DOI Artikel:
Dokumentacja i konserwacja malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego w województwie wrocławskim w latach 1967-1969
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13798#0141
98
Jadwiga Skibińska
Rok
Prace opłacone
z budżetu
centralnego
Prace opłacone
z budżetu
terenowego
Prace opłacone
przez
użytkownika
Prace wykonane
przez
wyższe szkoły
Prace wykonane
przez
Muzeum
Narodowe
Ogółem
Łącz-
nie
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
1967
1968
1969
13
10
3
5
11
7
1
2
1
2
2
6
1
3
4
8
5
18
2
1
3
3
—
17
30
6
17
16
11
32
51
37
49
67
48
dził dokumentacje z prac konserwatorskich, fototekę oraz nego orzeczenia i samo jego opracowanie wraz z wpisem do
archiwum negatywów. rejestru wymaga wielu godzin pracy i, przy obecnej trzyoso-
Problemem ważkim w całej Polsce, a szczególnie w woje- bowej obsadzie Działu, musi być rozłożone na szereg lat. Do-
wództwie wrocławskim (ze względu na ilość zabytków) jest tychczas opracowano 46 orzeczeń, co stanowi 0,2% całość
konieczność ostatecznego uregulowania spraw orzecznictwa prac.
dla zabytków ruchomych4. Przygotowanie materiałów dla jed-
ZESTAWIENIE ZABYTKÓW KONSERWOWANYCH W LATACH 1967—19695
BRENN1K (powiat Złotoryja)
Rzeźba w kościele parafialnym
Figura Madonny z Dzieciątkiem, z końca XV w., z drewna
lipowego, lekko drążona, polichromowana.
Polichromia wraz z zaprawą kredowo-klejową pochodziła
z XX w. Drewno rzeźby było silnie uszkodzone przez owady
(kołatek), liczne otwory wylotowe znajdowały się na odwrociu
rzeźby, a większe partie spróchniałego drewna — od strony
polichromii. Sama polichromia mocno przybrudzona i miejscami
przetarta (złocenia na płaszczu Madonny), w niektórych miejs-
cach (podszewka płaszcza i suknia) występowały spęcherzenia
warstwy malarskiej. Przeprowadzone sondy w głąb warstwy
malarskiej wykazały zniszczenie struktury drewna, wypełnio-
nego masą nowej zaprawy. Jedynie na lewym policzku Dzieciątka
znaleziono wcześniejszą, ale nie oryginalną zaprawę z resztką
polichromii. Skrzydełka nosa i usta Dzieciątka były wymodelo-
wane w nowej zaprawie.
Z uwagi na kultowe użytkowanie zabytku pozostawiono poli-
chromię z XX w., odsłaniając jedynie część twarzy Dzieciątka
(z resztkami wcześniejszej warstwy malarskiej) oraz usunięto
zbyt wyrazistą polichromię twarzy Madonny, zaznaczając na
samej zaprawie zarys oczu, brwi i ust. Drewno rzeźby wzmocnio-
no przez impregnację (vinoflex w toluenie), zarówno od strony
odwrocia, jak i dostępnych miejsc od strony polichromii. Spę-
cherzenia warstwy malarskiej sprasowano za pomocą masy
woskowo-żywicznej, a jej ubytki uzupełniono kitem woskowo-
kredowym i wyretuszowano. Miejsca przetarć na złoceniach
również wyretuszowano. Z welonu i karnacji usunięto zbyt
ciemną, sztuczną patynę. Całość pokryto werniksem (żywica
elemi w terpentynie).
Konserwację przeprowadziła mgr D. Stankiewiczowa
w 1968 r. Prace wykonano z kredytów użytkownika.
* Sprawa orzecznictwa wiąże się z opracowaniem i wydaniem decyzji
o wpisaniu przedmiotu do rejestru zabytków ruchomych. Decyzja jest aktem
prawnym, na mocy którego zabytek podlega opiece Państwa, zgodnie z wszyst-
kimi przepisami zawartymi w Ustawie o ochronie dóbr kultury i o muzeach
z dn. 15. O. 1962 r. (Dz. U. nr 10 poz. 48).
5 Zestawienie ogranicza się do krótkiego omówienia przeprowadzonych
prac konserwatorskich. Szczegółowe, opatrzone materiałem ilustracyjnym
dokumentacje znajdują się w Dziale Dokumentacji Zabytków Ruchomych
województwa wrocławskiego Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
CIECHÓW (powiat Środa Śląska)
Rzeźba w kościele filialnym
Figura Madonny z Dzieciątkiem z około połowy XV w.,
z drewna lipowego. Pozbawiona pierwotnej polichromii i za-
prawy, przemalowana brązem pozłotniczym. Drewno mocno
uszkodzone przez czynne owady (kołatek).
Po odczyszczeniu poddano rzeźbę dezynsekcji („Antox")
i impregnacji (vinoflex w toluenie). Otwory po owadach i drob-
ne ubytki drewna uzupełniono masą trocinowo-woskową.
Prace konserwatorskie wykonała Pracownia Konserwator-
ska Muzeum Narodowego we Wrocławiu (M. Ostrowska)
w marcu 1969 r.; częściowo finansowane były przez użytkownika,
z nakazu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, częściowo
wykonane nieodpłatnie.
CIECHÓW (powiat Środa Śląska)
Rzeźba w kościele filialnym
Figura św. Anny Samotrzeć z ok. połowy XV w., z drewna
lipowego, w konwencji sztuki ludowej, przemalowana na po-
czątku XX w. Pozbawiona śladów pierwotnej polichromii.
Drewno uszkodzone przez owady (kołatek).
Rzeźbę po oczyszczeniu poddano dezynsekcji („Antox")
i impregnacji (vinoflex w toluenie). Ubytki drewna i otwory
wylotowe po owadach uzupełniono masą trocinowo-woskową.
Zabiegi konserwatorskie wykonano w Pracowni Konserwa-
torskiej Muzeum Narodowego we Wrocławiu (M. Ostrowska)
w marcu 1969 r.; częściowo finansowa! je użytkownik, częściowo
wykonane zostały nieodpłatnie.
CHEŁMSKO (powiat Kamienna Góra)
Rzeźba w ołtarzu głównym kościoła parafialnego
Figura Św. Agnieszki z 1713 r., z kręgu Tomasza Weissfelda6.
Z drewna lipowego, drążona, malowana w XX w. białą farbą
olejną, na dość grubej zaprawie kredowo-klejowej. Złocenia
> D. Ostowska, Rzeźba śląska 1650—1770 (katalog wystawy), Muzeum
Śląskie Wrocław, 1969, s. 52.
Jadwiga Skibińska
Rok
Prace opłacone
z budżetu
centralnego
Prace opłacone
z budżetu
terenowego
Prace opłacone
przez
użytkownika
Prace wykonane
przez
wyższe szkoły
Prace wykonane
przez
Muzeum
Narodowe
Ogółem
Łącz-
nie
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
w
toku
zakoń-
czone
1967
1968
1969
13
10
3
5
11
7
1
2
1
2
2
6
1
3
4
8
5
18
2
1
3
3
—
17
30
6
17
16
11
32
51
37
49
67
48
dził dokumentacje z prac konserwatorskich, fototekę oraz nego orzeczenia i samo jego opracowanie wraz z wpisem do
archiwum negatywów. rejestru wymaga wielu godzin pracy i, przy obecnej trzyoso-
Problemem ważkim w całej Polsce, a szczególnie w woje- bowej obsadzie Działu, musi być rozłożone na szereg lat. Do-
wództwie wrocławskim (ze względu na ilość zabytków) jest tychczas opracowano 46 orzeczeń, co stanowi 0,2% całość
konieczność ostatecznego uregulowania spraw orzecznictwa prac.
dla zabytków ruchomych4. Przygotowanie materiałów dla jed-
ZESTAWIENIE ZABYTKÓW KONSERWOWANYCH W LATACH 1967—19695
BRENN1K (powiat Złotoryja)
Rzeźba w kościele parafialnym
Figura Madonny z Dzieciątkiem, z końca XV w., z drewna
lipowego, lekko drążona, polichromowana.
Polichromia wraz z zaprawą kredowo-klejową pochodziła
z XX w. Drewno rzeźby było silnie uszkodzone przez owady
(kołatek), liczne otwory wylotowe znajdowały się na odwrociu
rzeźby, a większe partie spróchniałego drewna — od strony
polichromii. Sama polichromia mocno przybrudzona i miejscami
przetarta (złocenia na płaszczu Madonny), w niektórych miejs-
cach (podszewka płaszcza i suknia) występowały spęcherzenia
warstwy malarskiej. Przeprowadzone sondy w głąb warstwy
malarskiej wykazały zniszczenie struktury drewna, wypełnio-
nego masą nowej zaprawy. Jedynie na lewym policzku Dzieciątka
znaleziono wcześniejszą, ale nie oryginalną zaprawę z resztką
polichromii. Skrzydełka nosa i usta Dzieciątka były wymodelo-
wane w nowej zaprawie.
Z uwagi na kultowe użytkowanie zabytku pozostawiono poli-
chromię z XX w., odsłaniając jedynie część twarzy Dzieciątka
(z resztkami wcześniejszej warstwy malarskiej) oraz usunięto
zbyt wyrazistą polichromię twarzy Madonny, zaznaczając na
samej zaprawie zarys oczu, brwi i ust. Drewno rzeźby wzmocnio-
no przez impregnację (vinoflex w toluenie), zarówno od strony
odwrocia, jak i dostępnych miejsc od strony polichromii. Spę-
cherzenia warstwy malarskiej sprasowano za pomocą masy
woskowo-żywicznej, a jej ubytki uzupełniono kitem woskowo-
kredowym i wyretuszowano. Miejsca przetarć na złoceniach
również wyretuszowano. Z welonu i karnacji usunięto zbyt
ciemną, sztuczną patynę. Całość pokryto werniksem (żywica
elemi w terpentynie).
Konserwację przeprowadziła mgr D. Stankiewiczowa
w 1968 r. Prace wykonano z kredytów użytkownika.
* Sprawa orzecznictwa wiąże się z opracowaniem i wydaniem decyzji
o wpisaniu przedmiotu do rejestru zabytków ruchomych. Decyzja jest aktem
prawnym, na mocy którego zabytek podlega opiece Państwa, zgodnie z wszyst-
kimi przepisami zawartymi w Ustawie o ochronie dóbr kultury i o muzeach
z dn. 15. O. 1962 r. (Dz. U. nr 10 poz. 48).
5 Zestawienie ogranicza się do krótkiego omówienia przeprowadzonych
prac konserwatorskich. Szczegółowe, opatrzone materiałem ilustracyjnym
dokumentacje znajdują się w Dziale Dokumentacji Zabytków Ruchomych
województwa wrocławskiego Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
CIECHÓW (powiat Środa Śląska)
Rzeźba w kościele filialnym
Figura Madonny z Dzieciątkiem z około połowy XV w.,
z drewna lipowego. Pozbawiona pierwotnej polichromii i za-
prawy, przemalowana brązem pozłotniczym. Drewno mocno
uszkodzone przez czynne owady (kołatek).
Po odczyszczeniu poddano rzeźbę dezynsekcji („Antox")
i impregnacji (vinoflex w toluenie). Otwory po owadach i drob-
ne ubytki drewna uzupełniono masą trocinowo-woskową.
Prace konserwatorskie wykonała Pracownia Konserwator-
ska Muzeum Narodowego we Wrocławiu (M. Ostrowska)
w marcu 1969 r.; częściowo finansowane były przez użytkownika,
z nakazu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, częściowo
wykonane nieodpłatnie.
CIECHÓW (powiat Środa Śląska)
Rzeźba w kościele filialnym
Figura św. Anny Samotrzeć z ok. połowy XV w., z drewna
lipowego, w konwencji sztuki ludowej, przemalowana na po-
czątku XX w. Pozbawiona śladów pierwotnej polichromii.
Drewno uszkodzone przez owady (kołatek).
Rzeźbę po oczyszczeniu poddano dezynsekcji („Antox")
i impregnacji (vinoflex w toluenie). Ubytki drewna i otwory
wylotowe po owadach uzupełniono masą trocinowo-woskową.
Zabiegi konserwatorskie wykonano w Pracowni Konserwa-
torskiej Muzeum Narodowego we Wrocławiu (M. Ostrowska)
w marcu 1969 r.; częściowo finansowa! je użytkownik, częściowo
wykonane zostały nieodpłatnie.
CHEŁMSKO (powiat Kamienna Góra)
Rzeźba w ołtarzu głównym kościoła parafialnego
Figura Św. Agnieszki z 1713 r., z kręgu Tomasza Weissfelda6.
Z drewna lipowego, drążona, malowana w XX w. białą farbą
olejną, na dość grubej zaprawie kredowo-klejowej. Złocenia
> D. Ostowska, Rzeźba śląska 1650—1770 (katalog wystawy), Muzeum
Śląskie Wrocław, 1969, s. 52.