DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9651#0497
*»<
lle commit,lt
quoque figni.
> certiffin
, genus
viciflim equj,
animal, ^
3d mula ini).
regis fuccei
JelSri^
plaria Hebrai.
h
B? fsmi
.ubikfa
ere fciprfai
intotafacra
ltentum confir^
nos fupracap,
kgendum h
ftraverimus:Si
ftagnaeavoct
ultra, rejictf
lndamentot
eda fumcndDH
)urn illudv*
fpeciei c*
fuitj «*
reliquisc»
fueric.
lib. 8. «rt
.cap.jM*
natur*
Grxciani p
nitratum»:
turientem,
Pinedae;
etiam^!
renus P'1D1(:
ertens
'piflt*
6*
enus
[um
6
10 •
936 M Y
quaquam ex commixtione afini, & equse, vel coii- A
tra, fed ex mulo, & mula ejufdem fpeciei gigne-'
rentur ea lege minime comprchendi perfpicuum
cenfet.
Dignitas etiam ac prasftantia, qua2 de his anima-
libus in fcriptuns tum facris, tum prophanis nobis
commendatur; has ipfas fcparare a communi genere
mulorum videtur. Quid emm fingularis, pretiofi,
aut aeftimatione digni in communi genere mulorum
eluceat, non apparet. Forfitan obftinata motus
tarditas ? Vel indomita in pluribus illorurn ferocia?
FortaiTe calces in annos plurimos Domino refervati?
Forfitan raritas iftorum animalium ? nihil fane.
Nam quacumque in regione , in qua afini, Sc equi B
habentur j ex coitu utrorumque mulos quoque gi-
gni conftat. Cum igitur nihii in communi genere
mulorum expetendum appareat; neque cum regio
cultu, digmtate ac majettate Reipublicae Ifraeliti-
C£e, aliquid commune habere muise, aut muli vi-
dentur : pradertim cum ea regia majeftate, cui ex
lege horum animalium procreatio omnino interdice-
batur. His potiflimum argumentis Pineda duceba-
tur; ut eo in loco 3. Reg. 1. ubi Salomon mula ve-
6tus ad inaugurationem lcribitur: mula quidem non
communis generis , fed alterius jam fatis commen
dati, vedtum crediderit: 6c eodem Abfalonem quo-
que in fuga ufum exiftimet.
Plaufibilis certe jam pofita do&rina apparet; quam
nos , non tam au<5tontate Pinedae, quam aliorum,
£c rationibus quoque pluribus, fufius quamillecom-
probavimus: atque etiam comple<5teremur; ubi ex
facris litteris coiifle, ac peperifle has regias mulas ali-
qua ratione fubodoraretur; aut Pineda; fundamenta
minime ruerent. Illud enim genus mulorum, quod
tradidere Theophraftus, Plinius, atque Arift. hb. 6.
de hift. anim. c. 24. nequaquam ad eam mulinam
fpeciem revocari debet,- quae ex duabus fpeciebus,
nimirum equina, 6c afinina gignitur ; licet fimile
mulis fit quantum ad formam, atque figuram, fpe-
clatis corporum lineamentis; qua de caufa illud ge- D
nus a noltris mulus di£tus eft latine; quamvis reve-
ra, nec talisfit, nec ab Ariftotele hoc nomine ap-
pellatus. Nam mulus Graece jpiov& dicitur j hoc
eft medius afinus : at vero hoc animal, de quo ibi
loquitur Ariltoteles , 6^s vocatur: fic enim in eo
capite de hoc animali Ariftoteles loquitur. 6 ~j cpd)s
dv»Qaiv{ $j , oftdjj t jrpwTov fiohov. Hoc eft :
Oreus AHtem confcendit, atque coit poft priores dentes.
Supple, amiflbs.
Et licet aliqui diftionem illam Oreus per latinam
mulum fint interpretati , au£toritate tamen Ari-
ftotelis, Oreum alterius generis extitifle amulocon-
ftat: quia ipfemet Arift. m libris de generat. contra E
Empedoclis 6c Democriti fententiam totum mulo-
rum genus fterile fore doceti deque illorum fterili-
tate multa difputat. Et quamvis ltatim de mulis Sy-
riacis loquatur , quas parere, atque coire tradidit s
tamen aperte teftatur, quod licet communi generi
tnulorum fimilia videantur hxc animalia, tamen al-
terius fpeciei funt. Sic enim dicit: od 3 cv ry Cue>V
fjjuVs^ Qotvtx.y,s falovot, ^ o%djov% ^ rtx,rafftv, oifa' tst
T° yivtgr ojwoiov $1, ers^ov 3 Scc. Hoc eft : Muli
autem rn Syria, qu<z efi fupra Phcenicem, coeunty &
pariunt; fid eftfimile quidem, aliud autem genus. Quo
certe nihil apertius tradi poterat ab Anftotele, ut
certo fciremus, quod illaanimalia, quas ibi dicuntur
muh, Sc coire, acparere affirmantur,non funt pro-
prie muli ; fed animalia alterius fpeciei, §C fimpli-
cis non commixta»: illud nimirum quod 6?£ls appel-
laverat, quafi dixeris Montanus, & fyhejier ; fic e-
nim illud vocabulum dg<<;V interpretatur.
At illud animal , quo ve6tum Salomonem legi-
mus 3. Reg. 1. propriefmfle mulam, didio ^? pe-
ROT-HECIVM. IIL
937
red Hebrasa, quse habetUr in cxemplari Hebraico >
6c didio rpiovS', quaj apud Jofephum, & in Gras-
cis exempJaribus legitur ; quae fic habenc, yf 5fo@t.
(Suffotli t ijov jWS ZoAofAwroi <fm r yptovov r sp);v, inten-
tum noftrum plane probant. Sic enim locus ailatus
interpretatur. Et impomte Salomonem filium meum
fuper mulam meam. Diclio enim jpiov& de nullo a-
lio genere mulae verificatur , quam de eo, quod ex
coitu afiniiiie , equina^que fpeciei gignkur. Com-
muni igitur genere mula;, non autem abhoC diverfo
Salomon ad declarationem Regiae fucceffionis ve6tus
eft: eonimirum, quo David, Sc reliqui regise pro-
fapias Principes utebantur.
Nec quemquam perturbet Dei prasceptum, quod
habetur Levit. cap. v$. in quo coitus animalium di-
verfarum fpecierum interdicitur : ad quod longa o-
ratione, Sc recte iatisfaciunt Perer. in cap. 36. Gen.
& Torniel, anno mundi 2315». Etenim plurima aiia
Dei praecepta in veteri & Mofaica lege haberi per-
fpicuum eft : quae tamen pofthabita filifle etiam ex
contemptu ab aliquibus nihilominus perfpicuum ap-
paret,- potiflimum a l^egibus, 6c Principibus Rei-
publica;: ut meritoaliquando conqueratur Jeremias,
hos mdgis divinam legem contempfifie, quam ple-
beios homunciones. Jeremias enim cumconcionem
aliquando cum plebeiis, infimazque fortis hominibus
haberet, intenta illis lite fuper tranfgreflione divinae
legis , £c neque hi dicto audientes eflent, cogitafle
fe apud femetipfum affirmat, atque dixifle: Forfitan
paupeYes funt ignorantes viam Dommi, & judicium Dei
ftti: Ibo igttur ,* inquit, ad optimates^ hi eritm cogno-
verunt viam Dommi , & judicium Detfui. Sedquid
tandem concludit fan£tus Dei Propheta? Ecce hima-
gis confregerunt juguni &c. Etenim ditiores fenum
habent-in cornu , ex veteri adagio; ac proinde ab
eis longe fugiendum , ibidem confulitur: quas locum
minime haberent, fi divinas legis obfervantia, ali-
quem apud illos reperiflet gradum.
Sed quicquid fit de tranfgrefllone impia facr^e le-
gis, apud impios frequentiflima, nequit tamen haec
tranfgreflio admitti in fandtiflimo viro David, aliif-
que piis regibus: quamobrem in ufu mularum mi-
nime legis tranfgreflores eos extitifle concedimus:
non enim quod coitus animalium diverfarum fpecie-
rum in lege prohibeatur, propterea ufus mulorum
Ifraelitis interdiftus putari debet. Qua quidem re-
fponfione fatisfaclum iri puto fufficientiflime a Rab-
binis, Sc ab Abulenficap. 13. lib. a. Reg.quasft. 18.
ad argumentum illorum, qui vigore illius legis, u-
fum etiam mularum, aut mulorum Ifraelitis prohi-
beri credebant. Enimvero ex vi illius legis peccaf-
fetquidem, qui lege contempta, equum £c afinam,
vel e contra equam afinumque ad coitum copulaf-
fet ,• nullius tamen peccati labe inquinaretur ille,
qui mulos feu mulas adufum proprium comparaflet;
vel alio quovis jufto titulo ea animalia poflediflet.
Nam inter facras gazas ad ufum facri templi mulos
recenferi facra oracula tradunt. Hoc non obfcure
cap. 66. ab lfaia infinuatum videtur, ibi enim Pro-
pheta de communi laetitias apparatu in Urbis , ac
Templi reftauratione agens: Adducent, inquit,o«;-
nes fratres veftros donum Domino tn equis , & in qua-
drigis , & in leclicis, & in mulis, & in carrucis ad
montem fanhlum meum. Davidem , fihos Regis, 6c
Salomonem, mula ufos legimus j generarionem ve-
r6 mulorum illos procurafle, aut fervis fuis imperaf-
fe non legimus : eapropter quamvis 3. Reg. cap. 1.
de communi genere mulas locus accipiatur; non ta-
men ad genus mularum parturientium confugere co-
gimur : neque lex illa ofliceret, quo minus Salo-
mon ad fontem Gihon mula juflu patris veheretur.
Veriiis fortafle pro mularum ufu , a regia facul-
tate argumentum fumetur, fidixerimus, quodmu-
Nnn 3 tato
lle commit,lt
quoque figni.
> certiffin
, genus
viciflim equj,
animal, ^
3d mula ini).
regis fuccei
JelSri^
plaria Hebrai.
h
B? fsmi
.ubikfa
ere fciprfai
intotafacra
ltentum confir^
nos fupracap,
kgendum h
ftraverimus:Si
ftagnaeavoct
ultra, rejictf
lndamentot
eda fumcndDH
)urn illudv*
fpeciei c*
fuitj «*
reliquisc»
fueric.
lib. 8. «rt
.cap.jM*
natur*
Grxciani p
nitratum»:
turientem,
Pinedae;
etiam^!
renus P'1D1(:
ertens
'piflt*
6*
enus
[um
6
10 •
936 M Y
quaquam ex commixtione afini, & equse, vel coii- A
tra, fed ex mulo, & mula ejufdem fpeciei gigne-'
rentur ea lege minime comprchendi perfpicuum
cenfet.
Dignitas etiam ac prasftantia, qua2 de his anima-
libus in fcriptuns tum facris, tum prophanis nobis
commendatur; has ipfas fcparare a communi genere
mulorum videtur. Quid emm fingularis, pretiofi,
aut aeftimatione digni in communi genere mulorum
eluceat, non apparet. Forfitan obftinata motus
tarditas ? Vel indomita in pluribus illorurn ferocia?
FortaiTe calces in annos plurimos Domino refervati?
Forfitan raritas iftorum animalium ? nihil fane.
Nam quacumque in regione , in qua afini, Sc equi B
habentur j ex coitu utrorumque mulos quoque gi-
gni conftat. Cum igitur nihii in communi genere
mulorum expetendum appareat; neque cum regio
cultu, digmtate ac majettate Reipublicae Ifraeliti-
C£e, aliquid commune habere muise, aut muli vi-
dentur : pradertim cum ea regia majeftate, cui ex
lege horum animalium procreatio omnino interdice-
batur. His potiflimum argumentis Pineda duceba-
tur; ut eo in loco 3. Reg. 1. ubi Salomon mula ve-
6tus ad inaugurationem lcribitur: mula quidem non
communis generis , fed alterius jam fatis commen
dati, vedtum crediderit: 6c eodem Abfalonem quo-
que in fuga ufum exiftimet.
Plaufibilis certe jam pofita do&rina apparet; quam
nos , non tam au<5tontate Pinedae, quam aliorum,
£c rationibus quoque pluribus, fufius quamillecom-
probavimus: atque etiam comple<5teremur; ubi ex
facris litteris coiifle, ac peperifle has regias mulas ali-
qua ratione fubodoraretur; aut Pineda; fundamenta
minime ruerent. Illud enim genus mulorum, quod
tradidere Theophraftus, Plinius, atque Arift. hb. 6.
de hift. anim. c. 24. nequaquam ad eam mulinam
fpeciem revocari debet,- quae ex duabus fpeciebus,
nimirum equina, 6c afinina gignitur ; licet fimile
mulis fit quantum ad formam, atque figuram, fpe-
clatis corporum lineamentis; qua de caufa illud ge- D
nus a noltris mulus di£tus eft latine; quamvis reve-
ra, nec talisfit, nec ab Ariftotele hoc nomine ap-
pellatus. Nam mulus Graece jpiov& dicitur j hoc
eft medius afinus : at vero hoc animal, de quo ibi
loquitur Ariltoteles , 6^s vocatur: fic enim in eo
capite de hoc animali Ariftoteles loquitur. 6 ~j cpd)s
dv»Qaiv{ $j , oftdjj t jrpwTov fiohov. Hoc eft :
Oreus AHtem confcendit, atque coit poft priores dentes.
Supple, amiflbs.
Et licet aliqui diftionem illam Oreus per latinam
mulum fint interpretati , au£toritate tamen Ari-
ftotelis, Oreum alterius generis extitifle amulocon-
ftat: quia ipfemet Arift. m libris de generat. contra E
Empedoclis 6c Democriti fententiam totum mulo-
rum genus fterile fore doceti deque illorum fterili-
tate multa difputat. Et quamvis ltatim de mulis Sy-
riacis loquatur , quas parere, atque coire tradidit s
tamen aperte teftatur, quod licet communi generi
tnulorum fimilia videantur hxc animalia, tamen al-
terius fpeciei funt. Sic enim dicit: od 3 cv ry Cue>V
fjjuVs^ Qotvtx.y,s falovot, ^ o%djov% ^ rtx,rafftv, oifa' tst
T° yivtgr ojwoiov $1, ers^ov 3 Scc. Hoc eft : Muli
autem rn Syria, qu<z efi fupra Phcenicem, coeunty &
pariunt; fid eftfimile quidem, aliud autem genus. Quo
certe nihil apertius tradi poterat ab Anftotele, ut
certo fciremus, quod illaanimalia, quas ibi dicuntur
muh, Sc coire, acparere affirmantur,non funt pro-
prie muli ; fed animalia alterius fpeciei, §C fimpli-
cis non commixta»: illud nimirum quod 6?£ls appel-
laverat, quafi dixeris Montanus, & fyhejier ; fic e-
nim illud vocabulum dg<<;V interpretatur.
At illud animal , quo ve6tum Salomonem legi-
mus 3. Reg. 1. propriefmfle mulam, didio ^? pe-
ROT-HECIVM. IIL
937
red Hebrasa, quse habetUr in cxemplari Hebraico >
6c didio rpiovS', quaj apud Jofephum, & in Gras-
cis exempJaribus legitur ; quae fic habenc, yf 5fo@t.
(Suffotli t ijov jWS ZoAofAwroi <fm r yptovov r sp);v, inten-
tum noftrum plane probant. Sic enim locus ailatus
interpretatur. Et impomte Salomonem filium meum
fuper mulam meam. Diclio enim jpiov& de nullo a-
lio genere mulae verificatur , quam de eo, quod ex
coitu afiniiiie , equina^que fpeciei gignkur. Com-
muni igitur genere mula;, non autem abhoC diverfo
Salomon ad declarationem Regiae fucceffionis ve6tus
eft: eonimirum, quo David, Sc reliqui regise pro-
fapias Principes utebantur.
Nec quemquam perturbet Dei prasceptum, quod
habetur Levit. cap. v$. in quo coitus animalium di-
verfarum fpecierum interdicitur : ad quod longa o-
ratione, Sc recte iatisfaciunt Perer. in cap. 36. Gen.
& Torniel, anno mundi 2315». Etenim plurima aiia
Dei praecepta in veteri & Mofaica lege haberi per-
fpicuum eft : quae tamen pofthabita filifle etiam ex
contemptu ab aliquibus nihilominus perfpicuum ap-
paret,- potiflimum a l^egibus, 6c Principibus Rei-
publica;: ut meritoaliquando conqueratur Jeremias,
hos mdgis divinam legem contempfifie, quam ple-
beios homunciones. Jeremias enim cumconcionem
aliquando cum plebeiis, infimazque fortis hominibus
haberet, intenta illis lite fuper tranfgreflione divinae
legis , £c neque hi dicto audientes eflent, cogitafle
fe apud femetipfum affirmat, atque dixifle: Forfitan
paupeYes funt ignorantes viam Dommi, & judicium Dei
ftti: Ibo igttur ,* inquit, ad optimates^ hi eritm cogno-
verunt viam Dommi , & judicium Detfui. Sedquid
tandem concludit fan£tus Dei Propheta? Ecce hima-
gis confregerunt juguni &c. Etenim ditiores fenum
habent-in cornu , ex veteri adagio; ac proinde ab
eis longe fugiendum , ibidem confulitur: quas locum
minime haberent, fi divinas legis obfervantia, ali-
quem apud illos reperiflet gradum.
Sed quicquid fit de tranfgrefllone impia facr^e le-
gis, apud impios frequentiflima, nequit tamen haec
tranfgreflio admitti in fandtiflimo viro David, aliif-
que piis regibus: quamobrem in ufu mularum mi-
nime legis tranfgreflores eos extitifle concedimus:
non enim quod coitus animalium diverfarum fpecie-
rum in lege prohibeatur, propterea ufus mulorum
Ifraelitis interdiftus putari debet. Qua quidem re-
fponfione fatisfaclum iri puto fufficientiflime a Rab-
binis, Sc ab Abulenficap. 13. lib. a. Reg.quasft. 18.
ad argumentum illorum, qui vigore illius legis, u-
fum etiam mularum, aut mulorum Ifraelitis prohi-
beri credebant. Enimvero ex vi illius legis peccaf-
fetquidem, qui lege contempta, equum £c afinam,
vel e contra equam afinumque ad coitum copulaf-
fet ,• nullius tamen peccati labe inquinaretur ille,
qui mulos feu mulas adufum proprium comparaflet;
vel alio quovis jufto titulo ea animalia poflediflet.
Nam inter facras gazas ad ufum facri templi mulos
recenferi facra oracula tradunt. Hoc non obfcure
cap. 66. ab lfaia infinuatum videtur, ibi enim Pro-
pheta de communi laetitias apparatu in Urbis , ac
Templi reftauratione agens: Adducent, inquit,o«;-
nes fratres veftros donum Domino tn equis , & in qua-
drigis , & in leclicis, & in mulis, & in carrucis ad
montem fanhlum meum. Davidem , fihos Regis, 6c
Salomonem, mula ufos legimus j generarionem ve-
r6 mulorum illos procurafle, aut fervis fuis imperaf-
fe non legimus : eapropter quamvis 3. Reg. cap. 1.
de communi genere mulas locus accipiatur; non ta-
men ad genus mularum parturientium confugere co-
gimur : neque lex illa ofliceret, quo minus Salo-
mon ad fontem Gihon mula juflu patris veheretur.
Veriiis fortafle pro mularum ufu , a regia facul-
tate argumentum fumetur, fidixerimus, quodmu-
Nnn 3 tato