliżony jest poniekąd do omawianego zabytku krakowskiego i analogicznych mo-
deli z Amathus. Reprezentuje typ statku handlowego o wydłużonym kadłubie i wy-
soko podniesionych, niemal pionowych stewach. Idąc za klasyfikacją statków fenic-
kich dokonaną przez Barnetta, należałoby go zaliczyć do tzw. hippos. Por. B a r n e 11,
O. c., s. 227 n.
44 Co do wpływów fenickich na Cyprze, por. Gjerstad, SCE IV: 2, o. c., s.
436 nn, H i 11, o. c., s. 98—104 oraz Dikaios, Guide, o. c., s. 45 n. Zob. też D. Har-
d e n, The Phoenicians, London 1963, s. 57—60.
48
(.Historia plantarum V, 7, 1).
U Diodora (II, 16, 6) zachował się przekaz, że sławna Semiramida, kró-
lowa asyryjska z w. VIII p.n.e., użyła między innymi cypryjskich bu-
downiczych i cypryjskiego drewna dla zbudowania sobie flotylli statków
rzecznych o płaskich dnach 41. Kroniki asyryjskiego króla Sennacheryba
poświadczają, że użył on cypryjskich załóg we flocie rzecznej, zbudowa-
nej w r. 694 p.n.e. 42. Z przekazów późniejszych warto zwrócić uwagę na
informację Strabona (Geografia XVI, 1, 11) o tym, że gdy Aleksander
Wielki wybrał się na wyprawę przeciw Arabii, to na Cyprze i w Fenicji
przygotowano mu flotyllę okrętów, które dały się rozbierać na części
i mogły być transportowane lądem. Zachował się też przekaz u Pliniusza
Starszego (Historia naturalis VII, 209), że Cypryjczycy byli wynalazcami
tzw. kerkouroi —- lekkich i szybkich pełnomorskich statków, nadających
się również do żeglugi w górę Nilu.
Zestawione przekazy poświadczają, że Cypr był jednym z ważnych
ośrodków budownictwa okrętowego w I tysiącleciu p.n.e. Być może
i w Amathus — sądząc po znaleziskach terakotowych modeli okrętów —
rozwijała się w okresie archaicznym ta gałąź gospodarki. Mogłoby to po-
zostawać w związku z wpływami fenicikimi43. Dla Fenicjan Cypr był
ważną bazą morską w drodze na zachód. Południowa część wyspy po-
zostawała w żywych kontaktach z wybrzeżem syro-fenickim, a nacisk
Fenicjan wzmógł się od r. 709 p.n.e. — po podboju Cypru przez Sar-
gona II44.
41 Zob. Gjerstad, SCE IV : 2, o. c., s. 459 oraz Hi 11, o. c., s. 10, przypis 4.
42 D. D. Luckenbill, Ancient Records of Assyria and Babylonia, II, Chicago
1927, § 319, 329. Co do dyskusji, czy Sargon użył tylko załóg okrętowych z Cypru,
czy też oprócz tego budowniczych okrętów z tej wyspy, por. Gjerstad, SCE IV:
2. o. c., 259, przypis 7 oraz M. J. G e l’c e r, Zamctki po istorii Finikii VIII v. do n.e.,
(Palestinskij Sbornik, vypusk 3(66), Moskva—Leningrad 1958, s. 69 n.). Gel’cer wbrew
Luckenbillowi i Gjerstadowi wypowiada się pozytywnie w tej kwestii.
43 Zob. B a r n e 11, o. c., s. 227, tabl. 23 i 24a, ilustruje typy okrętów fenickich
przy pomocy zabytków cypryjskich. Warto tu przytoczyć fakt, że w Palestine Archae-
ological Museum w Jerozolimie przechowywany jest terakotowy model okrętu fems-
kiego, znaleziony w Ahzib, na południe od Tyru, w grobie datowanym na okres mo-
narchii izraelskiej. Por. Illustrated World of the Bibie Library, I, The Baw, NewT
York—Toronto—London 1959, s. 121 (nr 2) i 201 oraz fig. na stronie 120. Obiekt ten
zbliżony jest poniekąd do omawianego zabytku krakowskiego i analogicznych mo-
deli z Amathus. Reprezentuje typ statku handlowego o wydłużonym kadłubie i wy-
soko podniesionych, niemal pionowych stewach. Idąc za klasyfikacją statków fenic-
kich dokonaną przez Barnetta, należałoby go zaliczyć do tzw. hippos. Por. B a r n e 11,
O. c., s. 227 n.
44 Co do wpływów fenickich na Cyprze, por. Gjerstad, SCE IV: 2, o. c., s.
436 nn, H i 11, o. c., s. 98—104 oraz Dikaios, Guide, o. c., s. 45 n. Zob. też D. Har-
d e n, The Phoenicians, London 1963, s. 57—60.
48