DOI Artikel:
Ruxer, Mieczyslawa Sabina: O kilku zabytkach złotnictwa antycznego w Zbiorach Czartoryskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0112
5. Kolczyk rzymski typu obrączkowego, z medalio-
nem (fig. 77).
Nr inw. XI 311 (dawn. VII 311).
Materiał: złoto próby 0,750 (18 karatów).
Ciężar: 1,524 g
Wymiary: średnica medalionu 8,6 mm; długość wisiorka romboidal-
nego 19,9 mm, a największa szerokość 5,1 mm; długość pod-
kowy 17 mm, a szerokość 9,2 mm.
Opis. Obrączka kolczyka jest wykonana z cienkiego drutu. Na niej
z przodu umocowany jest mały krągły medalion, na którym wyobrażono
w reliefie popiersie kobiece z modiusem (koroną) na głowie. Brzeg me-
daliona z pojedynczego filigranu. Z obrączki kolczyka zwisają dwa wi-
siorki, z których jeden jest formy romboidalnej (o kształcie noża?), za-
opatrzony u dołu dwiema sporymi kuleczkami. Drugi wisiorek przypo-
mina kształtem podkowę (?); powierzchnia jego jest z jednej strony po-
kryta granulacją zgrupowaną w dwa wzdłużone trójkąty, a między nimi
małą rozetką z granulek. Oba wisiorki w miejscach podwieszenia u obrę-
czy są gęsto owinięte drucikiem.
Analiza. Kolczyki obrączkowe z wisiorkami stają się charakterystyczne
dla złotnictwa rzymskiego, począwszy od w. II. Analogie do medalioników
z głową ludzką — co prawda przy innych typach kolczyków rzymskich —
dostarczają zabytki w zbiorach British Museum 24. Co do wisiorków pod-
wieszonych przy kolczyku krakowskim por. naszyjnik ze skarbu w Szi-
lagy-Somlyó (w. IV—V) z przywieszonymi do niego wisiorkami w kształ-
cie narzędzi 23.
Pochodzenie: nieustalone.
Datowanie: w. II/III.
6. Medalion ażurowy arabsko-egipski (fig. 78 a-b).
Nr inw. XI 1058 (dawn. VII 1058).
Materiał: złoto.
Ciężar: 8,9012 g.
Wymiary: średnica 29,7 mm (z uszkami 31,8 mm), grubość 2,6 mm.
24 Marshall, Catalogue of the Jewellery... o. c., nr 2631, tabl. LV (w medalionie
głowa Kybeli; średnica 17 mm), datowany na około w. II n.e., oraz nr 2632, tabl. LV —
mała owalna płytka z popiersiem cesarza Didiusa Juliana (poniżej perła, z tyłu hak;
średnica 15 mm), co datuje kolczyk na r. 193 n.e.
23 H. R e i n e r t h, Vorgeschichte der deutschen Stamme, B. III: Ostgermanen
und Nordgermanen, Leipzig 1940, tabl. 509.
106
nem (fig. 77).
Nr inw. XI 311 (dawn. VII 311).
Materiał: złoto próby 0,750 (18 karatów).
Ciężar: 1,524 g
Wymiary: średnica medalionu 8,6 mm; długość wisiorka romboidal-
nego 19,9 mm, a największa szerokość 5,1 mm; długość pod-
kowy 17 mm, a szerokość 9,2 mm.
Opis. Obrączka kolczyka jest wykonana z cienkiego drutu. Na niej
z przodu umocowany jest mały krągły medalion, na którym wyobrażono
w reliefie popiersie kobiece z modiusem (koroną) na głowie. Brzeg me-
daliona z pojedynczego filigranu. Z obrączki kolczyka zwisają dwa wi-
siorki, z których jeden jest formy romboidalnej (o kształcie noża?), za-
opatrzony u dołu dwiema sporymi kuleczkami. Drugi wisiorek przypo-
mina kształtem podkowę (?); powierzchnia jego jest z jednej strony po-
kryta granulacją zgrupowaną w dwa wzdłużone trójkąty, a między nimi
małą rozetką z granulek. Oba wisiorki w miejscach podwieszenia u obrę-
czy są gęsto owinięte drucikiem.
Analiza. Kolczyki obrączkowe z wisiorkami stają się charakterystyczne
dla złotnictwa rzymskiego, począwszy od w. II. Analogie do medalioników
z głową ludzką — co prawda przy innych typach kolczyków rzymskich —
dostarczają zabytki w zbiorach British Museum 24. Co do wisiorków pod-
wieszonych przy kolczyku krakowskim por. naszyjnik ze skarbu w Szi-
lagy-Somlyó (w. IV—V) z przywieszonymi do niego wisiorkami w kształ-
cie narzędzi 23.
Pochodzenie: nieustalone.
Datowanie: w. II/III.
6. Medalion ażurowy arabsko-egipski (fig. 78 a-b).
Nr inw. XI 1058 (dawn. VII 1058).
Materiał: złoto.
Ciężar: 8,9012 g.
Wymiary: średnica 29,7 mm (z uszkami 31,8 mm), grubość 2,6 mm.
24 Marshall, Catalogue of the Jewellery... o. c., nr 2631, tabl. LV (w medalionie
głowa Kybeli; średnica 17 mm), datowany na około w. II n.e., oraz nr 2632, tabl. LV —
mała owalna płytka z popiersiem cesarza Didiusa Juliana (poniżej perła, z tyłu hak;
średnica 15 mm), co datuje kolczyk na r. 193 n.e.
23 H. R e i n e r t h, Vorgeschichte der deutschen Stamme, B. III: Ostgermanen
und Nordgermanen, Leipzig 1940, tabl. 509.
106