DOI Artikel:
Hirsch, Olga: Rzeźby antyczne z Krzeszowic w Muzeum Narodowym w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0120
Kolekcja zgromadzona przez Potockiego została umieszczona, po prze-
budowie pałacu krzeszowickiego według projektu F. M. Lanciego w la-
tach 1850—1857, w tzw. „pokoju werandowym”, gdzie stworzono rodzaj
lapidarium. Wskazują na to odnalezione w archiwum, dotychczas nie-
znane fotografie z r. 1895 (fig. 80). Pierwszą informację o kolekcji podał
E. Chwalewik, omawiając zbiory sztuki znajdujące się w pałacu 11.
W okresie I wojny światowej dotarł doń P. Bieńkowski, jak świadczą
jego notaty, żadnego jednak zabytku nie opublikował12. Dopiero w latach
międzywojennych R. Gostkowski dokonał szeregu zdjęć fotograficznych
i opublikował fragment płaskorzeźby sarkofagowej 13. Wybuch wojny
przeszkodził Gostkowskiemu w dalszej pracy 14. W r. 1940 kolekcja została
wyrzucona przez Niemców z pałacu krzeszowickiego i złożona jako depo-
zyt w Muzeum Czartoryskich, gdzie przeleżała w magazynach bibliotecz-
nych do roku 1960, kiedy to zainteresowała się nimi prof. dr Maria
L. Bernhard, będące wówczas honorowym kuratorem Działu Sztuki Sta-
rożytnej Muzeum Narodowego w Krakowie. Wydobyte rzeźby przenie-
siono do nowych pomieszczeń magazynowych i rozpoczęto ich opracowy-
wanie w ramach prac Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego.
Z dotychczas przeprowadzonych studiów wynika, że w kolekcji jest
szereg interesujących obiektów przynoszących nowe elementy w bada-
niach nad oryginalną rzeźbą rzymską oraz zagadnieniem kopii.
Do najciekawszych obiektów rzeźby statuarycznej należy posąg Her-
mesa, będący kopią rzymską w typie Doryforosa Polikleta. Do takiego
twierdzenia upoważnia porównanie tego posągu z uznaną za najlepszą
kopią Doryforosa z Pompei. Typ bazy, na której ustawiony jest Hermes,
pozwala datować ten zabytek na 2. połowę w. II. W w. XIX dokonano
uzupełnień rzeźby przez dodanie głowy i rąk 15 (fig. 82). Posąg Zeusa 16
(fig. 81) mimo, że tylko niewielka jego część, mianowicie głowa i tors są
antyczne, jest niewątpliwie rzymskim przetworzeniem typu stworzonego
11 E. Chwalewik, Zbiory polskie, archiwa, biblioteki, gabinety, galerie, muzea
i inne zbiory pamiątek przeszłości w Ojczyźnie i na obczyźnie, Warszawa—Kraków
1926—1927, t. I A—M.
12 Notaty prof. P. Bieńkowskiego znajdują się w archiwum Katedry Archeologii
Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
13 R. Gostkowski, Bacchants romains sur un sarcophage de Krzeszowice,
(Eos XXXI, 1928, s. 321 nn).
14 R. Gostkowski przekazał wykonane przez siebie klisze Katedrze Archeologii
Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
15 Nr inw. DMNK Cz. 1971. Dokładne opracowanie: O. Hirsch, Three Ro-
man Copies of Polycleitos Works in Roland (Mólanges offerts a Kazimierz Michałow-
ski, Warszawa 1966, s. 451—456).
16 Nr inw. DMNK Cz. 1945.
114
budowie pałacu krzeszowickiego według projektu F. M. Lanciego w la-
tach 1850—1857, w tzw. „pokoju werandowym”, gdzie stworzono rodzaj
lapidarium. Wskazują na to odnalezione w archiwum, dotychczas nie-
znane fotografie z r. 1895 (fig. 80). Pierwszą informację o kolekcji podał
E. Chwalewik, omawiając zbiory sztuki znajdujące się w pałacu 11.
W okresie I wojny światowej dotarł doń P. Bieńkowski, jak świadczą
jego notaty, żadnego jednak zabytku nie opublikował12. Dopiero w latach
międzywojennych R. Gostkowski dokonał szeregu zdjęć fotograficznych
i opublikował fragment płaskorzeźby sarkofagowej 13. Wybuch wojny
przeszkodził Gostkowskiemu w dalszej pracy 14. W r. 1940 kolekcja została
wyrzucona przez Niemców z pałacu krzeszowickiego i złożona jako depo-
zyt w Muzeum Czartoryskich, gdzie przeleżała w magazynach bibliotecz-
nych do roku 1960, kiedy to zainteresowała się nimi prof. dr Maria
L. Bernhard, będące wówczas honorowym kuratorem Działu Sztuki Sta-
rożytnej Muzeum Narodowego w Krakowie. Wydobyte rzeźby przenie-
siono do nowych pomieszczeń magazynowych i rozpoczęto ich opracowy-
wanie w ramach prac Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego.
Z dotychczas przeprowadzonych studiów wynika, że w kolekcji jest
szereg interesujących obiektów przynoszących nowe elementy w bada-
niach nad oryginalną rzeźbą rzymską oraz zagadnieniem kopii.
Do najciekawszych obiektów rzeźby statuarycznej należy posąg Her-
mesa, będący kopią rzymską w typie Doryforosa Polikleta. Do takiego
twierdzenia upoważnia porównanie tego posągu z uznaną za najlepszą
kopią Doryforosa z Pompei. Typ bazy, na której ustawiony jest Hermes,
pozwala datować ten zabytek na 2. połowę w. II. W w. XIX dokonano
uzupełnień rzeźby przez dodanie głowy i rąk 15 (fig. 82). Posąg Zeusa 16
(fig. 81) mimo, że tylko niewielka jego część, mianowicie głowa i tors są
antyczne, jest niewątpliwie rzymskim przetworzeniem typu stworzonego
11 E. Chwalewik, Zbiory polskie, archiwa, biblioteki, gabinety, galerie, muzea
i inne zbiory pamiątek przeszłości w Ojczyźnie i na obczyźnie, Warszawa—Kraków
1926—1927, t. I A—M.
12 Notaty prof. P. Bieńkowskiego znajdują się w archiwum Katedry Archeologii
Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
13 R. Gostkowski, Bacchants romains sur un sarcophage de Krzeszowice,
(Eos XXXI, 1928, s. 321 nn).
14 R. Gostkowski przekazał wykonane przez siebie klisze Katedrze Archeologii
Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
15 Nr inw. DMNK Cz. 1971. Dokładne opracowanie: O. Hirsch, Three Ro-
man Copies of Polycleitos Works in Roland (Mólanges offerts a Kazimierz Michałow-
ski, Warszawa 1966, s. 451—456).
16 Nr inw. DMNK Cz. 1945.
114