DOI article:
Ruxer, Mieczyslawa Sabina: O kilku zabytkach złotnictwa antycznego w Zbiorach Czartoryskich w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0105
przemian gładkich pasków złotej blachy oraz z pasków ażurowych, wy-
konanych w całości ze złotego drucika. Drucik ten jest cienki i gładki,
układany falisto (ad ondulazione semplice) i ujęty z obu stron w dwa
równolegle z sobą zlutowane filigrany, naśladujące skręcony sznureczek.
Najdłuższa szeroka część taśmy zbudowana jest z sześciu pasków gładkich
i pięciu ażurowych. Przy obu końcach taśma się zwęża, przechodząc
z jednej strony w dwa paski gładkie i trzy ażurowe, przy czym dwa ażu-
rowe skrajne i po pół paska gładkiego są na końcu bransolety przedłu-
żone i zwinięte w walce. Po przeciwnej stronie taśma zwęża się w trzy
paski — ażurowy pomiędzy gładkimi, a kończy się walcem zwiniętym
z paska ażurowego i połówek gładkich. Zachodząc na siebie walce te sta-
nowiły zapięcie bransolety, typu zawiaskowego, bardzo pospolitego w sta-
rożytności. Brzegi szerokiej części taśmy zostały utworzone z każdej
strony przez zlutowanie z sobą czterech filigranów, a jej końce
ujęte w narożach przez półksiężyce, po dwa z każdej strony.
Są one wykonane z blachy i obwiedzione filigranem, a przymo-
cowane za pomocą wąskiego paska blachy zagiętego pod spód bransolety.
Końce pasków gładkich i ażurowych, na których spoczywają półksiężyce,
zostały obcięte już po ich przymocowaniu. Dekoracja obu zwężających
się pasów taśmy nie jest identyczna z każdej strony. Tam gdzie taśma
w dalszym ciągu przechodzi w wąski pasek potrójny mieści się trzeci pół-
księżyc, usytuowany podobnie jak dwa wyżej położone i dotykający ich
swymi rogami. Powierzchnia wewnątrz tej grupy była wypełniona
tarczką, na której mieściła się niewielka półkula obwiedziona filigranem.
Dalszą część zwężonego pasa taśmy zajmuje prostokątna złota blaszka
z wyciśniętą stemplem postacią gryfa oraz czterema kółkami z reliefo-
wym punktem pośrodku wzdłuż bocznych jej brzegów. Blaszka została
umocowana przez zagięcie tych brzegów pod spód taśmy. Po przeciwnej
stronie bransolety brak jest trzeciego półksiężyca, natomiast znajduje się
tam odpowiednio szerszy prostokąt z blachy, na którym widnieje tło-
czone stemplem wyobrażenie sfinksa. Sfinks posiada typowo wschodnie,
mocno wygięte skrzydła i męską głowę w niezwykłym przystrój u, który
jak się zdaje, ma być oddaniem egipskiego klaftu.
Złoto bransolety ma barwę gorącożółtą, strona zewnętrzna jest po-
ciemniała, przy czym partie końcowe, które przychodziły po wewnętrznej
stronie ręki, są zabarwione ciemnoczerwono. Stan zachowania zabytku
jest zupełnie dobry, brak tylko złotej tarczki z półkulą, a wyobrażenie
sfinksa na blaszce, wskutek niedopatrzenia złotnika, ma obcięty szczyt
głowy, koniec ogona i skrzydeł.
Taka sama bransoleta, stanowiąca parę do opisanej (nr inw. VII 473 a,
ciężar 7,57 g) została zagrabiona w Sieniawie.
Analiza. Opisany typ bransolety występuje przede wszystkim w boga-
7*
99
konanych w całości ze złotego drucika. Drucik ten jest cienki i gładki,
układany falisto (ad ondulazione semplice) i ujęty z obu stron w dwa
równolegle z sobą zlutowane filigrany, naśladujące skręcony sznureczek.
Najdłuższa szeroka część taśmy zbudowana jest z sześciu pasków gładkich
i pięciu ażurowych. Przy obu końcach taśma się zwęża, przechodząc
z jednej strony w dwa paski gładkie i trzy ażurowe, przy czym dwa ażu-
rowe skrajne i po pół paska gładkiego są na końcu bransolety przedłu-
żone i zwinięte w walce. Po przeciwnej stronie taśma zwęża się w trzy
paski — ażurowy pomiędzy gładkimi, a kończy się walcem zwiniętym
z paska ażurowego i połówek gładkich. Zachodząc na siebie walce te sta-
nowiły zapięcie bransolety, typu zawiaskowego, bardzo pospolitego w sta-
rożytności. Brzegi szerokiej części taśmy zostały utworzone z każdej
strony przez zlutowanie z sobą czterech filigranów, a jej końce
ujęte w narożach przez półksiężyce, po dwa z każdej strony.
Są one wykonane z blachy i obwiedzione filigranem, a przymo-
cowane za pomocą wąskiego paska blachy zagiętego pod spód bransolety.
Końce pasków gładkich i ażurowych, na których spoczywają półksiężyce,
zostały obcięte już po ich przymocowaniu. Dekoracja obu zwężających
się pasów taśmy nie jest identyczna z każdej strony. Tam gdzie taśma
w dalszym ciągu przechodzi w wąski pasek potrójny mieści się trzeci pół-
księżyc, usytuowany podobnie jak dwa wyżej położone i dotykający ich
swymi rogami. Powierzchnia wewnątrz tej grupy była wypełniona
tarczką, na której mieściła się niewielka półkula obwiedziona filigranem.
Dalszą część zwężonego pasa taśmy zajmuje prostokątna złota blaszka
z wyciśniętą stemplem postacią gryfa oraz czterema kółkami z reliefo-
wym punktem pośrodku wzdłuż bocznych jej brzegów. Blaszka została
umocowana przez zagięcie tych brzegów pod spód taśmy. Po przeciwnej
stronie bransolety brak jest trzeciego półksiężyca, natomiast znajduje się
tam odpowiednio szerszy prostokąt z blachy, na którym widnieje tło-
czone stemplem wyobrażenie sfinksa. Sfinks posiada typowo wschodnie,
mocno wygięte skrzydła i męską głowę w niezwykłym przystrój u, który
jak się zdaje, ma być oddaniem egipskiego klaftu.
Złoto bransolety ma barwę gorącożółtą, strona zewnętrzna jest po-
ciemniała, przy czym partie końcowe, które przychodziły po wewnętrznej
stronie ręki, są zabarwione ciemnoczerwono. Stan zachowania zabytku
jest zupełnie dobry, brak tylko złotej tarczki z półkulą, a wyobrażenie
sfinksa na blaszce, wskutek niedopatrzenia złotnika, ma obcięty szczyt
głowy, koniec ogona i skrzydeł.
Taka sama bransoleta, stanowiąca parę do opisanej (nr inw. VII 473 a,
ciężar 7,57 g) została zagrabiona w Sieniawie.
Analiza. Opisany typ bransolety występuje przede wszystkim w boga-
7*
99