DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25717#0065
,Sprawy pogrzebowe Księcia Pawła Karola Sanguszki”...
63
cokoły z rzeźbami. Podstawa została ozdobiona kartuszami herbowymi. W na-
rożach ustawiono lichtarze. Powyżej na oktogonalnych „trzech gradusach”
znajdował się postument otoczony taboretami z insygniami, na którym umiesz-
czono bogato ozdobioną „urnę” albo „wazon”. Ponad urną zawieszono mitrę
książęcą z olbrzymim paludamentem18.
Obie realizacje są niemal dokładnym powtórzeniem wcześniejszej konstruk-
cji zaprojektowanej przez Giżyckiego — katafalku księcia Michała Serwacego
Wiśniowieckiego z r. 1745.
Należy podkreślić ściśle scenograficzny sposób ukształtowania katafalków
i otoczenia „modnie akkomodującego się”. Połączenie castrum i także ok-
togonalnej przestrzeni świątyni lubartowskiej służyło „dyspozycji wygodnej
światła”. Poszczególne elementy dekoracji (herby, emblematy i lemmy) „regulo-
wały się w perspektywie”. Ścisła teatralność dekoracji, a także konsekwentne
łączenie konceptów potwierdza raz jeszcze zdolności Giżyckiego jako znakomi-
tego scenografa.
Blisko pięćdziesiąt lat później w kościele parafialnym w Lubartowie został
wystawiony nowy nagrobek Pawła Karola Sanguszki. Fundatorami byli syno-
wie księcia: Hieronim, wojewoda wołyński oraz Janusz, strażnik wielki koronny.
Do tej fundacji odnoszą się zaledwie trzy dokumenty. W pierwszym z nich
zatytułowanym: Expens na stawianie nadgrobku marmurowego w kościele
parafialnym Lubartowskim S. P. JO Pawiowi Ojcu Barbarze z Duninów Matce
i Józefowi Bratu Sanguszkom Marszal. WW XX Litt, staraniem JWO Książąt
Hieronima WWdy Wołyń, i Janusza Strażnika W. K. Synów i Braci Książąt
Sanguszków w Fabryce JMCi Dembińskiej przy Czernej pod Krakowem wyrobio-
nego i do Kazimierza galarem spuszczonego z woli JCi Wojewody AD 18 Juli 1793
znajdujemy jedynie pozycje wypłat dla anonimowych rzemieślników, np.
„Mularzom zatrudnionym do ustawiania marmurów w kościele lubartowskim”,
nie pojawia się jednak nazwisko autora monumentu.
Przy konstrukcji nagrobka pojawiły się pewne trudności, o czym informuje
nas brudnopis listu, prawdopodobnie jednego z realizujących wolę fundatorów,
kierowany poprzez nich do projektodawcy pomnika: „Zlecenie JO Księcia
Janusza Sanguszka Wojewody Wołyńskiego Dobrodzieia bym się zatrudnił
przysposobieniem potrzeb do wystawienia nadgrobku marmurowego przez
kamieniarza na to miejsce przydatnego jest dla mnie szczęśliwym powodem, iż
wielkiej łasce JWW Pana Dobrodzieia mam honor polecić się i w możliwościach
stawiania tego nadgrobku upraszać się rezolucji. Z dwóch miejsc na stawianie
nadgrobka nam wiadomych jedno wybrane przy ołtarzu S. Barbary lub drugie
przy framudze, to ściany in presbiterio [...] (nieczytelne) jako najstarszej do której
jest przytknięty grób publiczny na umarłych wykonywać i fundament przy
63
cokoły z rzeźbami. Podstawa została ozdobiona kartuszami herbowymi. W na-
rożach ustawiono lichtarze. Powyżej na oktogonalnych „trzech gradusach”
znajdował się postument otoczony taboretami z insygniami, na którym umiesz-
czono bogato ozdobioną „urnę” albo „wazon”. Ponad urną zawieszono mitrę
książęcą z olbrzymim paludamentem18.
Obie realizacje są niemal dokładnym powtórzeniem wcześniejszej konstruk-
cji zaprojektowanej przez Giżyckiego — katafalku księcia Michała Serwacego
Wiśniowieckiego z r. 1745.
Należy podkreślić ściśle scenograficzny sposób ukształtowania katafalków
i otoczenia „modnie akkomodującego się”. Połączenie castrum i także ok-
togonalnej przestrzeni świątyni lubartowskiej służyło „dyspozycji wygodnej
światła”. Poszczególne elementy dekoracji (herby, emblematy i lemmy) „regulo-
wały się w perspektywie”. Ścisła teatralność dekoracji, a także konsekwentne
łączenie konceptów potwierdza raz jeszcze zdolności Giżyckiego jako znakomi-
tego scenografa.
Blisko pięćdziesiąt lat później w kościele parafialnym w Lubartowie został
wystawiony nowy nagrobek Pawła Karola Sanguszki. Fundatorami byli syno-
wie księcia: Hieronim, wojewoda wołyński oraz Janusz, strażnik wielki koronny.
Do tej fundacji odnoszą się zaledwie trzy dokumenty. W pierwszym z nich
zatytułowanym: Expens na stawianie nadgrobku marmurowego w kościele
parafialnym Lubartowskim S. P. JO Pawiowi Ojcu Barbarze z Duninów Matce
i Józefowi Bratu Sanguszkom Marszal. WW XX Litt, staraniem JWO Książąt
Hieronima WWdy Wołyń, i Janusza Strażnika W. K. Synów i Braci Książąt
Sanguszków w Fabryce JMCi Dembińskiej przy Czernej pod Krakowem wyrobio-
nego i do Kazimierza galarem spuszczonego z woli JCi Wojewody AD 18 Juli 1793
znajdujemy jedynie pozycje wypłat dla anonimowych rzemieślników, np.
„Mularzom zatrudnionym do ustawiania marmurów w kościele lubartowskim”,
nie pojawia się jednak nazwisko autora monumentu.
Przy konstrukcji nagrobka pojawiły się pewne trudności, o czym informuje
nas brudnopis listu, prawdopodobnie jednego z realizujących wolę fundatorów,
kierowany poprzez nich do projektodawcy pomnika: „Zlecenie JO Księcia
Janusza Sanguszka Wojewody Wołyńskiego Dobrodzieia bym się zatrudnił
przysposobieniem potrzeb do wystawienia nadgrobku marmurowego przez
kamieniarza na to miejsce przydatnego jest dla mnie szczęśliwym powodem, iż
wielkiej łasce JWW Pana Dobrodzieia mam honor polecić się i w możliwościach
stawiania tego nadgrobku upraszać się rezolucji. Z dwóch miejsc na stawianie
nadgrobka nam wiadomych jedno wybrane przy ołtarzu S. Barbary lub drugie
przy framudze, to ściany in presbiterio [...] (nieczytelne) jako najstarszej do której
jest przytknięty grób publiczny na umarłych wykonywać i fundament przy